Latvian Presidency of the EU (Latvian presidency)
Van 1 januari tot en met 30 juni 2015 vervulde Letland voor de eerste keer in zijn geschiedenis het voorzitterschap1 van de Raad van de Europese Unie2. Letland nam het stokje over van Italië3. Letland werkt nauw samen in een trojka4 met Italië3 en Luxemburg5, dat op 1 juli 2015 het voorzitterschap van Letland overnam.
Zoals afgesproken in het gezamenlijke trojka-programma richtte het Lets voorzitterschap zich, onder het thema 'een competitief en betrokken Europa', vooral op het te boven komen van de economische crisis en het faciliteren van groei in de Unie, het voltooien van een gezamenlijke digitale markt, en het versterken van de rol van de EU in een snel veranderende wereld.
Competitief Europa
Een van de eerste taken die Letland op zich nam, was het uitrollen van het nieuwe Europees Fonds voor strategische investeringen (EFSI6). Hiervoor wilde premier Laimdota Straujuma7 zo snel mogelijk een constructieve discussie over wetgeving tussen de lidstaten en het Europees Parlement8 tot stand brengen. Door middel van gerichte investeringen moet dit fonds structurele groei in de Unie bevorderen.
Het Lets voorzitterschap wilde veel aandacht besteden aan het ontwikkelen van een concept voor een Energie Unie9. Bijzonder belang werd hierbij gehecht aan het versterken van de energie onafhankelijkheid en het tot stand brengen van een gezamenlijke energiemarkt. Bij het ontwikkelen van het nieuwe energiebeleid hecht de EU een hoog belang aan het bouwen van een klimaatvriendelijk, kostenefficiënt en veilige energiesector.
Digitaal Europa
Het voltooien van een gezamenlijke digitale markt in 2015 wordt gezien als een essentieel onderdeel voor de groei en het concurrentievermogen van de Europese Unie. Hiervoor zal de digitale infrastructuur in de digitale omgeving goed geregeld moeten zijn.
Letland zette tijdens het voorzitterschap de gezamenlijke digitale markt, waar oud-eurocommissaris Neelie Kroes10 zich al hard voor maakte, weer op de agenda. De tweedeling in digitale toegang die nu in Europa bestaat moest hiermee worden opgelost; onbeperkte digitale toegang voor iedere EU-burger moet de nieuwe standaard worden.
Veiligheid in de digitale omgeving was het tweede punt waar Letland zich intensief mee bezighield. Het invoeren van een nieuw instrument voor digitale identificatie moet zorgen voor meer vertrouwen en geloof in de digitale omgeving. Het opzetten van een breder raamwerk voor de netwerk- en informatieveiligheid moet toenemende cybercriminaliteit tegengaan.
Betrokken Europa
Onder het Lets voorzitterschap wilde de EU werken aan het versterken van de rol van de EU in de wereld. Prioriteiten hierbij waren het Oostelijk Partnerschap en het versterken van de banden met landen in Centraal Azië. Bijzondere aandacht ging uit naar de relatie tussen de EU en de Letse buurstaat Wit-Rusland11. Letland achtte het van belang om bij het buurlandenbeleid te blijven werken aan het uitdragen van politieke waarden, mensenrechten en de vrijheid van meningsuiting.
De Letten hadden en ook te maken met de bedreigingen in het oosten van Europa. Door diplomatie en politieke dialoog moest de situatie in Oekraïne verbeterd worden. Ook de rol van Rusland werd hierbij door Letland aandachtig in de gaten gehouden. Het strategisch partnerschap met Rusland werd kritisch tegen het licht gehouden, daar waar andere partnerschappen verder uitgebouwd moesten worden. Op deze manier wilde de EU onder Lets voorzitterschap haar rol als sterke globale actor versterken.
Onder het Lets voorzitterschap werkte de EU verder aan de versterking van het multilateraal handelsstelsel en bilaterale handelsovereenkomsten. Zo werden de onderhandelingen met de Verenigde Staten over het nieuw af te sluiten handelsakkoord, het Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP), gecontinueerd.
Ten slotte benadrukte het Lets voorzitterschap de noodzaak van het continueren van de EU-uitbreiding. De letten wilden in hun half jaar voorzitterschap dan ook nieuwe hoofdstukken openen in de lopende uitbreidingsonderhandelingen.
Het Europees Fonds voor Strategische Investeringen was een belangrijk onderwerp waar het Lets voorzitterschap zich mee bezighield. De overeenkomst met het Europees Parlement zorgde ervoor dat het voorstel nog voor het einde van het voorzitterschap kon worden aangenomen. Nieuwe investeringen werden daardoor al in de zomer van 2015 mogelijk.
Ook zette Letland zich in voor de energie-unie. De ministers op het gebied van energie hebben onder Lets voorzitterschap besluiten aangenomen over de implementatie van de energie-unie, waarbij de focus lag op een veilige, duurzame en betaalbare energievoorziening voor de consument.
In het kader van de digitale interne markt heeft het Lets voorzitterschap een aantal digitale kwesties onder de aandacht gebracht. Zo is er een algemene aanpak opgesteld wat betreft databescherming en is er een voorlopig akkoord bereikt met het Europees Parlement over het afschaffen van de roamingkosten.
Belangrijk tijdens het Lets voorzitterschap was bovendien de top van het Oostelijk Partnerschap die op 21 en 22 mei 2015 plaatsvond. Het belang van de relatie tussen de EU en de landen van het Oostelijk Partnerschap werd benadrukt door meer dan tien bijeenkomsten op verschillende beleidsgebieden. Verder zette Letland zich in voor het vernieuwen van de strategie van de EU ten opzichte van Centraal Azië.
- 1.Elk half jaar (van januari t/m juni en van juli t/m december) wordt de Europese Unie afwisselend voorgezeten door een lidstaat. Het land dat voorzitter is, leidt de vergaderingen van de Raad van de Europese Unie. Het Voorzitterschap van de Raad speelt een essentiële rol bij de sturing van het wetgevend en politiek besluitvormingsproces.
- 2.In the Council, government ministers from each EU country meet to discuss, amend and adopt laws, and coordinate policies. The ministers have the authority to commit their governments to the actions agreed on in the meetings.
Together with the European Parliament , the Council is the main decision-making body of the EU.
Not to be confused with:
- 3.Van 1 juli tot en met 31 december 2014 vervulde Italië voor de twaalfde keer in haar geschiedenis het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie. Italië nam het stokje over van Griekenland. Italië werkte nauw samen in een trojka met Letland en Luxemburg.
- 4.De drie achtereenvolgende EU-voorzitterschappen Italië, Letland en Luxemburg werkten van 1 juli 2014 tot en met 31 december 2015 samen als trojka voor de duur van 18 maanden. Ze hadden een gezamenlijk beleidsprogramma opgesteld waar zij als voorzittende landen aan werkten.
- 5.Van 1 juli tot en met 31 december 2015 vervulde Luxemburg voor de twaalfde keer in zijn geschiedenis het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie. Luxemburg nam het stokje over van Letland. Luxemburg werkte nauw samen in een trojka met Italië en Letland, die beide voor Luxemburg voorzitter waren.
- 6.Het InvestEU Programma of InvestEU Programme is een zevenjarig investeringsprogramma van de Europese Commissie, dat van 2021 tot 2027 loopt en een verscheidenheid aan Europese financieringsinstrumenten samenbrengt. Door middel van een EU-begrotingsgarantie van 26,2 miljard euro die investeringsprojecten ondersteunt van financiële partners als de Europese Investeringsbank (EIB), nationale stimuleringsbanken (zoals het Nederlandse Invest-NL) en internationale instellingen creëert InvestEU een aantrekkelijke investeringsklimaat voor publieke en private partijen. Het uiteindelijke doel van de Europese Commissie is daarbij dat structurele economische groei binnen de EU aangewakkerd wordt.
- 7.Laimdota Straujuma (1951) is een centrumrechtse Letse politica. Van 22 januari 2014 tot 11 februari 2016 was zij minister-president. Mevrouw Straujuma was lange tijd als wetenschapper verbonden aan een economische instituut en daarna werkzaam bij het planbureau en bij het Staatsbureau voor economisch advies. In 1999-2007 was zij staatssecretaris van Landbouw en daarna van regionale ontwikkeling en lokaal bestuur. In 2011 werd zij minister van Landbouw in het kabinet-Dombrovskis.
- 8.The European Parliament is the EU's law-making body. It is directly elected by EU voters every 5 years.
What does the Parliament do?
The Parliament has 3 main roles:
Legislative
- 9.De Europese Unie was in 2013 voor ruim de helft van haar energiebehoeften afhankelijk van import uit landen waarmee de relatie moeizaam is (Rusland) en/of uit instabiele regio's (het Midden-Oosten). Dat maakt de economie en veiligheid van de EU kwetsbaar. In het kader van het Europees milieubeleid wordt er ook nadruk gelegd op het investeren in duurzame energie. In 2050 moet de EU volledig klimaatneutraal zijn.
- 10.Neelie Kroes, dochter van een Rotterdamse vervoersondernemer, was tussen 1971 en 2014 als VVD-politica in vele functies actief. Zij werd in 1971 Tweede Kamerlid en was toen woordvoerster vervoer en onderwijs. In het eerste kabinet-Van Agt (1977-1981) was zij staatssecretaris van vervoerszaken en PTT-zaken. Daarna was mevrouw Kroes minister van Verkeer en Waterstaat in het kabinet-Lubbers I (1982-1986) en kabinet-Lubbers II (1986-1989). In die functie was zij onder meer verantwoordelijk voor de spreiding van de PTT (hoofddirectie naar Groningen) en voor de verzelfstandiging van de PTT. Na haar ministerschap werd zij onder meer president van Universiteit Nijenrode en had zij vele functies in het bedrijfsleven. In 2004-2010 was mevrouw Kroes als Europees commissaris belast met mededinging. In de Commissie-Barroso II (2010-2014) had zij de portefeuille digitale agenda en was zij tevens vicevoorzitter van de Europese Commissie.
- 11.Belarus, of Wit-Rusland is een land in het oosten van Europa. Het land grenst aan Rusland, Oekraïne, Polen, Litouwen en Letland. Het land maakt geen deel uit van de Europese Unie. Hoewel er in Belarus formeel een gekozen president en volksvertegenwoordiging is, wordt het land over het algemeen gezien als een autocratie of dictatuur. Aleksandr Loekasjenko is al sinds 1994 president.