AO over De Hoorn van Afrika - Main contents
-
-de onderhandelingen tussen Sudan en Zuid-Sudan;
-
-de United Nations Mission in South Sudan (UNMISS).
Bijdrage Han ten Broeke:
Voorzitter. Ik ga niet mijn best doen om alle kwalificaties van mijn collega's dunnetjes over te doen. Het is een puinzooi. Abyei is en blijft een betwist gebied. De grens tussen beide landen is niet afgebakend. Het protocol inzake Zuid-Kordofan en Blue Nile, dat semiautonoom zou moeten zijn, is helaas nog steeds niet rond. De olie die in Zuid-Sudan wordt geproduceerd, moet door het noorden naar afnemers worden vervoerd. Ondanks het akkoord is er nog geen oplossing voor gevonden. Zuid-Sudan heeft de oliekraan nog niet opengezet en daarmee krijgt de Afrikaanse «oil curse» ineens weer een heel nieuwe maar niet veel betere betekenis. Op zich is het wel goed dat er een deelakkoord is bereikt tussen Noord- en Zuid-Sudan. Dat is een klein lichtpuntje. Ook positief is de bemiddelende rol van de Afrikaanse Unie en van Ethiopië. Met name het feit dat Ethiopië zich nu ontpopt als een «force for good», mag weleens worden aangestipt.
Desondanks blijven 650.000 mensen ontheemd, displaced, internally displaced, vluchtelingen. De humanitaire toegang tot het gebied waar deze mensen zitten, blijft geblokkeerd worden door de regering in Khartoem. Ook blijft die oliekraan maar dicht, waardoor Zuid-Sudan 90% van zijn inkomsten misloopt en dus eigenlijk geen enkele kans heeft om een staat te worden.
Nederland heeft dan misschien slechts een minister van Staat naar het oprichtingsfeestje gestuurd, maar er zijn maar weinig landen die over zoveel ontwikkelingshulp kunnen beschikken als Zuid-Sudan: 50 miljoen is toch altijd nog een fors bedrag. Rwanda zit een beetje in die orde van grootte. Je kunt je afvragen hoe goed dat geld terechtkomt. Ik vind wel dat de regering heel ernstig moet kijken naar de hulpgelden die al verdwenen zijn. Dat komt naar mijn mening onvoldoende terug in deze brief. Aanvankelijk zou in totaal ongeveer 4 miljard dollar aan hulpgelden in de zakken van zo'n 75 officials verdwenen zijn. Eerlijk is eerlijk, door de inzet van de president is een groot deel daarvan teruggekomen, zo'n 3,25 miljard. Toch vinden wij 43,3 miljoen per official nog altijd fors. De vraag is dan ook hoe effectief het corruptieprobleem kan worden aangepakt met het zogenaamde Capacity Building Trust Fund, gegeven de enorme omvang van deze corruptie. In hoeverre kan de regering serieus voortgang verwachten op dat vlak? Hoe beoordeelt de minister deze corruptie vervolgens in relatie tot de hulpgelden die Nederland heeft weggezet?
Wij hebben al eerder aangegeven dat wij niet zoveel meer verwachten van de Nederlandse aanwezigheid in Khartoem. Wat mij betreft gaat de Nederlandse ambassade inwonen bij de Europeanen. Wij zullen bij de behandeling van de begroting waarschijnlijk nog wel te spreken komen over de sluiting van posten, maar wat ons betreft is Khartoem een kandidaat, vooral ook omdat wij menen geen leverage van enige betekenis meer te hebben. Onze leverage is niet groter dan de leverage die ook via de Europese Unie kan worden gerealiseerd. Anders dan mevrouw Bonis vind ik dat als er consequent niet naar ons geluisterd wordt, je niet moet proberen om de communicatie koste wat het kost open te houden. Ik ben er dus voor om toch nog maar een keer in te zetten op Zuid-Sudan, ook omdat wij voor een deel hebben meegetekend voor de geboorterechten van dat land. Dan moeten ze een aantal dingen wel heel anders aanpakken, te beginnen met de olie.
Wat zou Nederland verder nog kunnen doen? De VVD-fractie vraagt ook aandacht voor Radio Tamazuj Dabanga. Dat is een in Nederland gevestigde radiozender met een website die gericht is op Darfur, Zuid-Kordofan en Blue Nile. Die radiozender kan volgens ons een belangrijke bijdrage leveren aan de informatievoorziening in deze regio. Ziet de minister, ook gegeven de nieuwe taak van de Wereldomroep om het vrije woord te verspreiden, enige mogelijkheid om wat nadrukkelijker in te zetten op die radiozender?
De VVD heeft al in een eerdere fase, toen het om Oost-Congo ging, gesuggereerd om daar Cougars in te zetten. Defensie krijgt straks te maken met een kleine overcapaciteit aan helikopters, de Cougars, waar we eigenlijk van af moeten. Wat mij betreft zou dat op een originele en intelligente manier moeten kunnen. Tot ons genoegen zien wij dat er aan de HGIS-boom automatisch geld groeit. Elk jaar weer worden wij verrast door nieuwe uitgaven die daaruit gedaan kunnen worden. Ik complimenteer de regering met het vinden van die boom; dat is ons nog nooit gelukt. Transport is net als in de DRC een enorm probleem. Iedereen die vorig jaar de indrukwekkende documentaire van CNN heeft gezien over de bevolking die in de rotsen moet schuilen voor bombardementen, vraagt zich af of het niet mogelijk is om vanuit Zuid-Sudan met een aantal moedige piloten in dat grensgebied hulpdroppings uit te voeren, voedsel klaar te zetten of op een andere manier iets te doen. Wat mij betreft bedenkt de minister een leaseconstructie met de VN, waarbij die overtollige helikoptercapaciteit kan worden ingezet. Wij moeten daarvan af en de Defensiebegroting kan nog wel wat gebruiken, en het likje witte verf kunnen ze van ons krijgen.
Lees hier het volledige verslag terug van het Algemeen Overleg (PDF)