Weeklog Dennis de Jong: Luisteren Rutte en Samsom naar Liikanen? - Main contents
Op 2 oktober rondde een werkgroep onder leiding van de Finse bankgouverneur Liikanen hun rapport af over de bankensector. Ze bepleiten onder meer een verdergaande splitsing van risicovolle en reguliere bankactiviteiten en willen de bonussen eindelijk echt aan banden leggen. Voor de SP hadden de voorstellen nog wel wat verder mogen gaan, maar het rapport gaat in ieder geval de goede richting uit. Inmiddels hebben de Nederlandse bankiers alweer geprotesteerd. Ze hebben hun les nog steeds niet geleerd. Het rapport zou echter verplicht leesvoer moeten zijn voor Rutte en Samsom. Die kunnen de voorstellen bij de formatie mooi regelen. Dan zien we gelijk wie er bij de formatie echt aan de touwtjes trekt. De PvdA die zelfs een nationale publieke bank wilde, of via de VVD toch de bankiers die zelfs gematigde voorstellen verwerpen?
Liikanen - bron: WikiCommons
Meestal zijn expertgroepen van de Europese eenzijdig samengesteld en leveren adviezen die voor grote bedrijven en financiële instellingen gunstig uitpakken. Europees Commissaris Barnier lijkt echter serieus werk te willen maken van de aanpak van de speculanten. Hij heeft al een aantal wetsvoorstellen gepresenteerd en nu is er dan het rapport Liikanen. Dat gaat veel verder dan verwacht. Zo stelt het rapport voor bankactiviteiten te scheiden: speculatieve transacties die de banken voor eigen rekening uitvoeren, moeten gescheiden worden van meer reguliere bankactiviteiten. Helemaal waterdicht is het rapport niet: er geldt een hoge drempel, dus alleen grote banken en banken die voor meer dan 15-25% van hun activa aan dit soort speculatie doen, komen in aanmerking. Ook maakt het rapport een uitzondering voor transacties t.b.v. het bedrijfsleven. Dat laatste was vooral het argument dat minister De Jager gebruikte tegen splitsing: het Nederlandse bankwezen zou dan niet aantrekkelijk meer zijn voor de multinationals, want die vereisen nogal eens speculatieve transacties. Dat argument kun je dus niet tegen het rapport Liikanen gebruiken. Des te opmerkelijker is het dan ook dat de Nederlandse Vereniging van Banken zelfs dit gematigde voorstel onmiddellijk van tafel veegde.
Misschien heeft de opstelling van de Nederlandse bankiers te maken met het feit dat de werkgroep de bonussen verder wil aanpakken. Zo willen ze relatieve en absolute grenzen: de bonus mag niet meer dan 50% van het vaste inkomen bedragen en het totaal aan bonussen mag nooit groter zijn dan de uitbetaalde dividenden. Bij verliezen moeten bonussen als eerste vervallen. Ook dit had sterker gekund, o.a. door een bonusverbod als regel in te voeren bij banken die staatssteun ontvangen, maar het is goed dat de werkgroep er in ieder geval aandacht voor heeft. Opmerkelijk is ook dat de werkgroep regelmatige fitness tests wil invoeren voor leidinggevenden. Kennelijk zitten er onder de bankiers nog steeds teveel mensen die hun eigen producten niet begrijpen.
In Brussel moet Barnier nu besluiten of hij de voorstellen van de werkgroep overneemt en concrete wetsvoorstellen gaat indienen. Daarop hoeven Rutte en Samsom niet te wachten. Zij kunnen het splitsen van bankactiviteiten, het verder aan banden leggen van bonussen en het opvoeren van de controle op de kwaliteiten van bankiers gelijk al invoeren. Ik zou zeggen, één hoofdstukje in het regeerakkoord, zo gepiept. Als ze dit oppakken, geldt respect; zoniet, dan weten we dat de voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Banken, de D66’er Boele Staal of anders de rasbankier en VVD-prominent Gerrit Zalm langs is geweest en de PvdA weer eens voor die druk is gezwicht. Dan weten we gelijk zeker dat het niet sociaal, maar liberaal gaat worden, als de formatie slaagt.