Weeklog Dennis de Jong: Purmerend en Europese noodfondsen - Main contents
Afgelopen week stemde de Tweede Kamer in met deelname door Nederland aan een nieuw Europees superfonds, het Europees Stabiliteits Mechanisme (ESM). Als de Eerste Kamer hetzelfde gaat doen,zal het een hele toer worden om dit allemaal weer terug te draaien. In dat geval kan Nederland gedwongen worden om tot 40 miljard euro aan stortingen te doen en garanties af te geven. Opnieuw maken de eurofielen een denkfout: door de snelle besluitvormingsprocedure wilden ze voorkomen dat gewone mensen zich via hun stem tijdens de verkiezingen ook over het ESM zouden uitspreken. Zo’n arrogante opstelling is een garantie voor nog meer euroscepsis, zoals vrijdag bleek tijdens de SP Tour d’Europe avond in Purmerend: mensen maken zich grote zorgen over de financiële gevolgen van deelname aan zo’n fonds, en dat in een tijd dat overal op wordt bezuinigd.
De regeringsleiders wilden zo’n groot fonds, omdat daarmee de financiële markten tot rust zouden komen. Die zouden inzien dat, hoe groot de problemen in de zwakke eurolanden ook zijn, de rijkere eurolanden altijd garant zouden staan. Dit zou vanzelf de rente op staatsleningen uit de zwakke landen omlaag drukken en zo zou de eurocrisis kunnen worden bedwongen.
Gewone mensen snappen hier niets meer van. Hoe kan het nu zijn dat we ons in Nederland kapot aan het bezuinigen zijn en het ons dan wel kunnen veroorloven een storting van €4.6 miljard aan het ESM te doen? Welke garantie is er dat we van die miljarden ooit iets terugzien? Tot nu toe bleek bovendien dat de financiële markten onverzadigbaar zijn: steeds bleken de fondsen te klein om de speculanten te overtuigen. Helemaal ongelijk hebben die speculanten daarbij ook niet: in de eurozone zitten nu eenmaal grote structurele onevenwichtigheden. De Spaanse economie is de Nederlandse niet. Een echt lange termijn plan om te zorgen voor voldoende banen in de zwakke eurolanden is er nauwelijks. De Europese Commissie wil wat geld uit de structuurfondsen uittrekken en verder hoopt men op concurrentie via de lonen. Dat tegelijkertijd het onderwijs en de zorg ook in die landen de dupe zijn van de opgelegde bezuinigingen en daarmee de basis voor toekomstige economische groei verder verzwakt, daar hoor je de Commissie niet over. Hetzelfde geldt voor de strijd tegen corruptie en tegen de informele economie: de experts die naar Griekenland zijn gestuurd, om daar te helpen met de belastinginning, zijn redelijk wanhopig over de situatie. Dat gaat niet in een jaar veranderen, daar heb je een lange termijn plan voor nodig.
Kortom, of het ESM een effectief wapen tegen de speculanten zal blijken te zijn, is op zijn minst de vraag. De kans op een mislukking en op nog weer aanvullende stortingen en garanties is dan ook reëel. De mensen in Purmerend die zich zorgen maakten over het ESM hebben het dan ook beter gezien dan de meerderheid in de Tweede Kamer. Het zou goed zijn geweest voor de democratie in Nederland, als deze mensen net als alle andere Nederlanders zich bij de TK-verkiezingen hadden kunnen uitspreken over het ESM. Dat dit superfonds er niet doorgedrukt was als ‘niet-controversieel’ onderwerp. Een goed debat over het ESM en over de eurocrisis hoort thuis in de verkiezingsdebatten voor de TK. Aan de SP de taak om dit onderwerp te blijven noemen. En na de verkiezingen kunnen we dan kijken in hoeverre deelname aan dit fonds alsnog kan worden teruggedraaid.