Weeklog Dennis de Jong: de BTW is minder onschuldig dan het lijkt - Main contents
Deze week kreeg ik een studie onder ogen waaruit bleek dat in alle lidstaten de BTW stelselmatig is verhoogd. Volgens die studie leiden dergelijke verhogingen niet alleen tot meer inflatie en minder economische groei, maar, een vaak vergeten effect, ook tot vermindering van de koopkracht van de laagste inkomens.
Lidstaten die tijdens de huidige economisch barre tijden kiezen voor verhoging van indirecte belastingen als de BTW, doen tegelijkertijd aan inkomenspolitiek: zij ontzien de hogere inkomens en leggen de lasten vooral bij de laagste inkomens, omdat die een groter deel van hun inkomen nodig hebben voor de aankoop van producten. Dit fenomeen is vooral aan de orde in de zwakke eurolanden en het is dan ook geen wonder dat niet alleen door de crisis zelf, maar ook door de crisismaatregelen van hun overheden de armen daar steeds armer worden en de rijken veel minder worden getroffen. Het zou mooi zijn als Barroso, die de laatste tijd zijn mond vol heeft van de ‘sociale waarden’ van Europa dat voor ogen houdt, als hij weer eens ‘adviezen’ geeft aan dergelijke landen. Te vaak kiest de Commissie nog voor BTW-verhoging in plaats van terugdringing van de belastingontwijking en verhoging van de tarieven van de inkomstenbelasting voor de topinkomens.
Meestal produceert de bibliotheek van het Europees Parlement studies die wijzen op de voordelen van Europese samenwerking. Je moet ze dan ook altijd kritisch lezen. Maar dit keer heeft de bibliotheek zichzelf overtroffen: zomaar een kritische studie over de effecten van BTW-heffing. Wat blijkt? De lidstaten zijn op basis van Europese afspraken verplicht het hoogste BTW-tarief op minimaal 15% te zetten, met de mogelijkheid van maximaal twee lagere tarieven voor een beperkt aantal producten. In Nederland kennen we een hoog tarief van 19%, tegen een laag tarief voor basisproducten van 6%. Er zijn echter ook lidstaten met tarieven die oplopen tot 25%, en slechts enkele lidstaten hebben een lager BTW-tarief dan Nederland.
De studie laat ook zien dat bijna alle lidstaten het BTW-tarief de laatste 10 jaar flink hebben verhoogd. Van een tariefsverlaging is alleen sprake in Tsjechië. De studie laat duidelijk zien dat BTW-verhogingen de laagste inkomens op achterstand zetten. Geen wonder dat de armoede in Europa alleen maar toeneemt: niet alleen worden de laagste inkomens gekort op uitkeringen en subsidies, en blijft de loonontwikkeling achter bij de inflatie en zeker bij de productiviteitsstijging, maar via de indirecte belastingen worden ze ook nog eens extra gepakt. Het wordt hoog tijd voor de SP-voorstellen voor hogere belastingen voor de topinkomens en daarmee voor een correctie van de achteruitgang in inkomen aan de onderkant. En wat de EU betreft: misschien kunnen we beter geen minimumtarief afspreken, maar een maximumtarief, dan zou de EU echt wat aan armoedebestrijding doen.