Weeklog Dennis de Jong: wie gaat de Griekse schuld betalen? - Main contents
Eigenlijk mag ik dit weeklog van de bankexperts niet schrijven: door te zeggen dat het niet goed gaat met Griekenland, versterk ik de onrust op de financiële markten. En zo word ik dan mede schuldig aan de ellende die niet alleen Griekenland maar ook landen als Nederland en Duitsland te wachten staat. Maar ik laat me niet chanteren door speculanten: het gaat op dit ogenblik heel slecht in Griekenland en de kans dat dit land ooit zijn schulden helemaal zal kunnen afbetalen, is vrijwel nihil. Alleen is de kans groot dat als dit gebeurt, niet de speculanten maar de belastingbetaler - alweer - voor de gevolgen opdraait. En dat allemaal door wanbeleid van de Europese ministers van Financiën die bleven steken in wensdenken in plaats van de feiten onder ogen te zien, en, erger nog, zich altijd door de belangen van speculanten hebben laten leiden.
Het lijkt misschien allemaal erg ingewikkeld, maar dat valt allemaal best mee. Griekenland heeft jarenlang de boekhouding vervalst. Totdat de zaak uitkwam: Griekenland werd in één klap ongeloofwaardig en de financiële markten zegden hun vertrouwen in Griekenland op. Zo werd de rente die Griekenland voor zijn leningen moest betalen, steeds hoger, en kwam Griekenland op zwart zaad te zitten.
De andere eurolanden waren benauwd voor een faillissement van Griekenland, niet alleen vanwege de gevolgen voor de euro, maar vooral omdat veel van hun banken en pensioenfondsen Griekse leningen in hun bezit hadden. En dus werd belastinggeld ingezet om Griekenland een goedkopere lening te geven dan op de vrije markt mogelijk was. Nog altijd met een fikse rente, maar het bood in ieder geval op korte termijn enige verlichting. De neoliberale regeringen dachten verder dat de zaak op termijn wel goed zou komen met Griekenland, tenminste als er zeer strenge bezuinigingen zouden worden doorgevoerd.
De afgelopen week bleek die droom niet uit te komen. Het begrotingstekort over 2010 kwam op 10.5% uit in plaats van de geraamde 9,4% en de staatsschuld bedroeg bijna 143% van het Bruto Binnenlands Product (BBP), ruim drie procentpunt hoger dan gehoopt. Plotseling regent het commentaren in de kranten dat Griekenland, ondanks de zeer strenge bezuinigingen, het niet gaat redden om de begroting op orde te krijgen.
Ik vind dit allemaal nogal huichelachtig. Het is bekend dat al te drastische bezuinigingen leiden tot economische krimp en dat is precies wat er in Griekenland is gebeurd. Bovendien is een van de grootste problemen in Griekenland dat er door alle vriendjespolitieke en corruptie door de rijken veel te weinig belasting betaald wordt. Dat los je niet in een paar jaar op: daar is een cultuuromslag voor nodig die jaren gaat kosten.
Het is dan ook schandalig dat er nooit onderzocht is of het voor Griekenland niet beter zou zijn om de eurozone tijdelijk te verlaten: de invoering van een goedkopere munt en schuldsanering zouden een betere startpositie aan Griekenland hebben kunnen geven dan nu het geval is. Bovendien zouden de speculanten dan meebetaald hebben: nadat ze eerder via de torenhoge rentes veel verdienden aan Griekse leningen, zouden ze vervolgens hun verlies hebben moeten nemen als Griekenland een deel van de leningen niet zou terugbetalen.
Ondertussen is de situatie ingewikkelder geworden: de Europese Centrale Bank (ECB) heeft de meeste Griekse leningen van de commerciële banken opgekocht. Als de Griekse schuld nu wordt gesaneerd, gaan de speculanten dan ook nauwelijks nog meebetalen. De ECB leidt straks het meeste verlies. En als de ECB geld verliest, moeten de nationale centrale banken extra geld storten. Dat betekent dat bijvoorbeeld De Nederlandse Bank minder winst kan afdragen aan de Staat en u raadt het al: dat leidt tot een extra tegenvaller voor de schatkist en dus voor ons allemaal.
Het is steeds hetzelfde verhaal: de belangen van speculanten wegen voor ‘Brussel’ zwaarder dan die van de belastingbetaler. Als we op korte of middellange termijn voor de Griekse schuld gaan opdraaien, dan hoop ik van harte dat Brussel dan niet alleen kijkt naar de belastingbetaler: bonussen van speculanten moeten aan banden gelegd worden, er moeten een bankbelasting en een belasting op financiële activiteiten worden ingevoerd, en banken moeten worden gesplitst in een speculatief en een normaal deel. Zo kunnen we ervoor zorgen dat de speculanten eindelijk eens mee gaan betalen!