Weeklog Dennis de Jong: de geheimzinnige adviseurs van de Europese Commissie - Main contents
Komende donderdag is het zover: dan gaat het Europees Parlement op initiatief van de SP debatteren met de Europese Commissie over de nog steeds bestaande geheimzinnigheid rondom de talloze adviseurs van de Commissie. In de praktijk blijkt het voor grote bedrijven veel gemakkelijker de Commissie via expertgroepen te adviseren, dan voor het MKB, voor de vakbeweging of voor consumenten- en milieuorganisaties. De Commissie beloofde beterschap en heeft de regels aangepast, maar naar mijn mening nog lang niet genoeg. Hoewel formeel het Europese Parlement hier niets over te zeggen heeft, gaan we donderdag toch proberen licht in deze duistere zaakjes te brengen.
Er zijn meer dan duizend expertgroepen van de Europese Commissie. Je hebt ze in allerlei soorten en maten. Sommige groepen bestaan alleen uit ambtenaren uit de lidstaten. Andere groepen worden bevolkt door belangenvertegenwoordigers of door ‘onafhankelijke’ experts. Hoewel deze groepen officieel alleen advies uitbrengen aan de Commissie, leert de praktijk dat deze adviezen vaak zonder al teveel wijzigingen worden omgezet in wetsvoorstellen. Het gaat dus om machtige adviseurs.
De SP is nooit zo gesteld op al die externe raadgevers. In Nederland proberen we er juist van af te komen: zowel adviesraden als ‘consultants’ kosten in de regel veel geld. Bij de Commissie ligt dit anders. Experts krijgen alleen hun reis- en verblijfskosten vergoed en omdat de Commissie wetten voorbereidt op veel, vaak erg technische onderwerpen, is dit dus eigenlijk goedkope expertise. Maar dit beleid heeft wel degelijk nadelen: grote bedrijven kunnen het zich veroorloven professionele lobbyisten naar voren te schuiven als ‘experts’. Kleine ondernemingen, de vakbeweging en andere belangenorganisaties hebben hiervoor de middelen niet en daarom vissen zij snel achter het net.
Donderdag ga ik samen met andere Europarlementariërs de Commissie vragen verdergaande maatregelen te nemen dan wat zij tot nu toe heeft gedaan. Het is goed dat er nu een beter toegankelijke website is met alle expertgroepen erop. Maar als de Commissie een nieuwe expertgroep instelt, moet dat tijdig op die website vermeld staan, zodat alle organisaties ervan afweten. Dat is nu niet het geval: iedere ambtelijke dienst heeft hiervoor zijn eigen website en dat maakt het tot een bont lappendeken. Verder moet de Commissie het beleid van haar dienst die is belast met gezondheid en consumentenzaken voor alle diensten verplicht stellen: volgens die dienst is het in strijd met de integriteitsregels om zogenaamd onafhankelijke experts te benoemen, als deze directe banden hebben met het bedrijfsleven. Nu worden nogal eens lobbyisten door grote bedrijven naar voren geschoven als onafhankelijk, maar dat zijn zij natuurlijk allerminst. Tenslotte wil ik meer gegevens over wat de expertgroepen nu precies doen, en wil ik dat met uitzondering van professionele lobbyisten experts ook een vergoeding ontvangen voor de voorbereidingstijd.
Als de Commissie met deze concrete voorstellen instemt, zijn we weer een stapje verder. Maar ook dan nog zal ik de expertgroepen kritisch blijven volgen: is het wel echt nodig dat er zoveel expertgroepen zijn in Brussel? En geldt uiteindelijk ook hier niet de regel dat juist als je de groepen evenwichtig samenstelt, en de experts ook beloont voor hun geleverde diensten, het veel duurder is om dit soort extern advies te vragen dan om dit in de ambtelijke dienst zelf te verankeren? Kortom, ook na donderdag is de Commissie nog niet van de SP af…
Reageren kan: eurofractie@sp.nl.