Weeklog Dennis de Jong: bezuinigen? Vraag de Ieren hoe dat uitpakt… - Main contents
Deze week stond in verschillende kranten beschreven wat de gevolgen zijn van het draconische bezuinigingsbeleid van de Ierse regering: als eerste hakte zij erop los, en er vielen meer dan wat spaanders. Massale werkloosheid, Ieren vluchten hun land uit en een negatieve economische groei van -7,5%. En zo komt Ierland in een vicieuze cirkel terecht van bezuinigingen die het begrotingstekort niet terugdringen, omdat de economie door diezelfde bezuinigingen in elkaar is gestort. Een verantwoord begrotingsbeleid is prima, maar teveel bezuinigen leidt tot heel veel ellende. Misschien zouden partijen die in Nederland een keihard bezuinigingsbeleid willen, zoals de VVD en het CDA, toch eens wat meer om zich heen moeten kijken.
Vlag van Ierland
Ierland werd in de jaren ’90 nog de Keltische tijger genoemd. Door een verlaging van het tarief van de vennootschapsbelasting tot 12,5% werd Ierland van een vooral agrarisch land dat daarnaast van toerisme leefde, plotseling aantrekkelijk voor de vestiging van bedrijven. Maar ondertussen gingen de overheidsinkomsten achteruit: de belastingen op de nieuwe bedrijven wogen niet op tegen het verlies aan belastinginkomsten in het algemeen. Ierland kon deze gok nemen omdat het sterk heeft geprofiteerd van de Europese fondsen. Op zich was dat terecht, want Ierland was een van de armste landen van Europa, maar het was natuurlijk niet de bedoeling dat de normale inkomsten van een overheid, zoals de belasting op bedrijven, zouden opdrogen en dit door Europees geld zou worden gecompenseerd.
En toen kwam de bankencrisis. Ierland was in de periode ervoor erg afhankelijk geworden van de handel in onroerend goed, en toen de huizenmarkt instortte, kreeg je in Ierland hetzelfde verschijnsel als in de VS: banken verloren hun kredietwaardigheid en de overheid moest voor miljarden minderwaardige leningen overnemen.
Daarom zit de Ierse overheid met een enorme schuld. De Ierse regering nam direct, en eerder dan andere EU-lidstaten, maatregelen: er werd draconisch bezuinigd. Op de ambtenarensalarissen, op de werkloosheidsuitkeringen, op overheidsinvesteringen in bijvoorbeeld het vervoer, enz. Het klinkt ons allemaal bekend in de oren: precies de plannen die nu door Opstelten met VVD, CDA en PVV worden uitgewerkt.
De gevolgen zijn desastreus: iedereen die het zich kan permitteren, met de hoog opgeleide jongeren voorop, emigreert. Daarmee verliest Ierland de mensen die het land er bovenop hadden kunnen helpen. En die mensen die niet kunnen of willen emigreren, krijgen het steeds moeilijker: als ze al een huis bezitten, is de prijs ervan gekelderd, sociale uitkeringen zijn snel verlaagd en werk is bijna niet te vinden. Zo is Ierland weer een land vol armoede aan het worden, een positie waaraan het zich de afgelopen 15 jaar nu juist had ontworsteld.
Zomaar een voorbeeld uit Europa, maar ook een waarschuwing aan Nederland: natuurlijk moet ook de Nederlandse overheid een goed begrotingsbeleid voeren, maar te snelle bezuinigingen kunnen juist het tegenovergestelde effect hebben. De SP heeft dus wéér gelijk gekregen: een weloverwogen, gematigd bezuinigingsbeleid dat mensen niet arm maakt en de overheidsinvesteringen op peil houdt, is gezond economisch beleid!