Geschokt door aanslag persvrijheid Turkije - Main contents
Democratie, rechtstaat en vrijheid van meningsuiting. Het zijn kernwaarden van de Europese Unie. Journalisten oppakken en politieke tegenstanders monddood maken passen daar niet bij. Ik ben geschokt door de aanslag op de persvrijheid van afgelopen weekend in Turkije. Dat verdient een scherpe veroordeling, juist van de Europese regeringen die staan voor die kernwaarden. Tegelijkertijd moeten we het hoofd koel houden, en juist wijzen op de alternatieve democratische weg die Turkije ook kan inslaan.
De Europese waarden van rechtsstaat en democratie staan centraal bij het toetredingsproces tot de Europese Unie. Pas als aan al die voorwaarden is voldaan kan sprake zijn van lidmaatschap. Turkije heeft nu juist op dit cruciale terrein een aantal stappen terug gezet. Het sluit aan bij een ontwikkeling die al langer gaande is. Turkije heeft een onvoldoende onafhankelijke en onpartijdige rechterlijke macht en de persvrijheid verslechtert ieder jaar. Het vrije woord komt in het geding. Het meest recente voorbeeld is de arrestatie van enkele tientallen journalisten van de Gülen-beweging. Toetreding van Turkije tot de EU is nu verder weg dan ooit.
Sommigen willen daarom nu de banden met Turkije verbreken. Dat klinkt natuurlijk lekker stoer, maar geeft Turkije juist een duwtje richting van verdere autocratisering van het regime. De deur in het gezicht dichtgooien is daarnaast koren op de molen van de propagandamachine van Erdogan: ‘zie je wel, ze willen ons niet’. Dat neemt niet weg dat we de samenwerking kritisch tegen het licht moeten houden. De EU geeft ondersteuning aan Turkije om de rechterlijke macht en de politie te professionaliseren en autonomer te maken en daar is duidelijk nog veel werk aan de winkel.
Turkije ligt op de grens van Europa en het Midden-Oosten. Een ieder die ooit in Turkije is geweest, weet dat het land cultureel net zo verdeeld is. Het land is zowel kosmopolitisch als conservatief. Het kent zowel de progressieve waarden van Europa, als de autocratische tendensen van het Midden-Oosten. Onze inzet is er op gericht Turkije aan te laten sluiten bij Europa. Democratie, rechtstaat en vrijheid. Hoe ver weg dat onder Erdogan nu ook lijkt.
Er zijn zo veel tegenkrachten in Turkije die het lef hebben om op te staan. Er wordt nu terecht gewezen naar de conservatief-religieuze krachten en de aanval op de vrijheid van meningsuiting. Maar laten wij tegelijkertijd de hand reiken aan de progressieve krachten, die wel degelijk snakken naar fundamentele rechten en vrijheden. Nu alle EU-steun voor hervormingen aan Turkije stop zetten, zet juist deze groepen in de kou.
Turkije ligt aan de rand van de EU op de grens met een in burgeroorlogen uiteenvallend Midden-Oosten. Europa kent vele culturele, historische en economische banden met het land en zijn bevolking. Turkije staat nu op een kruispunt. Gaat zij de weg op richting een autocratische staat, of beweegt zij richting vrijheid, democratie en rechtstaat. Richting Europa. Laten we Turkije blijven wijzen op dit alternatieve pad.