Amerikaanse toestanden in EU ongewenst - Main contents

Het goedkoopste en effectiefste banenplan voor Europa. Zo presenteert eurocommissaris Malmström graag het vrijhandelsakkoord TTIP, waarover Amerika en Europa nu onderhandelen. Het is bijna te mooi om waar te zijn. En dat is het misschien ook, als we Jeronim Capaldo, econoom bij de Internationale Arbeidsorganisatie ILO, mogen geloven. In een NRC-interview (12 jan.) waarschuwt hij juist voor een fors banenverlies in Europa en voorziet hij dat TTIP het Europese sociale model zal ondergraven.

Het is natuurlijk de hamvraag in de hele discussie over het vrijhandelsverdrag: levert het nu banen op of kost het juist banen? De Europese Commissie lijkt nu in haar analyse een veel te optimistische bril op te zetten. De Nederlandse regering staat tot nu op basis van deze analyses welwillend tegenover de TTIP-onderhandelingen. Maar, als de bevindingen van Capaldo zelfs maar voor de helft waar zijn, dan is dit reden om vraagtekens te zetten bij de wenselijkheid van een TTIP-akkoord. Het is dus van het allergrootste belang dat er duidelijkheid komt over de cijfers. Alleen als we het eens zijn over de effecten van TTIP kunnen we weloverwogen besluiten nemen.

Als oud-vakbondsleider en sociaal-democrate neem ik onderzoek van de Internationale Arbeidsorganisatie uiterst serieus. Zij is de bewaker van sociale rechten wereldwijd en daarmee voor mij een natuurlijke bondgenoot. Sociale rechten staan nu al onder druk door de uitwassen van de Europese interne markt, die oneerlijke concurrentie op de arbeidsmarkt mogelijk maken. Als we één les mogen leren van Europese integratie, is het dat we de randvoorwaarden goed moeten regelen. Daarom maak ik me hard voor aanpassing van de Europese regels, om zo uitbuiting op de arbeidsmarkt onmogelijk te maken en werknemersrechten te beschermen tegen een ‘race to the bottom’. Waar we bij uitbreiding van de EU naar Oost-Europa het politieke belang hadden van een verenigd Europa, wordt bij TTIP geschermd met de noodzaak om met de VS een blok te vormen tegen opkomende economische grootmachten in de wereld.

We hebben echter wel waarborgen nodig dat de VS, in sociale voorzieningen zoals een redelijk loon en sociale zekerheid, naar ons toegroeit. We willen geen Amerikaanse toestanden in Europa. Sterker nog: we moeten TTIP inzetten om juist een socialer Amerika mogelijk te maken.Volgens Capaldo hebben Amerikaanse bedrijven vele voordelen op hun Europese concurrenten. Niet alleen is energie goedkoper, ook arbeidslasten liggen lager door lagere lonen en minder sociale lasten. Hoogwaardige industriële productie zal hierdoor worden verplaatst van Europa naar de VS, waardoor de winstgevendheid van Europese bedrijven onder druk komt te staan. Het zal de druk op de politiek doen toenemen om bedrijven meer ruimte te geven, ten koste van de rechten en belangen van hun werknemers.

De globalisering is natuurlijk een feit en de wereldhandel legt Nederland geen windeieren. Echter, ongebreidelde concurrentie met landen met een neoliberaal economisch model, legt druk op onze sociale markteconomie. Een akkoord met de VS creëert de grootste vrije markt ter wereld en zal bepalend zijn voor de economische verhoudingen in de komende decennia. We moeten daarom zeker als Europeanen hard nadenken hoe we de ‘winst’ van de handel kunnen verenigen met het door ons bevochten sociaal systeem.Voor mij in het Europees Parlement zijn daarbij het bevorderen van werkgelegenheid en bescherming van sociale rechten duidelijke lijnen in het zand. Het gebrek aan transparantie over de onderhandelingen komt de mogelijkheid van een akkoord niet ten goede. De bal ligt nu bij de Europese Commissie. Er moet duidelijkheid komen over de cijfers. En hoe de negatieve sociale effecten van het handelsverdrag te ondervangen. Alleen als we het eens zijn over de feiten kunnen we verder.

Het Europees Parlement zal daarom een grotere rol moeten krijgen in de onderhandelingen. Om er ook zeker van te zijn dat de sociale rechten van de Europese werknemers worden gewaarborgd. Om de kans te pakken een heldere sociale draai te geven aan de globalisering.

Dit opiniestuk is op 16 januari verschenen in het NRC. Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met:

Paul Sneijder, persvoorlichter PvdA-Eurodelegatie, +32 475 386 675