Het grote verhaal - Main contents
De verkiezingen van 18 Maart gaan over de Provincie, maar iedereen weet dat ze ook over de Eerste en ja, indirect over de regering gaan. Ze zijn een testcase geworden voor dit kabinet en voor de vraag of het kabinet en de drie gedogers genoeg draagvlak hebben om door te gaan. Dat is de vraag naar de macht en die is belangrijk. Maar veel belangrijker dan dat is de vraag naar het verhaal. Waar gaan we naar toe met zijn allen? Zijn we op weg naar een samenleving, naar een wereld die steeds verder uit elkaar valt, waar groepen tegenover elkaar worden opgezet, waar arm en rijk, hoog- en laag opgeleid, moslim, christen en atheïst, hier en daar, nu en straks - elkaar niets meer te zeggen hebben? Een wereld waarin mensen de aarde alleen maar zien als gebruiks- wegwerpmateriaal? Of zijn we op weg naar een wereld in balans, een economie van de bloei in plaats van de groei, een samenleving van ontmoeting en ontspanning in plaats van opjagen en wantrouwen, een wereld van rechtvaardigheid en solidariteit in plaats van het recht van de sterkste?
Sommige politici en partijen lijken er trots op te zijn dat ze geen groot verhaal hebben. Ze noemen het pragmatische politiek, ze zien zichzelf als belangenbehartigers van een bepaalde groep, of ze zeggen dat te veel visie in de politiek ongewenst is. Anderen pretenderen wel een verhaal te hebben maar bewegen daar in hun compromispolitiek zo ver vandaan dat ze de kiezers die dat verhaal aansprak, gedesillusioneerd van zich vervreemden. Meer en meer ben ik ervan overtuigd dat we het juist over dat grote verhaal moeten hebben en vervolgens heel concreet laten zien hoe dat zich in concrete politieke keuzes vertaalt.
Waar willen we naartoe? Dat is een vraag naar onze dromen en verlangens - van onszelf, van onze kiezers - maar het is ook een vraag die zich moet vertalen in een politiek programma en beleid. Waarom zetten we ons nu precies in voor bed, bad en brood voor vluchtelingen, voor vrije artsenkeuze, voor vergroening van de belastingen, voor windenergie en voor goed onderwijs?
Achter al die keuzes zit het grote verhaal dat er iets helemaal mis is met de wereld waarin we leven. Op alle mogelijke manieren is de wereld uit balans. Ecologisch, moreel, sociaal, geopolitiek … We kunnen niet door blijven op de weg die we gaan. De aardbevingen in Groningen laten zien dat dat niet ongestraft kan doorgaan. De afbrokkeling van ijskappen op Antarctica laat zien hoe het klimaat ontregelt raakt. De groeiende groep kinderen met obesitas laat zien hoezeer we vastlopen in een gevaarlijk consumptiedenken. De afvalbergen en plasticsoep laten zien dat we te veel rommel maken en achterlaten. Dat is de donkere kant van het verhaal: we moeten erkennen dat wij als mens de afgelopen eeuwen niet de hoeder van de aarde zijn geweest maar de verwoester. De wereld zou beter af zijn zonder ons omdat we ons niet gedragen als deel van dat grote gebalanceerde ecosysteem, maar doen alsof we alles naar onze hand kunnen en mogen zetten.
De uitnodigende kant van het verhaal gaat dan ook precies over het terugkomen in die balans. Het is een toekomstbeeld van een wereld in balans en van mensen in balans. In die wereld gebruiken we als mensen niet meer dan de aarde kan aanvullen en laten we niet meer achter dan de aarde kan verwerken. In die wereld leven we van de wind en laten we ons verwarmen door de zon. In die wereld is het verzamelen van bezit geen doel maar is delen van de goederen een middel om gelukkig te worden. In die wereld is betaald werk niet het hoogste goed maar een zinvolle plaats in de samenleving. In die wereld is zorg geen product maar een relatie. In die wereld krijgt iedereen wat zij nodig heeft en draagt iedereen bij wat hij kan bieden.
Dat verhaal is meer dan een droom. Het is een politiek programma waaraan we elke dag werken. Het is een toekomstbeeld dat we nu al op allerlei plaatsen werkelijkheid zien worden, meestal op kleine schaal. Mensen zijn al lang bezig om een andere manier van leven te ontwikkelen met eigen energie, kleine zorgvoorzieningen, deeleconomie en repair cafés. Maar het is tegelijk ook een groot verhaal dat haaks staat op het huidige politieke beleid en scherp oordeelt over doorgeschoten marktwerking en het falen van de economische ideologieën. De uitdaging die voor ons ligt, is niet alleen duidelijk te roepen dat het anders moet, maar ook te laten zien dat het anders kan en al bezig is anders te worden. En dat doen we vanuit dat grote verhaal van de noodzaak en mogelijkheid van een leven in balans.
Column De Linker Wang Maart 2015