Uniek verdrag - Main contents

Vandaag tekenden België, Luxemburg en Nederland het Verdrag 'Luchtruimbewaking'. Een uniek verdrag dat ervoor zorgt dat de Belgische en Nederlandse luchtmachten om beurten het luchtruim van de Benelux gezamenlijk gaan bewaken, alsmede het verantwoordelijkheidsgebied dat door de NAVO aan de 3 landen is toegewezen.

De Belgische en Nederlandse luchtmachten komen in actie als er bijvoorbeeld een onbekend vliegtuig boven een van de 3 landen vliegt. Zij treden op tegen militaire dreigingen, maar dus ook tegen civiele vliegtuigen waar een terroristische dreiging van uit gaat. 24 uur per dag, 7 dagen per week. De zogenoemde Quick Reaction Alert (QRA).

Op 11 september 2001 gebeurde het onwaarschijnlijke: 2 vliegtuigen boorden zich in de Twin Towers, en een derde vliegtuig in het Pentagon. De beelden zijn op ieders netvlies gebrand. In reactie hierop werden wereldwijd de regelingen voor de QRA-eenheden verder aangescherpt. Ook Nederland heeft permanent 2 jachtvliegtuigen paraat staan, die in enkele minuten een vliegtuig kunnen onderscheppen. En met regelmaat komen zij ook in actie (een ‘scramble'). In het uiterste geval kunnen zij de opdracht krijgen om het toestel neer te halen.

Efficiënter

Nut en noodzaak van de QRA staat buiten kijf. Wel groeide de laatste jaren het besef dat deze bewakingstaak efficiënter zou kunnen worden uitgevoerd. Ter vergelijking, in Duitsland bewaken 2 QRA-eenheden van 2 jachtvliegtuigen elk een gebied groter dan de hele Benelux.

Met het verdrag dat vandaag getekend is, geven de 3 landen concreet invulling aan de gewenste militaire samenwerking op dit terrein, en dus de gewenste efficiency. Een mooie stap! Het brengt onze samenwerking naar een hoger niveau. En het voordeel is duidelijk. Na ratificatie van dit verdrag kunnen België en Nederland met minder vliegers toe voor de bewaking van ons luchtruim. Hiermee spelen we capaciteit vrij voor andere missies, zoals boven Irak in de strijd tegen ISIS en in het kader van de geruststellende maatregelen ten behoeve van onze oostelijke bondgenoten.

Scherpe tanden

Die inzet doet er toe. Dat spreekt voor zich. In de wereld van vandaag staat er veel op het spel. Vrij om te zijn, vrij om te vinden, vrij om te doen. Onze waarden. Onze verworvenheden. Onze welvaart. Thomas Erdbrink, van 'Onze man in Iran', typeerde deze vrijheid op een treffende manier: “Ik ben opgegroeid met het kringgesprek, Achterwerk in de kast en vanaf je achtste zelf naar school fietsen. Je eigen mening vormen, niet alles doen wat een ander je oplegt. Dat maakt een ander mens van je. Die vrijheid is onbetaalbaar.” En die vrijheid is het waard om voor op de bres te staan. Meer dan dat.

Nederland doet er goed aan om, als ‘heartland’ van de westerse vrijheden, op zijn tijd ook een rij scherpe tanden te tonen, zo schreef columnist Geerten Waling onlangs in de Volkskrant. Zeer terecht. Dit doen we overigens nooit alleen maar altijd in nauwe samenwerking met onze coalitiegenoten. En verdergaande militaire samenwerking, om de gezamenlijke slagkracht te vergroten, is dan onontbeerlijk. Het verdrag tussen België, Luxemburg en Nederland is daar een mooie, concrete uitwerking van.

Jeanine Hennis-Plasschaert

Minister van Defensie

Maart 2015