Eerste Kamerfractie Nationaal-Socialistische Beweging (NSB)

De NSB was van 15 september 1935 tot mei 1940 (formeel tot 12 september 1945) in de Eerste Kamer1 vertegenwoordigd. De partij kreeg na de verkiezingen voor de helft van het aantal Eerste Kamerleden twee zetels. In 1937 verdubbelde dat aantal.

In 1935 was er enige tijd twijfel over de nationaliteit van Graaf de Marchant et d'Ansembourg2. Pas in december 1935 werd daarover beslist. Naast De Marchant was A.J. van Vessem3 het bekendste NSB-Eerste Kamerlid. In 1937 trok een lid, Van Duyl4, zich onmiddellijk na de verkiezingen terug.

Meer over

  • 1. 
    De Eerste Kamer is deel van de volksvertegenwoordiging en heeft met name een rol op wetgevend gebied. Over een wetsvoorstel moet, als de Tweede Kamer het heeft aangenomen, ook door de Eerste Kamer worden gestemd. De Eerste Kamer kan een wetsvoorstel nog tegenhouden.
     
  • 2. 
    Zeer Duits geöriënteerde Limburgse edelman, die sinds 1933 bij de NSB in het voorste gelid stond. Trad in 1914 als Fahnen Junker in het Duitse leger en diende daarin tot het einde van de Eerste Wereldoorlog als officier. Burgemeester in een kleine Limburgse gemeente, tot zijn NSB-lidmaatschap tot zijn ontslag leidde. Omschreef zichzelf als een antiparlementaire voorstander van de corporatistische staat, maar was voor de oorlog niettemin lid van het parlement. Liet zich daar geregeld antisemitisch uit. Was belast met de buitenlandse contacten van de NSB en tijdens de bezetting Commissaris der Provincie Limburg. In 1946 veroordeeld tot vijftien jaar gevangenisstraf wegens het helpen van de vijand in tijd van oorlog.
     
  • 3. 
    Nationaal-socialist, wiens betogen als Eerste Kamerlid vaak aanleiding gaven tot felle woordenwisselingen. Pleitbezorger van de Groot-Nederlandse gedachte en fel tegenstander van het Verdag met België over de Schelde-Rijnverbinding. Leerde bij de acties tegen dat verdrag Mussert kennen. Vond dat de NSB na de Nederlandse capitulatie haar activiteiten moest stopzetten, maar werd wel rechtskundig adviseur van Mussert. Na de oorlog enige jaren in gevangenschap vanwege bemiddeling bij aankoop van joods bezit.
     
  • 4. 
    Welsprekende vrijzinnig-hervormde dominee die in de jaren dertig korte tijd een prominent lid van de NSB was. Na predikant van onder meer de Protestantenbond in Hilversum te zijn geweest hoofd van de vormingsafdeling en propagandist van de NSB. Maakte een reis naar Nederlands-Indië en wist daar een eigen aanhang te verwerven. Kritiek op het leiderschap van Mussert leidde tot een breuk. Hij nam daarom direct na zijn beëdiging ontslag als Eerste Kamerlid. Was later actief in extreemrechtse partijtjes en sloot zich aan bij de Germaansche SS.
     
  • 5. 
    De Nationaal-Socialistische Beweging (NSB), opgericht in 1931, was een autoritaire, antiparlementaire, extreemrechtse partij die streefde naar een nationaal-socialistisch bewind. Verder vond zij dat er een Groot-Nederlands rijk moest komen, waartoe ook Vlaanderen zou behoren, voor een Nederlandse volksgemeenschap. Onder Duitse invloed kreeg de partij een antisemitisch (anti-joods) karakter.