De markt zet je niet buitenspel - Main contents

De politiek heeft altijd een grote stempel weten te drukken op de landbouw. Bij de invoering van het melkquotum in 1984 stelde toenmalig minister Braks dat het melkquotum een tijdelijke maatregel zou zijn. Later gaf hij eerlijk toe dit te hebben gezegd om de grote woede bij melkveehouders te temperen. Die waren niet blij met de invoering van het melkquotum. Er ontstond veel onduidelijkheid over de vraag of het verstandig was om te investeren in deze ‘gebakken lucht’. Achteraf gezien bleek dit wel een goede investering, want juist aan het begin van het lange quotumtijdperk waren de melkquotumprijzen laag.

Uiteindelijk kochten de meeste boeren structureel melkquotum bij. De Nederlandse melkveesector heeft miljarden geïnvesteerd in melkquotum en/of superheffing. Het geld stroomde met name naar handelaren en pensioenpotjes voor boeren die ermee ophielden. Daar was het melkquotum natuurlijk niet voor bedoeld en veel geld is daardoor uit de sector weggelekt.

De invoering van het melkquotum kwam als reactie op het Brussels Landbouwbeleid, dat de melkprijs te lang kunstmatig hoog hield. Er ontstond overproductie en het beleid met opkoop- en exportsubsidies werd veel te duur. Terugkijkend op zijn eigen landbouwbeleid zei Sicco Mansholt dat je de markt nu eenmaal niet buitenspel kan zetten. De politiek durfde het echter niet aan om de prijsondersteuning drastisch aan te passen en ging dus over op volumebeheersing.

Het landbouwbeleid is daarna toch marktgerichter geworden; de melkprijs werd de laatste zeven jaar bepaald door vraag en aanbod op de wereldmarkt en niet door Europese prijsondersteuning. Volumebeheersing door Brussel was vanaf toen onnodig. Ik vind het dan ook kwalijk dat melkveehouders de laatste zeven jaar nog steeds werden gedwongen te investeren in melkquotum. Aan de vooravond van de afschaffing moet Nederland een recordbedrag aan superheffing betalen.

Toen ik in 2008 voor VVD-Europarlementariër Jan Mulder werkte, hebben we ingezet op een veel grotere quotumverruiming. Mulder diende een voorstel in dat het mogelijk zou maken om tussen lidstaten het melkquotum te verevenen. Het Europees Parlement nam dit voorstel aan. Helaas was in de Raad van landbouwministers hiervoor geen meerderheid. Jaren later heb ik een tijdje op een melkveebedrijf in Nieuw-Zeeland gewerkt. De boeren daar zeiden dat het Europese melkquotum het beste was dat hen kon overkomen. Ik ben blij dat we ze dit voordeel niet langer geven en dat nu eindelijk het melkquotum wordt afgeschaft.

Eerder gepubliceerd op milkstory.nl