Plenair debat MH17 en de informatiepositie van de Nederlandse regering

Source: J.H. (Han) ten Broeke i, published on Thursday, April 23 2015.

Op 23 april 2015 werd plenair gedebatteerd over de stand van zaken met betrekking tot de ramp met Malaysia Airlines vlucht MH17. Meer informatie vindt u hier (onder punt 11).

Het debat kunt u hier terugkijken

Zie ook:

NOS.nl Kamerleden betreuren lezing MH17-expert

NU.nl Kamer eist meer medewerking kabinet in MH17-onderzoek

Inbreng Han ten Broeke:

Voorzitter,

Sinds de ramp met de MH17, negen maanden geleden, is dit het zesde debat met de regering.

Voor de VVD hebben bij al die debatten drie prioriteiten centraal gestaan:

  • 1. 
    alle slachtoffers en het liefst zoveel mogelijk van hun persoonlijke bezittingen repatriëren;
  • 2. 
    ongestoord onderzoek naar de toedracht - en als het dan niet op de rampplek kan, dan in elk geval op de militaire basis in Gilze-Rijen, dat hebben we zelf mogen constateren;
  • 3. 
    en linksom of rechtsom, de opsporing en berechting van de daders.

Voorzitter,

Het lijkt erop dat de missie van de afgelopen dagen nieuw DNA en ook veel persoonlijke bezittingen heeft opgeleverd. Van de 298 slachtoffers - waaronder 198 Nederlanders - zijn nog twee Nederlanders niet geïdentificeerd.

  • • 
    Verwacht de minister van Veiligheid & Justitie dat aan de tergende onzekerheid van die nabestaanden nu een einde kan komen?
  • • 
    Ik heb begrepen dat nog niet is begonnen aan de afgraving van de burnsite. Gaat dat nog lukken?
  • • 
    Kan er überhaupt goed gewerkt worden, ondanks de moeilijke lokale omstandigheden, mijnenvelden en het wankele Minsk-bestand?

Voorzitter,

Dan een ontwikkeling op opsporingsgebied: kunnen we spreken van een doorbraak in het onderzoek, nu het filmpje van het Joint Investigation Team - dat op 30 maart werd getoond - een paar honderd reacties heeft opgeleverd, waarvan tientallen bruikbare?

Het filmpje lijkt in de richting te wijzen van een scenario, dat slechts één van de scenario’s is waar de Onderzoeksraad voor Veiligheid nog naar kijkt.

  • • 
    Betekent het, zo vraag ik aan de minister van Veiligheid & Justitie, dat het grootste deel van de onderzoekscapaciteit nu op één van de scenario’s - laat ik het het BUK-scenario noemen - is gericht?

Dan over de vervolging. De minister van Veiligheid & Justitie heeft beloofd de Kamer te informeren over de verschillende mogelijkheden van strafvervolging en berechting zodra het onderzoek dat toestaat. Ik heb het gevoel dat het onderzoek nu behoorlijk vordert, en ook in een bepaalde richting tendeert. En dan gaat de vraag over vervolging spelen. Ik wil voorkomen dat Nederland straks in z’n eentje verantwoordelijk wordt voor het proces van vervolging en berechting.

  • • 
    Is de regering dat met mij eens?
  • • 
    Deelt de regering de mening van de VVD dat het uitgangspunt moet zijn om zoveel mogelijk consensus te behouden onder de grieving nations, de landen die slachtoffers aan boord hadden?
  • • 
    En dus vraag ik aan de regering: wanneer gaat u ons informeren over de verschillende mogelijkheden van strafvervolging - indien nodig vertrouwelijk?

Dan over het gewraakte memo van 14 juli. De VVD is geen voorstander van het openbaren van diplomatieke post, simpelweg omdat dat de kans verkleint dat Nederland vertrouwelijk op de hoogte wordt gesteld - en als er nou iets van belang is, is het wel dát Nederlandse diplomaten op de hoogte worden gesteld. Maar het komt er vervolgens wel op aan hoe je de informatie interpreteert en wat je ermee doet.

Dat de regering het niet actief met ons deelt, dat is één ding, maar dat de regering het niet uit zichzelf met de Onderzoeksraad deelt, dát moet de minister van Veiligheid & Justitie hier eens uitleggen.

Dat de regering niet blij was met het lekken van dit memo, daar kan ik me iets bij voorstellen. Maar ik was wel blij te constateren dat dit memo inhoudelijk strookt met de schriftelijke beantwoording en ook de mondelinge beantwoording van de minister in het vorige debat.

Voorzitter,

Er lag eigenlijk een waarschuwing voor de luchtvaart, die geheel in een militaire context werd bekeken - en die mogelijk tot sancties had moeten leiden bij de EU-top die daarop volgde. Maar die waarschuwing heeft nooit een civiele vertaalslag gekregen. Het kwam simpelweg niet in iemands hoofd op. Niet bij de Oekraïners, de direct verantwoordelijke eigenaar van het luchtruim, niet bij de vervoerders - Malaysia Airlines, KLM - en uiteindelijk ook niet op een Nederlands ministerie. Er is sprake van een structuurfout.

  • • 
    Kan de staatssecretaris van I&M de verschillende verantwoordelijkheden nog eens op een rij zetten?
  • • 
    Want die ligt toch in eerste instantie bij luchtruimeigenaar Oekraïne? Die hebben het luchtruim weliswaar gesloten, maar dat is duidelijk niet voldoende gebleken.
  • • 
    Het kabinet schrijft dat de nationale overheden geen verplichting hebben om luchtvaartmaatschappijen te waarschuwen als zij mogelijke gevaren constateren boven het luchtruim van een ander land. Ze zijn zelf verantwoordelijk voor de voorbereiding en risicoafweging.

Hoe vanzelfsprekend dat in de luchtvaart ook al jaren moge zijn, het is voor mij en mijn fractie onbevredigend tegen de achtergrond van deze tragedie. En daarom wil ik van de staatssecretaris het volgende weten:

  • • 
    Wat heeft het overleg met ICAO (International Civil Aviation Organization), sinds de laatste keer dat we elkaar spraken, opgeleverd?
  • • 
    Welke vorderingen zijn gemaakt? Toch niet alleen de website?

Momenteel heeft ieder land soevereiniteit over zijn eigen luchtruim en besluit zélf om dit al dan niet te sluiten.

  • • 
    Is dat uitgangspunt, zo vraag ik hier aan de staatssecretaris, nog wel reëel, gezien de vele brandhaarden en failed states op de wereld? Er ontstaan hierdoor niemandslanden, dat weten we, maar er ontstaan ook ‘niemandsluchtruimen’.
  • • 
    Moeten we niet tot een andere categorisering komen? Ik realiseer me dat de Nederlandse regering niet verantwoordelijk kan worden gehouden voor het luchtruim over de hele wereld. Ik realiseer me heel goed ook dat als je de aanwezigheid van alle BUK-achtige wapens in mogelijk instabiele landen in beeld brengt, dit tot de conclusie zou kunnen leiden dat we bijna nergens meer kunnen vliegen.
  • • 
    Kunnen we de primaire verantwoordelijkheid voor het luchtruim toevertrouwen aan een staat, als deze de facto niet meer soeverein is over een deel van grondgebied of een deel van hun eigen luchtruim? Vragen de brandhaarden in de wereld van vandaag niet om een herziening van dat systeem?
  • • 
    En moet er niet eens goed gekeken worden naar de precieze verantwoordelijkheid van een luchtvaartmaatschappij en de gekozen vluchtroute?

Dan ten slotte over het verbijsterende nieuws van gisteren: de lezing van professor Maat. Ik wil daar heel helder over zijn. Professor Maat is met zijn uitspraken zijn boekje ver te buiten gegaan en heeft, zo heb ik zelf bij nabestaanden mogen vaststellen, veel onnodig leed veroorzaakt. De VVD vindt het onbegrijpelijk en ook ongepast. Ik wil weten of de nabestaanden voordat RTL met dit nieuws kwam zijn ingelicht. Verder wil mijn fractie weten of professor Maat, die inmiddels spijt heeft betuigd, bij dit onderzoek betrokken kan blijven. En ik heb ook begrepen dat er meerdere presentaties zijn geweest. Daar graag opheldering over.

Eerdere debatten over dit onderwerp

Read more ...