Debat over de situatie in Israël en Gaza - Main contents

Vanavond werd er in de Tweede Kamer plenair gedebatteerd over de situatie in Israël en Gaza. Meer informatie vindt u hier (punt 7).

Bijdrage Han ten Broeke, eerste termijn

Terugblik verkiezingen

Voorzitter,

In Israël, de enige democratie en rechtsstaat in een regio waar de wet van de jungle geldt, vonden op 17 maart verkiezingen plaats. En geheel conform de mores van het Midden-Oosten, gingen die er ruig aan toe. En ook geheel conform de beste Israëlische tradities werden de meest verregaande campagne-uitspraken een dag na de verkiezingen alweer herroepen.

De meest prominente bijdrage daaraan werd geleverd door de man die, tot ellende van velen, en verbazing van allen, zijn premierschap wist te verlengen: Benjamin Netanyahu. En hoewel de verhouding tussen links en rechts in de Knesset niet wezenlijk is veranderd, is de machtsverhouding wél veranderd. De machtsbasis van Netanyahu is namelijk sterker dan ooit. Of we dat nou leuk vinden, of niet.

Maar zijn coalitie van de deels nationalistische partijen die hij bij de verkiezingen heeft leeggegeten, heeft slechts een meerderheid van één zetel in de Knesset. Het kabinet dat Netanyahu heeft geformeerd, bevat ministers die de meest bizarre politieke uitspraken op hun naam hebben staan - maar zoals altijd zal de VVD ook deze Israëlische regering beoordelen op haar daden.

Natuurlijk zullen wij in het bijzonder kijken of de intentie van deze Israëlische regering er nog altijd één is die streeft naar een tweestatenoplossing.

In de Knesset is die meerderheid er nog wel - en die Knessetmeerderheid vandaag is even groot als de meerderheid die ooit de Oslo-akkoorden in 1993 mogelijk maakte. Ook één zetel.

Voorzitter,

De Israëlische politiek zit vol dubbelzinnigheden, en daarom is het goed om de ogen op ons gemeenschappelijke doel te houden - en dat is een staat voor de Palestijnen, en veiligheid voor de staat Israël.

Vredesakkoord

Na het mislukken van de onderhandelingen onder Kerry en sinds de gang van de Palestijnen naar de VN en de ICC is er wederom heel veel twijfel over de mogelijkheden van vrede. Het aantal boeken in mijn kaast met titels als ‘De Laatste Kans’ beslaat een kleine meter.

Van één ding ben ik overtuigd: als je inderdaad de laatste kans op een vredesakkoord om zeep wilt helpen, dan moet je partijen belonen voor optreden dat onderhandelingen moeilijk of zelfs onmogelijk maakt. Dat geldt voor de Israëli’s en hun nederzettingenpolitiek, dat geldt voor de Palestijnen en hun gang langs de internationale velden om applaus te krijgen zonder op het veld de wedstrijd te spelen.

Want alleen in het veld, alleen aan de onderhandelingstafel kunnen de pijnlijke en noodzakelijke concessies worden gedaan. Er ís geen alternatief voor onderhandelen. En om perspectief op onderhandelingen te houden, zal Nederland moeten doen wat in het regeerakkoord is afgesproken: beide partijen stimuleren.

Gaza

Na de Gaza-oorlog, en de enorme hoeveelheid geld die is ‘gepledged’ in Caïro, constateren we dat helaas de ‘window of opportunity’ van de Palestijnse Autoriteit om zichtbaar bij te dragen aan de wederopbouw, is verkwanseld.

• • 

  Ik wil graag dat de Nederlandse regering er bij Israël op blijft aandringen om de uitvoer van goederen vanuit Gaza - mogelijk gemaakt via de Nederlandse scanner - te vergroten. Want de uitvoer van goederen leidt tot inkomsten en een beetje perspectief voor de Gazanen.
• • 

  Ik wil dat de scanner bij de Allenby bridge op de kortst mogelijke termijn in gebruik wordt genomen.
• • 

  En ik vraag de minister of het wellicht een idee is dat de EU-vertegenwoordigers bij de Palestijnse Autoriteit, de PA-ministers bij hun bezoeken aan de ministeries in Gaza fysiek willen begeleiden om daarmee zichtbaar onze steun voor de rol van de Palestijnse Autoriteit in Gaza tot uitdrukking te brengen.

Ontmoediging

Net zozeer als we de uitvoer van Palestijnse producten zien als een bijdrage om het lot van de Palestijnen te verbeteren, zien wij ook de samenwerkingsfora nadrukkelijk als een mogelijkheid om Palestijns ondernemerschap ruimte te geven en om naar Israël niet alleen te kijken als the state of conflict, maar ook als the State of Israel: the Start-Up Nation, een land met een fenomenale innovatiecapaciteit waar Nederland ongelooflijk zijn voordeel mee kán en móet doen.

Het bezoek van de minister-president aan Israël leverde al de vestiging van het hoofdkantoor van een Israëlisch bedrijf, ICL en 300 banen op. En daarom is het goed dat we niet alleen activiteiten die bijdragen aan Israëlische nederzettingen ontmoedigen, maar ook aanmoedigen - precies zoals minister Timmermans dat op 16 januari 2014 heeft gezegd.

En daarom vraag ik aan minister Koenders of het korten van de AOW-uitkering van een Holocaustoverlevende die voorbij de Groene Lijn is verhuisd, een voorbeeld is van nieuw ontmoedigingsbeleid sinds zijn aantreden. Hoe zit dat? Graag helderheid hierover.

Voorzitter, ten slotte,

Het Israëlisch-Palestijns conflict dreigt weg te zakken op de internationale agenda, maar ook in de regio - vanwege de focus op Iran, die niet alleen in Jeruzalem manifest is, maar ook in Riyad, in Caïro en in Amman. Een aantal Arabische vijanden van Israël is intussen strategisch partner geworden, tegen de achtergrond van een bedreiging die zich niet alleen aan de Israëlische grens manifesteert. Op de Golanhoogten kun je Hezbollah, ISIS en Al-Nusra immers haast in de ogen kijken.

We weten allemaal wat er nodig is voor een Palestijnse staat. Maar weten we eigenlijk ook wat er nodig is voor Israëlische veiligheid in een regio die door islamitische fundamentalisten in de fik is gestoken? Als wij het belendende perceel nat willen houden, als we zowel het Joodse huis als een Palestijns thuis niet ook door de vlammen willen laten aantasten is er maar één weg: en dat is de weg die leidt tot een vredesakkoord.

Voorzitter,

Twee jaar geleden stond ik hier ook. Ik was de enige die zijn hoop uitsprak voor het hervatten van de vredesonderhandelingen. Ik werd nog nét niet weggelachen. En het is waar: iedereen die hier altijd doempredikt, heeft 90% kans dat ze gelijk krijgt. Maar ik houd staande wat ik hier heb gezegd en ik zeg het nu weer: we hebben een unieke positie om mogelijk te maken dat er iets gebeurt. En misschien niet morgen, en ook niet overmorgen, maar een vredesakkoord zal er komen.

En het ligt mede aan een wijze opstelling van Nederland, of wij dat in deze Kamer nog gaan meemaken.

Bijdrage Han ten Broeke, tweede termijn

Voorzitter,

Weer een fundamenteel debat over Israël en de Palestijnen, waarin ditmaal Einstein - de man die toch vooral bekend is geworden door de relativiteitstheorie - centraal stond.

Relativiteit is belangrijk, hoewel dat soms moeilijk lijkt in deze evergreen van de Nederlandse buitenlandpolitiek; deze proxy fight van goede bedoelingen; elkaar de maat nemen, elkaars intenties proeven…dit songfestival van herkenbare tunes. In Ramallah en Jeruzalem zat men vanavond aan de buis gekluisterd.

In orthodoxe kringen kreeg collega De Roon twaalf punten. Vrede Nu-aanhangers juichten voor collega Servaes. In huize Netanyahu werden weer geen punten gegeven aan collega Van Bommel. Net zo min als in Muqata’a, waar het Palestijnse leiderschap verbaasd naar dit debat zat te kijken, toen collega Kuzu de Palestijnse zaak vergeleek met die van de Germanen.

Voorzitter,

De meest gestelde vraag die ik van collega’s na afloop van dit soort debatten krijg is: “hebben jullie het eindelijk opgelost?”

Je hoeft geen Einstein te zijn om de oplossing van dit probleem te vinden: grenzen, Jeruzalem, vluchtelingen, veiligheidsgaranties, water, land swaps. Het is allemaal bekend. Dat vergt geen intelligentie.

Einstein vond dat het echte teken van intelligentie niet kennis - dat hebben we allemaal - maar verbeeldingsvermogen is. Een mooie uitdaging voor de minister van Buitenlandse Zaken die zichzelf aan Den Uyl heeft gespiegeld: verbeeldingsvermogen.

Ik heb geen quote van Joop den Uyl bij de hand. Ik zou niet durven met deze minister Maar ik weet wel dat Den Uyl op zijn bureau, in de studeerkamer van zijn huis in Amsterdam-Buitenveldert, drie portretten had staan: één van zijn vrouw Liesbeth, één van zijn jongste dochter Saskia en één van Golda Meïr.

In dit debat, negen maanden na de Gaza-oorlog waarbij zoveel doden vielen, waaronder onschuldige kinderen, ja - inderdaad door Israëlische bommen, en door een Hamas-terreurbewind, wil ik één van de mooiste quotes van Golda Meïr aanhalen; over vergevingsgezindheid naar de andere partij: “We can forgive [them] for killing our children. We cannot forgive them from forcing us to kill their children. We will only have peace with [them] when they love their children more than they hate us.”

Voorzitter,

Dit is wat mij betreft de enige oorlogsdoctrine die een beschaving past.

En omdat ik hoop dat we hier herhaling kunnen voorkomen, en ook de minister over herhaalde geschiedenis sprak - een andere uitspraak van Einstein: “leer van gisteren, leef voor vandaag, heb hoop voor morgen. Maar het allerbelangrijkst: blijft vragen stellen”:

Vraag of Netanyahu inderdaad twee staten wenst;

Vraag aan Abbas wanneer hij zonder voorwaarden aan de onderhandelingstafel gaat zitten;

Vraag aan Netanyahu wanneer hij denkt dat de woningnood in Israël aan zijn kant van de Groene Lijn wordt opgelost;

De vraag aan Abbas wanneer hij verantwoordelijkheid neemt voor de wederopbouw van Gaza.

Pas zodra zij, in de geest van Golda Meïr en met in het achterhoofd de wijsheid van Einstein, kunnen antwoorden - dan pas kan dit conflict worden opgelost.

Dat is niet in deze Kamer: dat is in de onderhandelingskamer.

Dank u wel.

Zodra beschikbaar, kunt u het debat hier terugkijken