Slovak presidency of the EU (Slovak presidency)

Van 1 juli tot en met 31 december 2016 vervulde Slowakije het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie¹. Slowakije nam het stokje over van Nederland. Het was de eerste keer dat dat land het voorzitterschap bekleedde. Prioriteiten waren economische groei, een moderne interne markt, migratie en de EU als wereldspeler.

Slowakije werkte nauw samen in een trojka² met Nederland en Malta.

In februari 2016 werd de eerste opzet van het Slowaaks programma en prioriteitenoverzicht goedgekeurd. Dit programma is opgesteld in overleg met het Nederlands voorzitterschap³ en het Maltees voorzitterschap⁴. Deze drie landen vormen samen een trojka⁵.

Het uitgebreide programma van het Slowaaks voorzitterschap werd eind juni 2016 goedgekeurd door de Slowaakse regering.

Leidende principes voor het Slowaaks voorzitterschap waren:

• - 

  tastbare resultaten boeken
• - 

  versnippering tegengaan
• - 

  de burger staat centraal

Interne markt & economische groei

Slowakije wilde tijdens het voorzitterschap de Economische en Monetaire Unie⁶ verdiepen, en daarmee de concurrentie binnen de Europese Unie bevorderen.

De oprichting van de Europese Kapitaalmarktenunie⁷ stond hoog op de agenda. Deze kapitaalmarktunie zou het mogelijk maken voor het midden- en kleinbedrijf om alternatieve financieringsbronnen aan te spreken. Onder leiding van het Slowaaks voorzitterschap werden de lidstaten het in de Raad eens over de te nemen maatregelen. In 2017 kunnen de onderhandelingen tussen de Raad en het Europees Parlement⁸ van start gaan.

Om de investeringen uit de private sector aan te jagen, wilde het Slowaaks voorzitterschap de investeringsmogelijkheden van het Europees Fonds voor Strategische Investeringen⁹ (EFSI) vergroten. Dit sloot goed aan bij de ambitie van de Europese Commissie. Op de Europese top van 15 december 2016 werd afgesproken dat het EFSI zou worden verdubbeld.

Het Slowaaks voorzitterschap is er niet in geslaagd om een akkoord te bewerkstelligen over een Europese depositogarantieregeling¹⁰ - onderdeel van de Europese bankenunie.

Het voorzitterschap zet ook in op de versterking van de digitale interne markt. De Europese Commissie trok de meeste aandacht met initiatieven rond 5G-netwerken en voor het vereenvoudigen van BTW voor e-commerce, maar ook het voorzitterschap kon een paar successen claimen. er werd vooruitgang geboekt op dossier over het volledig afschaffen van roaming-kosten en het tegengaan van geoblocking. In december werd een principeakkoord bereikt dat in alle publieke ruimtes in de EU een gratis WiFi-verbinding wordt aangeboden, te herkennen als 'WiFi4EU'.

Energie & klimaat

Langzaam tekent zich een compromis af tussen de lidstaten over de voorstellen omtrent de Energie-unie. Het wederzijds garanderen van de toevoer van energie, en met name gas, is een stuk dichterbij gekomen. In de onderhandelingen tussen Raad en EP over energie-etikettering is ook enige vooruitgang geboekt.

Onder het Slowaaks voorzitterschap heeft de Raad het Klimaatakkoord van Parijs¹¹ goedgekeurd en is het verdrag ook in werking getreden. Voor wat betreft de praktische uitwerking daarvan zijn de eerste stappen genomen. Tegenvaller was dat er in de Raad geen politiek akkoord gesloten kon worden over herziening van het emissiehandelssysteem¹².

Het voorzitterschap heeft daarnaast veel aandacht besteed aan de circulaire economie¹³. Met name het gebruik van water als natuurlijke hulpbron stond hierbij centraal.

Migratie en asiel

Het dossier migratie beloofde een lastig dossier te worden voor het Slowaaks voorzitterschap. Nog geen jaar geleden was Slowakije nog één van de landen die de verplichte verdeling van migranten aanvochten bij het Hof van Justitie¹⁴. Slowakije had aangegeven te zullen optreden als een eerlijke bemiddelaar ('honest broker') waar het de vluchtelingenproblematiek betrof.

De discussie over de toekomst van het gemeenschappelijke Europese asielsysteem is gestart maar - zoals verwacht - nog geen resultaten opgeleverd. Successen waren er wel met het instellen en operationeel krijgen van de Europese grens- en kustwacht¹⁵. Ook werden er plannen gelanceerd voor 'Smart Borders'. Door het gebruik van moderne technologieën moet illegale migratie worden aangepakt en het proces van verdeling versneld.

EU als wereldspeler

De Oostelijke en Zuidelijke grensgebieden van de Europese Unie zijn een zone van instabiliteit en onveiligheid. Slowakije wilde deze problemen aanpakken met behulp van het Uitbreidingsbeleid van de Europese Unie. Onder het Slowaaks voorzitterschap is nogmaals benadrukt dat het uitbreidingsbeleid van groot belang is voor de Unie, mits de kandidaat-lidstaten werk maken van de benodigde hervormingen.

Slowakije wenste een sterker verbond tussen de EU en belangrijke internationale organisaties zoals de NAVO¹⁶. De EU en de NAVO hebben een lange lijst punten opgesteld waar de samenwerking en onderlinge afstemming zal worden geïntensiveerd en/of verbeterd.

Overige dossiers

Slowakije was als voorzitter betrokken bij de uiteindelijke goedkeuring van CETA, het handelsverdrag met Canada, door de Raad.

Het Slowaaks voorzitterschap heeft bij de tussentijdse evaluatie van meerjarig financieel kader 2014-2020¹⁷ een akkoord bereikt dat beschikbaar geld wordt uitgegeven aan veiligheid, de aanpak van de migratiecrisis en het stimuleren van economische groei.