AO Missie 'resolute support' Afghanistan - Main contents
Spreektekst Han ten Broeke
ALLEEN HET GESPROKEN WOORD GELDT
Voorzitter,
Sinds de Amerikaanse operatie Enduring Freedom in 2001 en de val van het Taliban-regime, is de internationale gemeenschap betrokken in Afghanistan. Eerst vooral om te vechten en Al-Qaeda te verjagen, daarna om ervoor te zorgen dat de Afghanen zelf hun land weer onder controle konden krijgen en zorg konden dragen voor hun eigen veiligheid. Uitgangspunt was een situatie te creëren die Afghanistan niet langer een uitvalsbasis van wereldwijde terreur laat zijn. Kortweg: "Al-Qaeda eruit en de Taliban eronder".
De VVD-fractie heeft dat uitgangspunt nooit uit het oog verloren en nog altijd helder op het netvlies staan. Geen onhaalbare, goedgelovige doelstellingen, maar een realistische inslag met oog voor wat mogelijk zou zijn. Niet het naar school helpen van meisjes, niet het bevorderen van de positie van vrouwen - hoe belangrijk ook - niet het opbouwen van publieke voorzieningen en zelfs niet het voor altijd verdrijven van de Taliban waren het primaire doel van de inzet. Voor de VVD-fractie was en is de grondslag van de missie nog altijd de veiligheid voor het Westen.
Natuurlijk kijkt ook de VVD-fractie met bezorgdheid naar recente ontwikkelingen in Afghanistan. In verschillende delen van het land toont de Taliban zijn veerkracht en in diverse provincies zijn Talibanstrijders erin geslaagd terrein te veroveren. Onder andere in Kunduz en ook in Uruzgan, waar Nederlandse militairen tot aan 2010 keihard strijd hebben geleverd tegen de Taliban. Afgelopen maand vond nog een zelfmoordaanslag plaats in Kaboel, waar leden van de Taliban, bepakt met explosieven en zelfmoordvesten, het Afghaanse parlement aanvielen. Twee burgers vonden daarbij de dood, en vele tientallen raakten gewond.
Dergelijke ontwikkelingen tonen aan dat de veiligheidssituatie in Afghanistan fragiel is en dat het land nog een lange weg richting stabiliteit heeft af te leggen. Dat leidt misschien tot frustratie en ongeduldigheid, maar het is geen reden voor paniek en al evenmin een teken dat de jarenlange inzet in Afghanistan voor niets is geweest. Integendeel: het hoofddoel - wat ik zojuist al omschreef als "Al-Qaeda eruit en de Taliban eronder" - is bereikt. De Taliban zijn niet weg, maar vele malen beheersbaarder dan toen de eerste missie aanving.
Bij het bereiken van dat doel zijn 25 Nederlandse militairen omgekomen. We moeten daaraan denken op momenten als deze, waarop we praten over de voortgang van een militaire missie. Geen lichtzinnige besluiten, ook niet als het om een relatief kleine bijdrage gaat. We zijn het aan hen die zijn gesneuveld voor Nederland dan ook verplicht om als politici verder te kijken dan de dagelijkse krantenkoppen. Kortom, we mogen de behaalde resultaten nu niet laten wegspoelen. Op ons rust een verantwoordelijkheid ervoor te zorgen dat de resultaten van de afgelopen jaren niet verloren gaan.
Daarom steunt de VVD-fractie de Nederlandse bijdrage aan de missie Resolute Support. Mijn fractie hoopt dat spoedig kan worden overgegaan van het hub/spokesmodel (fase 1) naar een Kabul centric-model (fase 2) en zal de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten houden.
Wel heb ik een aantal vragen voor de minister over concrete resultaten, ook omdat niet alle ingediende feitelijke vragen erg volledig zijn beantwoord.
-
•Welke concrete resultaten zijn tot nu toe behaald binnen de Resolute Support missie, als geheel en specifiek voor de Nederlandse inzet? Ik heb het dan met name ook over aantallen getrainde agenten en militairen en de aantallen getrainde functionarissen in het hoger kader.
-
•Kan de minister iets zeggen over de betaling van Afghaanse agenten en militairen? In hoeverre is die betaling zeker gesteld?
-
•In hoeverre is sprake van overlopen naar de Taliban door Afghaanse agenten en militairen? Heeft de minister zicht op aantallen en motieven? En welke maatregelen worden hiertegen genomen?
-
•Hoe concreet zijn gesprekken tussen de Afghaanse regering en de Taliban momenteel? Gaan die gesprekken verder dan informele get-togethers? Verwacht de minister dat dergelijke gesprekken op termijn uitmonden in een bestand?
Voorzitter,
Om op lange termijn daadwerkelijk op eigen benen te kunnen staan moet Afghanistan naast zorgdragen voor de eigen veiligheid ook financieel gezond worden. Afghanistan kan de kosten van de ANDSF momenteel niet zelf dragen, waardoor het land voor de financiering van de interne veiligheid vooralsnog van buitenlandse financiële steun afhankelijk blijft. Dat is onwenselijk.
De minister schrijft dat het IMF een programma heeft opgezet om de Afghaanse afhankelijkheid van donorgelden drastisch terug te dringen. Dat programma heeft tot voornaamste doel bronnen van inkomsten te genereren en urgente kwetsbaarheden in het bankensysteem aan te pakken.
-
•Kan de minister een actuele stand van zaken geven op dit terrein? Ziet het ernaar uit dat Afghanistan op termijn daadwerkelijk kan worden afgekoppeld van het geldinfuus van donorlanden? Wat zijn de vooruitzichten?
Voorzitter,
Ik wil eindigen met een positieve noot. Een ontwikkeling die aantoont dat dit regering snapt wat de missie - het trainen, adviseren en assisteren van de ANSF - inhoudt en daarnaar handelt. Het gender-aspect kwam in de artikel 100-brief nog uitgebreid aan bod.
In de voortgangsreportage wordt het woord ‘gender’ slechts één keer genoemd. Mijn linkse collega’s zullen daar vast een beetje verdrietig over zijn, maar wat mij betreft is het pure winst. Want het gaat niet over gender. Daar zijn we nog lang niet. Afghanistan is wellicht van de dertiende naar de veertiende eeuw getransformeerd, maar het is nog steeds de veertiende eeuw.
En voorzitter, daar wil ik het graag bij laten.
Zie ook: