Gang van zaken NS volstrekt onbegrijpelijk en amateuristisch - Main contents
In het Algemeen Overleg Staatsdeelnemingen passeerden verschillende staatsdeelnemingen de revue. Maar er was natuurlijk vooral aandacht voor de gang van zaken bij de NS. VVD Tweede Kamerlid Aukje de Vries: “De afgelopen tijd was het rond de Nederlandse Spoorwegen (NS) een echte soap. Wel of geen ontslag voor de CEO van de NS? Het is volstrekt onbegrijpelijk en amateuristisch hoe dat is gegaan. De VVD wil geen ontslagvergoeding, geen financiële extra’s, geen bonus, na alles wat er gebeurt is bij de NS. De VVD zet verder vraagtekens bij de rol van de Raad van Commissarissen (RvC) van de NS."
Er staan heel veel onderwerpen op de agenda. Ik zal me vandaag beperken tot een aantal specifieke staatsdeelnemingen.
De afgelopen tijd was het rond de Nederlandse Spoorwegen (NS) een echte soap. Wel of geen ontslag voor de CEO van de NS? Het is volstrekt onbegrijpelijk en amateuristisch hoe dat is gegaan. De minister heeft eerder aangegeven: geen ontslagvergoeding, geen financiële extra’s, geen bonus. De VVD wil dat zeker niet na wat er allemaal gebeurt is bij de NS: machtsmisbruik, overtreding spoorwegwet en liegen. Kan de minister dit nogmaals bevestigen? De VVD zet vraagtekens bij de Raad van Commissarissen (RvC) van de NS. De voorzitter is inmiddels opgestapt (met een wel heel bijzondere brief, maar dat terzijde). Wat is zijn rol geweest? Wat is de rol van de rest van RvC geweest? Waarom heeft de minister nog expliciet vertrouwen in RvC?
De VVD is blij dat de minister op verzoek van de VVD actie heeft ondernomen met betrekking tot onderzoekbureau De Brauw. De onafhankelijkheid van het onderzoek naar de onregelmatigheden van de NS moet buiten kijf staan.
De VVD is tegen marktverstoring en concurrentievervalsing als het gaat om branchevreemde activiteiten van staatsdeelnemingen. De activiteiten van de NS bestaat nog maar voor 50% uit het vervoer op het hoofdrailnet. De NS is de 3e horeca-onderneming van Nederland. Dat is volstrekt doorgeschoten. In de media heeft NS plannen gepresenteerd voor het afstoten (winkel-) vastgoed en activiteiten. De VVD wil daarvoor een duidelijk plan, het moet voortvarend opgepakt worden. En de aandeelhouder moet daar actief aan meewerken. De NS moet geen broodjes smeren, maar treinen rijden! Over de stationsactiviteiten en kruissubsidiëring is recent al uitgebreid gesproken en er komt op verzoek van de VVD nog een (nader) onderzoek. Dat wordt dus ongetwijfeld vervolgd.
Holland Casino/Staatsloterij
De VVD ondersteunt de privatisering van Holland Casino, want gokken is geen publieke taak. De publieke belangen kunnen ook goed anders geborgd worden. Het wetsvoorstel hiervoor moet snel behandeld worden, het gaat hand in hand met de verkoop van Holland Casino. Maar er moet wel een duidelijke besluitvorming zijn, en geen impliciete stappen! De VVD heeft ook behoefte aan meer financiële informatie. Holland Casino houdt 10 van de 16 casinovergunningen. Is er dan nog wel sprake van echte concurrentie?
Er komt ook een fusie tussen de Staatsloterij en Lotto. Ook hier wil de VVD duidelijke, heldere beslismomenten. Het zorgt voor een grotere publieke speler. Daarom moet er wat de VVD betreft wel zicht zijn op privatisering. Want zoals al aangegeven gokken is geen publieke taak.
TenneT
De Algemene Rekenkamer heeft een kritisch rapport gepresenteerd over TenneT, met name over de internationale activiteiten en de risico’s die daaraan kleven. Maar bij ondernemen hoort risico, anders moet je geen staatsdeelneming hebben. Een belangrijk punt voor de VVD is er een stortingsplicht of niet? Dat is belangrijk om straks te kunnen voldoen aan kapitaalbehoefte van Tennet. Betaalt de Nederlandse belastingbetaler straks de Energiewende in Duitsland of de rol van TenneT bij de windparken op zee in Nederland, naast alle andere subsidie? TenneT heeft een kapitaalbehoefte van € 16 miljard. Eerder is al € 600 miljoen gestort. De VVD ziet liever dat private partijen risicodragend participeren, bijvoorbeeld lange termijn investeerders als pensioenfondsen en verzekeraars (met van 51% van de aandelen).
Havenbedrijf Rotterdam
De minister wil de statuten wijzigen van alle staatsdeelnemingen waar de Staat een meerderheidsaandeel heeft. Waarom wil de minister dan de statuten van Havenbedrijf Rotterdam wijzigen, want daar is een minderheidsaandeel? En er zou ook nog eens minder zeggenschap komen dan er nu is.
En als het gaat om het kader borging publieke belangen havens, lijkt dit een op maat naar meer staatsdeelnemingen dat is niet wat de VVD wil. Dis stuk is dus ook niet een stuk dat de VVD steunt. De enige reden dat wij meedoen in de haven van Rotterdam is dat we onze financiële belangen als Rijk wilden borgen. De VVD wil alleen staatsdeelnemingen als de publieke belangen niet geborgd kunnen worden via wet- en regelgeving. En dat is zo is de afgelopen decennia gebleken prima te doen voor zeehavens zónder aandeelhouderschap van de Nederlandse Staat. In het stuk staat dat het aandeelhouderschap van zeehavens de (Rijks)overheid ertoe aanzet maatregelen die de gebruiks-mogelijkheden van havengebieden beperken ook vanuit een economisch/commercieel perspectief te beoordelen. Dat moet de overheid nu ook al doen. Volgen het stuk is zeggenschap over de havens nodig voor een betere afstemming tussen mobiliteitsvraag en infrastructuurcapaciteit. Dat is natuurlijk een absurde reden.
KLM en SCHIPHOL
Over KLM en Schiphol is de laatste tijd ook al veel gesproken, in een apart plenair debat en in het Algemeen Overleg Luchtvaart. Het is belangrijk dat KLM een zelfstandige (financiële) positie blijft behouden. KLM Is belangrijk voor Nederland, net als Schiphol. Bedrijf is primair aan zet. Waar mogelijk en nodig overleg en druk uitoefenen op Franse regering en bedrijf Air France KLM. De aandeelhouder was tegen de bonus van de KLM topman, maar meet slechts 5,9% is dat maar is stoerdoenerij en symboolpolitiek. De Fransen hebben onlangs tijdelijk hun stemrecht in Air France KLM uitgebreid met behulp van de Florange-wet. Deze wet lijkt niet in lijn met de EU-uitgangspunten en -regels. Is of wordt dat ook aangekaart bij de Europese Commissie?
COVRA
Covra draait verlies door de lage rente en extra benodigde vermogen (storting in Waarborgfonds Eindberging). Voor (middel)lange termijn niet wenselijk als COVRA verlies blijft leiden. Welke oplossingen zijn daar voor de toekomst?
Informatievoorziening
Dit moet beter over staats- en beleidsdeelnemingen moet beter, mede naar aanleiding van het rapport van de Algemene Rekenkamer “De Staat als aandeelhouder”. KLM moet gewoon weer met uitgebreide informatie in het jaarverslag, en ook de beleidsdeelnemingen.
Investeringsdrempels
De VVD wil weten wanneer er zicht is op de nieuwe investeringsdrempels voor staatsdeelnemingen. Kan de minister aangeven wanneer deze gereed zijn en hoe de Tweede Kamer daarover wordt geïnformeerd. De VVD is wel kritisch over het teveel verlagen van de investeringsdrempels. Meer betrokkenheid wil niet ander een beter resultaat opleveren. Kijk maar naar de investering van Gasunie in Duitsland en de Fyra door de NS. Grote betrokkenheid van de staat, en hoge verliezen.