Spreektekst Landbouw begroting - Main contents

Voorzitter, het eerste debat met de nieuwe staatssecretaris op het departement economische zaken. Ik wil de staatssecretaris nogmaals van harte welkom heten en de VVD kijkt uit naar een goede samenwerking op de terreinen waar de staatssecretaris verantwoordelijk voor is.

Voorzitter, het is intensiveren of verhongeren. De komende decennia verdubbelt de vraag naar voedsel. De wereldbevolking groeit van 7 naar 9 miljard mensen.

In de toekomst moet meer met minder geproduceerd worden. Nederland kan hier, met zijn efficiënte, hoogproductieve en innovatieve landbouw een toonaangevende rol in spelen.

De Nederlandse landbouwsector is oersterk. Het agrocluster is voor Nederland een belangrijke economische pijler, goed voor 60% van ons handelsoverschot en 10% van ons bruto nationaal product. De agrarische export is recentelijk weer gestegen van ruim 72 naar ruim 75 miljard. Een stijging van maar liefst 4,5% en dit ondanks de economische crisis.

Naast een hoge productiviteit en efficiency is ook sprake van de minste input en laagste uitstoot per kilogram product. Wist u dat als we 1 hectare tarwe in West-Europa zouden omzetten in bos of water, in Oost-Europa 3 ha tarwe nodig is om dezelfde opbrengst te realiseren. Of 1 Nederlandse zeug vervangen zou moeten worden door 2 zeugen elders in de wereld om dezelfde vleesopbrengst te realiseren . Deze voorbeelden tonen aan dat Nederlandse landbouw duurzaamste ter wereld is en bevestigd dat we zuinig moeten zijn op Nederlandse boer en tuinder.

En die zuinigheid voorzitter, is in Nederland ver te zoeken. De sector wordt door de overheid, zowel lokaal, landelijk als Europees, steeds meer beperkt in hun ambities om te ondernemen. Voorbeelden: de overheid die bepaalt hoe groot een stal mag zijn, ondernemers een deel van hun akker braak moeten laten liggen, of boeren en tuinders die aan strengere regelgeving moeten voldoen op het gebied van dierenwelzijn en gewasbeschermingsmiddelen dan Europa voorschrijft.

Het wordt tijd dat de agrarische sector in Nederland weer op waarde wordt geschat. De overheid moet weer ten dienste staan van de agrarische ondernemers in plaats van terughoudend en beperkend zijn.

Voorzitter, de Nederlandse agrarische export is in het afgelopen jaar gestegen naar ruim 75 miljard Euro. Ik heb de staatssecretaris met trots over onze Nederlandse land- en tuinbouw horen spreken op de Grune Woche. Toch wil ik ook in dit belangrijke debat de staatssecretaris vragen of zij de mening van de VVD fractie deelt dat de land- en tuinbouw, en visserij een belangrijke economische pijler voor Nederland is. En graag verneem ik de visie van de staatssecretaris over hoe zij deze sector meer ruimte en kansen wil bieden om de Nederlandse koppositie van de sector te behouden en verder te versterken. Voor de VVD ligt de basis in minder regels en meer ruimte voor ondernemerschap.

• - 

  We gaan met kracht door met het verminderen van de regeldruk; een structurele verlaging per 2017 met 2,5 miljard. Welk aandeel wil de staatssecretaris leveren vanuit de land- en tuinbouw en de visserij?
• - 

  In het regeerakkoord is afgesproken dat er een verband gelegd wordt tussen het invoeren van nieuwe regels en het laten vervallen van oude regels. Is de staatssecretaris bereid om samen met de sector een inventarisatie te maken van overbodige regels, en is zij bereid om bij iedere nieuwe regel een oude regel te schrappen? En hoe gaat u de voortgang monitoren?
• - 

  Ook de minder meetbare maar zeer merkbare regeldruk wordt aangepakt. De Agri & food sector wordt benoemd als regeldichte sector. Hoe gaat de staatssecretaris deze doelstelling oppakken? Een voorbeeld; het jaarlijkse circus van invullen van de perceelsregistratie. Voor sommige boeren een makkie maar ik ken teveel voorbeelden dat ze erg lang bezig zijn om alle gevraagde info te verzamelen en het digitaal te verwerken. Laat staan het inkleuren van de kaarten. Grote ergernis, minder meetbaar en relatief eenvoudig op te lossen.
• - 

  Dan voorzitter het toezicht in de sector. Boeren worden vaak geïnspecteerd en soms vinden binnen een week dezelfde controles. Vorige week vertelde een boer dat hij in 1 week 2 maal werd gecontroleerd op exact dezelfde punten door verschillende diensten. De toezichtlasten voor ondernemers moeten drastisch naar beneden. De VVD wil toe naar slechts één dienst die landbouwbedrijven controleert. Voorzitter graag reactie van de staatssecretaris op dit punt.
• - 

  Nederland interpreteert Europese regels en of richtlijnen vaak strenger dan nodig is. En dat is zeer onwenselijk vanwege extra lasten en een oneerlijke concurrentiepositie voor Nederlandse ondernemers. De VVD wil graag een overzicht van de staatssecretaris ontvangen waarin staat welke Europese regels voor agrariërs strenger geïnterpreteerd zijn door de Nederlandse overheid. En is zij bereid om bij de aanpak vermindering regeldruk bestaande regels zoveel mogelijk aan Europees niveau aan te passen en nieuwe regels uit Europa niet strenger te interpreteren?

Voorzitter, 5 doelstellingen voor vermindering van regeldruk. Deze dienen voortvarend te worden opgepakt. Als we te lang hiermee bezig zijn komt dat de sector niet ten goede. We kunnen ons, gezien de belangrijke economische waarde van de sector geen achterstand permitteren. Is de staatssecretaris bereid om de Kamer voor het mei reces te informeren over hoe zij invulling gaat geven aan deze 5 doelstellingen?

Voorzitter, ruimte om te groeien wordt ook verkregen door betere toegang tot krediet en kapitaal. Met name voor de jonge boeren. Bedrijfsovername is steeds minder vanzelfsprekend. Het aantal opvolgers neemt jaarlijks verder af .

In de begroting is een regeling opgenomen voor jonge landbouwers. De VVD is tevreden met het voornemen van de staatssecretaris om de investeringsregeling voor 2013 te verhogen. De VVD is van mening dat deze regeling nog effectiever gebruikt kan worden en vraagt de staatssecretaris om hier eens nader naar te kijken in overleg met het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontact (NAJK).

Daarnaast zullen jonge boeren en tuinders moeten gaan nadenken over andere vormen van financiering zoals kredietunies, crowdfunding en MKB-obligaties.

Ook in deze is de NAJK een interessante gesprekspartner. Is de staatssecretaris bereid om samen met het NAJK een inventarisatie te maken tegen welke problemen/regelgeving boeren op dit gebied aanloopt en in samenspraak met de minister van EZ en Financiën de belemmeringen weg te nemen?

In het regeerakkoord is afgesproken dat de Garantie Ondernemingsfinanciering structureel wordt gemaakt. Zo blijven ondernemers in staat bankleningen aan te trekken en bankgaranties te verkrijgen. En binnen het bestaande Innovatiefonds MKB+ wordt meer ruimte gemaakt om meer risicodragend vermogen aan jonge innovatieve bedrijven te verstrekken. Vraag voorzitter of agrarische ondernemers ook van deze faciliteiten gebruik kunnen maken?

De VVD wil in deze context ook nog de aandacht vragen voor het verdienmodel van de primaire producent. Mijn collega Erik Ziengs heeft vorig jaar om een onderzoek gevraagd waarin wordt gekeken naar de marktmacht van Supermarkten in relatie tot de primaire producent. Wanneer worden de uitkomsten van dit onderzoek verwacht en op welke manier wordt dit onderzoek betrokken bij de opdracht aan de regiegroep verduurzaming veehouderij waar het verdienmodel ook op de agenda staat.

Dan de programmatische aanpak stikstof (PAS) en de ammoniakuitstoot. Recent hebben we kunnen lezen dat een praktijkonderzoek de huidige emissiefactoren voor het uitrijden van drijfmest, de bijdrage van veehouderijbedrijven aan de stikstofdepositie op Natura 2000 gebieden en de onderliggende meetmethode ter discussie worden gesteld. Dat bericht is ingeslagen als een bom. Het zorgt voor veel onrust bij boeren en andere ondernemers, want mocht dit onderzoek juist zijn dan zou dat kunnen betekenen dat er jarenlang beleid is gevoerd op onjuiste aannames. Noodzakelijk dat er een onafhankelijke review van het onderzoek plaats vindt en vervolgens een uitgebreid veldonderzoek. Graag reactie van de staatssecretaris. Overweeg op dit punt een motie in 2^e termijn.

Voorzitter gezien de tijd moet ik denk ik afronden. De VVD heeft een duidelijke visie waar het naar toe moet met onze Nederlandse Land- en tuinbouw. De VVD zet in op minder regels en vermindering administratieve lasten om op die manier bij te dragen aan de versterking en uitbreiding van de positie van de Nederlandse land- en tuinbouw en visserijsector en bieden daarmee de ondernemers mogelijkheden om te groeien. De Nederlandse Agri & Foodsector is een sector om trots op te zijn.