Troonrede 1955 (volledige tekst) - Main contents

Er was in de troonrede van 1955 opvallende aandacht voor kernenergie en er was hoop op betere internationale verhoudingen.

In de integrale tekst van de troonrede 1955 is door de redactie structuur aangebracht, zodat u snel tussen de onderdelen kunt navigeren.

Leden der Staten-Generaal,

In de tien jaren, die verstreken zijn sinds het einde van de tweede wereldoorlog, is, met hoeveel vreugde Nederland ook de bevrijding heeft kunnen herdenken, de wereld niet tot rust en tot een gewaarborgde vrede gekomen. 

De fundamentele tegenstellingen, die de volkeren verdeeld hebben gehouden, zijn blijven bestaan. Nieuwe hoop is echter geput uit de bijeenkomst der Vier Grote Mogendheden, die onlangs te Genève plaats vond. Deze besprekingen hebben de weg gebaand tot ernstig overleg over vraagstukken, waarvan de oplossing tot ontspanning van de internationale verhoudingen kan leiden.

Ik wil hier uiting geven aan de diepgevoelde wens van het Nederlandse volk, dat dit overleg ondanks de moeilijkheden, die zich ongetwijfeld nog zullen voordoen, tot zegenrijke resultaten zal leiden.

De voortzetting van een eensgezind beleid der Westelijke landen blijft intussen van het hoogste belang. In dit opzicht vervult de Noord-atlantische Verdragsorganisatie een onmisbare functie. 

Verdere verinniging der Europese samenwerking blijft geboden. Het stemt daarom tot voldoening, dat op initiatief van Nederland en de andere Beneluxlanden de mogelijkheden van de vorming van een gemeenschappelijke markt thans worden bestudeerd met het doel te geraken tot nieuwe afspraken en overeenkomsten op dit gebied.

Een overeenkomst met België en Luxemburg tot instelling van een Interparlementair Benelux-orgaan zal dit zittingsjaar aan U worden voorgelegd.

De formulering van een verdrag inzake de Economische Unie is door de Regeringen in studie genomen.

Het streven van de Regering blijft gericht op het totstandkomen van regelingen, die een zo groot mogelijke vrijheid van het handels- en betalingsverkeer waarborgen.

Zij zal voortgaan samenwerking in het kader der Verenigde Naties te bevorderen ten aanzien van alle zaken, waarvan een benadering in wereldverband de meest gewenste is. Zij denkt daarbij in het bijzonder aan het probleem der financiering van de hulp aan minderontwikkelde gebieden. Daarnaast is krachtige voortzetting van de technische hulpverlening noodzakelijk. Nederland vervult hierbij een naar verhouding belangrijke taak.

De Regering hoopt op een verbetering in de verhouding tot Indonesië. Zij blijft overtuigd, dat een goede samenwerking voor beide landen van grote betekenis zou zijn. De wil om daartoe te geraken is in Nederland in brede kringen aanwezig.

De internationals conferentie inzake de vreedzame toepassing van atoomenergie heeft ertoe bijgedragen meer vertrouwen te wekken in de ontwikkeling der internationale betrekkingen. Voor het eerst werd overgegaan tot een ruime uitwisseling van de resultaten van onderzoek op het gebied der atoomkernwetenschappen. Het is duidelijk geworden, dat spoediger dan verwacht werd de praktische toepassingen op verschillende gebieden nieuwe en verheugende perspectieven openen en economisch en sociaal grote gevolgen kunnen hebben. 

In verband met de uitermate snelle ontwikkeling op dit terrein zal bijzondere inspanning nodig zijn terwille van de plaats van ons land zowel wetenschappelijk als industrieel. Op dit ogenblik hebben wij een achterstand in te halen. Mede daarom worden contacten met andere landen gelegd en versterkt. 

De Regering zal de eerste bilaterale overeenkomst op atoomgebied, gesloten met de Regering van de Verenigde Staten van Amerika, binnenkort aan U ter goedkeuring voorleggen. Zo mogelijk zullen nog tijdens de komende zitting der Staten-Generaal een of meer overeenkomsten van wijder strekking volgen. Deze overeenkomsten zullen ten goede komen aan de in ons land op gang zijnde activiteiten, die de Regering met kracht zal steunen.

Ook op ander terrein zal het wetenschappelijk speurwerk grote aandacht eisen.

Het verheugt mij, dat Ik binnenkort met mijn echtgenoot andermaal een bezoek aan Suriname en de Nederlandse Antillen zal kunnen brengen. Het bij de Staten-Generaal aanhangig gemaakte ontwerp inzake hulp bij de uitvoering van het tienjarenplan voor de ontwikkeling van Suriname is een uiting van de wil om te handelen in de geest van het Statuut.

Overeenkomstig de verplichtingen, voortvloeiende uit het Handvest der Verenigde Naties, blijft het beleid met betrekking tot Nederlands Nieuw-Guinea gericht op de sociale, economische en politieke ontwikkeling van de bevolking. Belangrijke volksziekten zijn en worden, ook met hulp van gespecialiseerde organisaties der Verenigde Naties, met kracht bestreden. Uitbreiding van de opleidingsmogelijkheden vindt gestadig plaats. Een aantal adviesraden is ingesteld, waardoor de inwoners gelegenheid krijgen zich voor te bereiden op de behartiging van eigen belangen.

De volkshuishouding van ons land wordt gekenmerkt door een krachtige economische expansie. Terwijl de Regering nog slechts enkele jaren geleden, in verband met toenemende werkloosheid, de werkgelegenheidspolitiek als het centrale punt van haar economische beleid zag, is er thans een zo ruime arbeidsgelegenheid, dat verschillende bedrijfstakken met een aanzienlijk tekort aan arbeidskrachten hebben te kampen. 

Hoezeer ook deze toestand moeilijkheden medebrengt, er is reden om er zich over te verheugen, dat thans vrijwel iedereen arbeid kan vinden, zodat ook vele oudere werkzoekenden en moeilijk plaatsbaren een plaats in het arbeidsproces verkrijgen.

Met alle geschikte middelen tracht de Regering een zo goed mogelijke arbeidsvoorziening te verzekeren en de in enkele delen van het land nog bestaande resten van werkloosheid te doen verdwijnen.

Intussen moet er tegen worden gewaakt, dat de grote vraag naar goederen en diensten in binnen en buitenland, gepaard gaande met de spanning op de arbeidsmarkt, ons kostenpeil zodanig zou beïnvloeden, dat de toekomstige structurele ontwikkeling in gevaar zou worden gebracht. 

De Regering streeft daarom naar een stabilisatie en waar mogelijk naar een verlaging van de prijzen. Ook de omstandigheid, dat reeds geruime tijd de invoer sterker stijgt dan de uitvoer, noodzaakt tot een voorzichtig economisch en financieel beleid. Met name moet worden voorkomen, dat van de overheidsfinanciën inflatoire krachten uitgaan. 

De Regering volgt nauwlettend de ontwikkeling van de betalingsbalans, teneinde, zo nodig, tijdig maatregelen te bevorderen, gericht op handhaving van het monetaire evenwicht. 

Hoewel in de afgelopen parlementaire zittingsperiode een aanzienlijk verdere vermindering van de belastingdruk is verwezenlijkt, is de ontwerp-begroting voor het komende jaar, wat de lopende dienst betreft, nagenoeg sluitend.

De ontwikkeling van de wereldmarkt van agrarische producten wordt mede beïnvloed door overschotten, waarvoor geen koopkrachtige vraag is. Het landbouwbeleid blijft er op gericht een zekere stabiliteit aan de productie en aan de prijsvorming te verlenen, teneinde de in de landbouw werkzamen een redelijke mate van bestaanszekerheid te verschaffen en te bevorderen, dat de landbouw een zo groot mogelijke bijdrage levert aan de nationale economie. Vergroting van de productiviteit blijft een eerste vereiste, in het bijzonder in die streken, waar de productiekosten naar verhouding hoog zijn.

De Sociaal-Economische Raad zal een dezer dagen advies uitbrengen inzake de toekomstige methods van loonvorming. Met de Stichting van de Arbeid zijn op haar verzoek besprekingen gaande over de vraag of en zo ja welke wijzigingen in de arbeidsvoorwaarden in de naaste toekomst wenselijk en mogelijk zijn. De Regering heeft zich bereid verklaard ook hierover het advies van de Sociaal-Economische Raad in te winnen. Zo enigszins mogelijk dienen beide problemen in onderling verband een oplossing te vinden.

In het afgelopen zittingsjaar kwamen 8 bedrijfschappen en 13 productschappen tot stand, terwijl in de naaste toekomst waarschijnlijk nog 9 bedrijfschappen en enige productschappen zullen volgen. De Regering zal de oprichting met kracht blijven bevorderen. Zij acht het niet bevredigend, dat in de industriële sector tot nu toe nog slechts enkele bedrijfschappen tot stand zijn gekomen.

Aan de hand van het thans gereedgekomen interim-rapport der Commissie Bezitsspreiding zal de Regering het vraagstuk van de bezitsvorming nader onder het oog zien.

De woningnood blijft een donkere schaduw werpen op het overigens in menig opzicht gunstig beeld, dat ons volksleven te zien geeft. Tengevolge van de groei onzer bevolking leidt slechts een beperkt deel van de nieuwgebouwde woningen tot vermindering van het tekort. Wij zullen alle krachten moeten inspannen om sneller daarop in te lopen. Ik doe een dringend beroep op de volle medewerking van allen, die kunnen bijdragen tot leniging van de woningnood. 

Het is nodig in de bouwnijverheid bij voortduring naar nieuwe wegen uit te zien om de productie op te voeren. Aangezien woningbouw de hoogste prioriteit moet genieten is matiging van bouwactiviteit op elk ander gebied noodzakelijk.

Het snel toenemend aantal gezinnen, dat van Indonesië uit naar Nederland komt, brengt grote moeilijkheden mede, die de bijzondere zorg van de Regering vragen. Zij zal de voorzieningen, welke zijn getroffen ten behoeve van Nederlanders in Indonesië, die in maatschappelijke moeilijkheden verkeren, naar behoefte aan de omstandigheden aanpassen.

Een ontwerp van wet ter vervanging van de Armenwet is in voorbereiding. Op korte termijn zullen U voorstellen bereiken tot herziening van de Grondwet, betreffende haar aanpassing aan de nieuwe rechtsorde voor het Koninkrijk en de bepalingen nopens de buitenlandse betrekkingen. 

Spoedige indiening kan verwacht worden van wetsontwerpen tot herziening van het kinderstrafrecht en van de kinderbeginselenwet, welke ontwerpen voorlopig een sluitstuk vormen van de vernieuwing van het recht voor de jeugd op justitieel gebied. 

Een voorontwerp van wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek, dat een algemene regeling bevat voor de vacantie van werknemers, is aan de Sociaal-Economische Raad toegezonden.

De zeer snelle ontwikkeling van het wegverkeer en het nog steeds onrustbarend grote aantal verkeersongevallen vergen de bijzondere aandacht der Regering voor al hetgeen tot verhoging van de verkeersveiligheid kan bijdragen.

Een ontwerp-Deltawet zal spoedig worden ingediend.

Zeer binnenkort zijn ook tegemoet te zien een wetsontwerp betreffende het technisch hoger onderwijs en een ontwerp-Monumentenwet.

Bij het treffen van maatregelen ter verbreiding en verbetering van het onderwijs richt de Regering zich in het bijzonder op de opleiding van een voldoend aantal docenten en op de indiening van één wet voor het voortgezet onderwijs. 

Voorts blijft zij het totstandkomen van een sluitend geheel van voorzieningen, zowel wat het onderwijs als wat de verdere vorming der jeugd betreft, bevorderen en de ontwikkeling van kunsten en wetenschappen krachtig steunen.

Zo zullen, naast de wetsontwerpen, die U reeds zijn voorgelegd, en die veel van Uw tijd en werkkracht zullen vergen, nog verscheidene nieuwe, voor het welzijn van ons volk belangrijke voorstellen Uw aandacht vragen.

Met de bede, dat God U bij Uw arbeid moge sterken, verklaar Ik de gewone zitting der Staten-Generaal geopend.

20 september 1955