‘PvdA wil opheldering over gasdeals Gazprom, VVD hekelt opstelling PvdA’ - Main contents
De PvdA wil opheldering over de verrassende hernieuwde samenwerking tussen de Nederlandse Gasunie, Shell en het Russische gasbedrijf Gazprom.
"Dit is een zorgelijke ontwikkeling. De alertheid na de Russische annexatie van de Krim en de MH17-ramp lijken langzaam weg te sijpelen", zegt PvdA-buitenlandwoordvoerder Michiel Servaes tegen NU.nl.
In Kamervragen aan het kabinet vraagt hij met energiewoordvoerder Jan Vos hoe deze gasdeals zich verhouden tot de sancties tegen Rusland en de Europese doelstellingen om minder afhankelijk te worden van Russisch gas.
Servaes heeft met verbazing gekeken naar de nieuwe gasovereenkomst van afgelopen maanden. Begin september maakten de Shell en Gazprom bekend de gassamenwerking nieuw leven in te blazen. Volgens het Russische staatspersbureau Interfax zouden Gazprom en Shell een "strategisch partnerschap" in de vloeibare gassector aangaan.
North Stream
Ook is er een akkoord over de aanleg van de North Stream II, waar Gazprom een aandeel van 51 procent in heeft. Shell doet mee voor 10 procent bij de bouw van pijpleidingen die gas via de Baltische Zee naar naar Duitsland moeten vervoeren.
Begin deze maand werd ook bekend dat de Russische gasreus een miljardendeal sloot met het Duitse BASF waardoor het bedrijf zich nog nadrukkelijker toelegt op de gaswinning op de Noordzee en de Europese energiemarkt. Door de overname komen onder andere twintig Nederlandse boorplatforms in Russische handen.
Gasunie
Niet alleen private bedrijven doen weer zaken met Gazprom, ook het Nederlandse staatsbedrijf Gasunie sloot begin juli een deal over samenwerking met het gasbedrijf van Poetin op het gebied van vloeibaar gas (LNG).
Vooral de overeenkomst tussen het staatsbedrijf Gasunie en Gazprom baart Servaes zorgen. "Bedrijven hebben een eigen rol, maar hebben ook een verantwoordelijkheid. Ik wil weten of de Nederlandse overheid Shell hierop heeft aangesproken, maar ook of de Nederlandse overheid een bemiddelende rol heeft gespeeld. Dat zou onacceptabel zijn. Dat geldt des te meer voor de deal tussen Gasunie en Gazprom, aangezien de Nederlandse overheid aandeelhouder is en daarmee verplicht is verder te kijken dan louter economisch gewin."
VVD
VVD-Kamerlid Han ten Broeke hekelt de opstelling van de PvdA. "De PvdA wil geen Gronings gas, geen schaliegas, geen kerncentrales en geen kolencentrales, maar wil wel tien minuten warm douchen", zegt de VVD'er. "Bovendien stond de PvdA wel te juichen toen de sancties tegen Iran werden opgeheven. Dat vind ik een beetje raar."
Volgens de VVD'er is er geen probleem zolang de deals buiten de kaders van de sancties blijven. Hij vindt dat het huidige sanctieregime streng moet worden gehandhaafd, maar vindt dat er realistisch naar de situatie gekeken moet worden: "bedrijven zullen zaken blijven doen", zegt Ten Broeke.
MH17
De hernieuwde samenwerking tussen Gazprom en Europa is opmerkelijk. Na de Russische annexatie van de Krim, de vermeende Russische betrokkenheid bij burgeroorlog in Oekraïne en de MH17-ramp is de Europese Unie in een sanctieoorlog met de Russen verwikkeld.
De plannen om een pijpleiding vanuit Rusland door de Baltische Zee naar Duitsland te bouwen, leken na de nieuwe geopolitieke situatie van de baan.
De zogenoemde North Stream zou voor een alternatieve route zorgen die Rusland minder afhankelijk zou moeten maken van Oekraïne. De EU zou Oekraïne juist als doorvoerhaven willen behouden omdat dat de pijplijn de Oekraïense overheid van de broodnodige inkomsten zou voorzien.
Russische economie
De North Stream II en hernieuwde samenwerking met de Europese partners komt de Russische economie goed uit. Gazprom is voor de helft in handen is van de Russische staat en een derde van de Europese gasimport verloopt nu nog via pijpleidingen die van Rusland door Oekraïne lopen.
Door de lage olieprijze, en een huiverige Chinese overheid die sterkere eisen stelt aan de Russische gasleveranties, ziet Moskou weer kansen op de Europese markt.
Volgens Servaes verstoort de Russische gasbemoeienis een gezamenlijk Europees energiebeleid. "De sancties en het nieuwe energiebeleid zijn erop gericht om ons op langer termijn te wapenen tegen de Russische assertiviteit. De afhankelijkheid van Russisch gas is een zwakte voor Europa."