Kansenongelijkheid in het onderwijs te lijf - Main contents

Twee kinderen met een gelijke intelligentie krijgen niet dezelfde kansen omdat de één hoogopgeleide ouders heeft en de ander niet, bleek onlangs uit een rapport van de onderwijsinspectie. Dat is oneerlijk. De ongelijkheid in de samenleving dreigt zich door te zetten in het onderwijs. Ieder kind verdient een gelijke kans om zichzelf te ontwikkelen, waar je wieg ook staat of wie je ouders ook zijn. Daarom dien ik samen met collega Mohammed Mohandis vandaag een initiatiefnota (pdf) in met veertien voorstellen om de tweedeling en ongelijkheid in het onderwijs te lijf te gaan.

Niemand kan meer ontkennen dat de kansenongelijkheid in het onderwijs vraagt om actie vanuit de politiek. Zonder hoogopgeleide ouders is er geen geld voor huiswerkbegeleiding, geen toetstrainingen en een kleinere kans dat een ouder aan de bel trekt als je cijfers iets minder zijn of je schooladvies te laag. Als we niks doen dan wordt een bepaald opleidingsniveau doorgegeven van generatie op generatie. Het onderwijs moet er juist voor zorgen dat ieder kind de kans krijgt om zijn talenten te ontdekken en zich te ontwikkelen.

Daarom willen wij voorkomen dat kinderen te vroeg geselecteerd worden voor een bepaald onderwijsniveau en doorstromen vergemakkelijken, leraren beter opleiden en waarderen en perverse financiële prikkels wegnemen.We stellen bijvoorbeeld voor om minderjarige mbo’ers een vergoeding te geven voor hun schoolkosten. Nu wordt deze groep nog opgezadeld met hogere kosten dan hun leeftijdsgenoten op de havo of het vwo. Denk bijvoorbeeld aan de kosten voor een koksset of een gereedschapskist die je zelf moet aanschaffen. Daarnaast willen we dat leerlingen ieder jaar door kunnen stromen naar een hoger onderwijsniveau, bijvoorbeeld van 3 vmbo naar 3 havo. En een diploma moet leerlingen het recht geven om door te stromen naar het volgende niveau, zonder aanvullende eisen van de school. Scholen die dit ‘stapelen’ stimuleren moeten daarvoor beloond worden en als een school veel kinderen heeft van laagopgeleide ouders krijgen ze extra geld. Ook willen wij dat voor kinderen waarbij de eindtoets hoger uitvalt dan het schooladvies, het hoogste telt. Door het schooladvies voor deze kinderen verplicht naar boven bij te stellen biedt het onderwijs maximale kansen.

School is de plek waar kinderen van verschillende achtergronden elkaar tegenkomen, elkaar ontmoeten en inspireren en leren omgaan met verschillen. Ieder kind moet er de kans krijgen om talenten te ontdekken en zich te ontwikkelen, ongeacht de achtergrond, afkomst of het opleidingsniveau van de ouders. Dat gaat niet vanzelf. Het is een strijd die we constant moeten blijven voeren. Gezamenlijk moeten we ervoor zorgen dat ieder kind tot z'n recht komt in het onderwijs. Met elke leraar, universitair docent, onderwijsinstelling of dorpsschool samen hebben we de opdracht ervoor te zorgen dat je als dubbeltje een kwartje kan worden en niet je afkomst, maar je talent en je toekomst telt.

Alle voorstellen PvdA initiatiefnota 'gelijke kansen':

Leraren beter opleiden en waarderen.

• - 

  Bij iedere beleidswijziging moet het kabinet beargumenteren hoe deze beleidswijziging bijdraagt aan het vergroten van gelijke onderwijskansen.

• - 

  De leraar kan omgaan met verschil en maakt meer gebruik van de mogelijkheden van ICT.

• - 

  Ieder lerarenteam op de basisschool bestaat over 5 jaar voor 15% en over 10 jaar voor 30% uit universitair opgeleide leraren.

• - 

  Leraren krijgen meer tijd om hun lessen voor te bereiden, elkaar feedback te geven en kinderen individueel te begeleiden.

Vroeg-selectie tegengaan en doorstromen verbeteren.

• - 

  Alle kinderen kunnen vanaf hun tweede jaar twee dagen per week op de voorschool terecht.

• - 

  Het schooladvies wordt verplicht naar boven bijgesteld als de uitslag op de eindtoets hoger is dan het originele schooladvies.

• - 

  Ieder kind heeft recht op een meervoudig advies (bijvoorbeeld vmbo GL/T-havo) en heeft het recht te worden toegelaten op beide onderwijsniveaus van het advies.

• - 

  Scholengemeenschappen en brugklassen met meerdere onderwijsniveaus worden financieel en in regelgeving gestimuleerd.

• - 

  Doorstroomrecht naar een ander onderwijsniveau zonder aanvullende eisen.

• - 

  Het is mogelijk vakken op een hoger (of lager) niveau af te ronden en dit wordt op het maatwerkdiploma vermeld.

• - 

  Waardering van ons beroepsonderwijs en een betere overstap van mbo naar hbo.

Perverse financiële prikkels wegnemen.

• - 

  Scholen worden positief gewaardeerd en beoordeeld als zij maatwerk mogelijk maken voor hun leerlingen door ruimte te bieden voor verschil in tempo, leerstijl en het volgen van vakken op verschillende niveaus.

• - 

  Scholen met veel aantal achterstandsleerlingen ontvangen een hogere bijdrage per leerling.

• - 

  Minderjarige mbo’ers krijgen een vergoeding voor bijkomende schoolkosten, zodat ze niet langer duurder uit zijn dan hun leeftijdsgenoten op de havo of het vwo.