Verzoek voor brief regering over situatie Turkije - Main contents

Aan de minister van Buitenlandse Zaken, in afschrift aan de ministers van Defensie, Veiligheid en Justitie en Sociale zaken en Werkgelegenheid

Geachte heer Koenders,

Namens de vaste commissies voor Buitenlandse Zaken en voor Europese Zaken verzoek ik u de Kamer in een brief te informeren over de kabinetsreactie op de recente ontwikkelingen in Turkije en de gevolgen hiervan voor de internationale politieke en militaire relaties met Turkije en voor de maatschappelijke verhoudingen in Nederland.

Namens de commissies verzoek ik u de kabinetsreactie eind deze week aan de Kamer toe te sturen en hierbij met name in te gaan op de volgende onderwerpen en vragen:

1.

Een appreciatie van de gebeurtenissen, zowel de couppoging, het mislukken daarvan en de zuiveringen die daarop volgden.

2.

Oordeel van het kabinet over het op non-actief zetten van meer dan 2700 rechters in een weekend: heeft deze actie in de ogen van het kabinet iets met een couppoging te maken of lag deze lijst klaar?

3.

Hebben de vele duizenden mensen die opgepakt worden op dit moment toegang tot juridische bijstand? Is de Turkse regering in de ogen van de Nederlandse regering bezig met een gerichte actie tegen (mogelijke) coupplegers of met het neerslaan van elke vorm van oppositie?

4.

Een appreciatie over de nu aangekondigde "afrekeningen". Hoe wordt een eerlijk proces gewaarborgd?

5.

Indien Turkije de doodstraf weer herinvoert - mogelijk zelfs met terugwerkende kracht - vervalt dan onmiddellijk het kandidaat-EU lidmaatschap ven Turkije? Aanvullend op de (directe) gevolgen voor de onderhandelingen over een EU-lidmaatschap bij een grondwetswijziging die de invoering van de doodstraf mogelijk maakt: de gevolgen voor het lidmaatschap van de Raad van Europa. Is het kabinet bekend of de Turkse regering ook opnieuw voornemens is andere grondwetswijzigingen in te zetten, die - zoals al eerder getracht - de weg naar een meer presidentieel systeem openen?

6.

Een verslag van het gesprek met minister Çavuşoğlu op maandag.

7.

Een appreciatie over de beschuldigingen vanuit Turkse (regerings)kringen in de richting van de VS, zowel waar het de mogelijke kennis en medewerking aan de coup betrof als wat betreft de Amerikaanse aanwezigheid op de Turkse basis Incirlik, ook en vooral vanwege het enorme belang van deze basis in de strijd tegen ISIS.

8.

Een appreciatie over de betrouwbaarheid van Turkije als NAVO-partner nu het leger -kennelijk- een coup van binnen heeft moeten afwenden: wat betekent dit voor de strijd van Turkije tegen ISIS? Deelt het kabinet de zorgen die zondagavond (via AP en The Independent) werden geuit door de Franse minister van Buitenlandse Zaken, Jean-Marc Ayrault?

9.

Een appreciatie of het Turkse leger, dat altijd de grondwettelijke taak had om seculariteit te bevorderen, nu zodanig verzwakt is dat de ‘Kemalistische heritage’ onder druk komt te staan.

10.

Een reactie op de berichten over eventuele ongeregeldheden bij demonstraties in Nederlandse steden, waarbij aanhangers van Erdogan hun solidariteit met de Turkse regering en/of hun vreugde uitten aangaande de mislukte coup. Onder andere de berichten over een NOS-cameraploeg die is aangevallen in Rotterdam, en het bericht dat een lokale NOS-correspondent en (zijn) cameraman in Rotterdam (de heer Robert Bas) zouden zijn geïntimideerd en belemmerd in de uitoefening van hun werk en daarmee hun grondwettelijke recht op persvrijheid. Heeft het bevoegd gezag daartegen (en tegen mogelijke andere ongeregeldheden) opgetreden? Zijn er trouwens vergunningen afgegeven voor deze demonstraties, indien niet al de spontane direct volgend op de mislukte coup, dan toch in elk geval de dagen erna?

11.

In het verlengde van deze vragen over de demonstraties ook graag een appreciatie over de rol die de Turkse diplomatieke vertegenwoordigingen hebben gespeeld bij het organiseren van solidariteitsbijeenkomsten. - Een reactie op het bericht (http://nos.nl/artikel/2077221-turken-vanaf-oktober-visumvrij-naarschengengebied.html) over het voldoen aan de voorwaarde voor visum-vrij reizen van Turken naar Europa volgens de Turkse minister van EU-Zaken. Klopt het dat de Turken inmiddels voldoen aan de 72 voorwaarden en dat de EU dus in oktober overgaat tot visum-vrij reizen tussen de EU en Turkije? Hebben de aangekondigde zuiveringen van de rechtspraak en het leger en de mogelijke herinvoering van de doodstraf nog invloed op dit besluit tot visum-vrij reizen?

Hoogachtend,

de griffier van de vaste commissie voor Buitenlandse Zaken,

T.J.E. van Toor