Voorbij de papieren werkelijkheid - Main contents
"The most important Conference in the history of CITES". Zo opende secretaris-generaal John Scanlon de 17e Conference of Parties van de Convention on the internationaal trade of endangered species. En dat waren geen grote woorden.
Planten en dieren in de hele wereld staan onder grote druk door overexploitatie en criminele plundering. De illegale markt voor wildlife producten wordt geschat op twintig miljard dollar. Treurig passend in het rijtje van drugs-, wapen-, en mensenhandel. CITES is de internationale conventie die de handel in bedreigde soorten stevig aan banden legt. En zich ook meer en meer bezighoudt met de bestrijding van illegale handel. Dat is heel hard nodig, want iconische soorten als olifanten en neushoorns worden op zo'n grote schaal gstroopt dat hun voortbestaan in gevaar komt. Internationale criminele syndicaten zitten achter deze misdrijven en kunnen alleen met hoge politieke aandacht en internationale eensgezindheid aangepakt worden.
Veel aandacht bij CITES -confrenties gaat uit naar "soorten". Bedreigde soorten kunnen extra bescherming krijgen door handelsrestricties. Zo wordt er deze week gesproken over de psychedelische steengekko, maar ook over het tropische houtsoort "Rosewood", waarin massaal wordt gesmokkeld. Olifanten en ivoor staan altijd zeer prominent op de agenda. Sommige landen (Zimbabwe e.a.) willen weer kunnen handelen in ivoor, terwijl andere (Kenia c.s.) het huidige regime juist willen aanscherpen.
Gelukkig gaat tijdens deze top ook voorbij aan de papieren werkelijkheid van verdragen en richt zich op het echte werk in het veld. Handhaving krijgt een veel hogere prioriteit. Een Europese resolutie over anti-corruptie zal landen verplichten beter te rapporteren over concrete activiteiten. Daarnaast lijkt CITES eindelijk door te gaan bijten met de tanden die het al lang geleden gekregen heeft. Zo kan een land een algemeen verbod krijgen op de handel in bedreigde diersoorten. Thailand kreeg bijna zo'n verbod opgelegd door totale passiviteit ten aanzien van ivoor, maar na felle protesten van o.a. de belangrijke orchideeënkwekerijen in eigen land, werden politie en justitie plotseling wakker. In Madagaskar is de situatie door intense corruptie veel ernstiger en dreigt nu zo'n handelsverbod. Eindelijk sancties! Hoognodig, want door enorme corruptie wordt nu alles witgewassen.
Europa speelt een belangrijke rol bij CITES. Als grootste donateur en belangrijke politieke macht krijgt de Unie veel voor elkaar. Vaak samen met de VS, maar die relatie is helaas ernstig bekoeld. De VS willen niet dat de EU 28 stemmen heeft, een stem per lidstaat. Dat heeft niets met CITES te maken, want inhoudelijk zitten we bijna altijd op dezelfde lijn. Nee, de Amerikanen zijn bang voor een precedent in andere internationale fora. Schandelijk dat zo'n kwestie de resultaten voor ernstig bedreigde dieren in gevaar kan brengen. Er is nu afgesproken dat na de conferentie hierover verder gesproken gaat worden. Prima, maar de eerste dagen hebben de VS en de EU dus niet een front opgetrokken tegen landen die weinig bescherming willen bieden.
Op 5 oktober moet alles uitonderhandeld zijn. Wat mij betreft zijn er dan weer meer soorten beter beschermd. Maar vooral hoop ik op stevige afspraken over handhaving. Dat vergt veel inspanningen. Alleen als douane, politie, en justitie weten wat een psychedelische steengekko is, en dat deze ernstig bedreigd is, kan dit prachtig diertje van de ondergang gered worden. Hetzelfde geldt voor de duizenden andere planten en dieren die momenteel massaal uit de natuur geroofd worden.
Inderdaad dus de belangrijkste CITES top ooit, want met elke soort die uitsterft, sterft een deel van onszelf.