Verdeeldheid EU zet geloofwaardigheid op het spel - Main contents
Dit weekend werd opnieuw met veel belangstelling gekeken naar beweging van een Russisch militair schip. Op vrijdag arriveerde het Russische fregat ‘Admiral Grigorovich’, gewapend met geavanceerde kruisraketten vanuit de Zwarte Zee, voor de kust van Syrië. Het schip is een aanvulling op de Russische militaire vloot die twee weken geleden al, via Gibraltar, in de Middellandse Zee arriveerde.
Alle ogen zullen deze week gericht zijn op de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Dit biedt de Russische President Poetin de uitgelezen kans om, met behulp van zijn militaire vloot voor de kust van Syrië, verwoestende aanvallen uit te voeren op Oost-Aleppo. Niet alleen in de media zal aan een dergelijke aanval weinig aandacht worden geschonken. De EU is er tot op heden niet in geslaagd Poetin ter verantwoording te roepen voor zijn wandaden in Syrië, bijvoorbeeld door aan zijn regime sancties op te leggen. De kans is groot dat ook de volgende aanval van Poetin en Assad op de Syrische burgerbevolking ook zonder beslissende consequenties zal blijven.
Italië blokkeert EU sancties tegen Rusland
Na de voortdurende bombardementen door Poetin en Assad op Aleppo, en de Russische aanval op een hulpkonvooi van de VN, leek het opleggen van extra sancties aan de regimes van Poetin en Assad haast onvermijdelijk. Tijdens de laatste bijeenkomst van de Europese regeringsleiders, op 21 oktober, blokkeerde de Italiaanse premier Renzi in een verklaring echter enige referentie naar sancties. Volgende week maandag komen de Europese Ministers van Buitenlandse Zaken bij elkaar in Brussel. Het is essentieel dat de daden van Poetin en Assad tegen de Syrische burgerbevolking dan op de agenda staan, en dat het opleggen van sancties opnieuw besproken wordt. De verlammende veto's door regeringen van lidstaten hebben ertoe geleid dat ondanks de omvang en impact van de verwoestende oorlog in Syrië, de EU nog steeds geen gedeeld standpunt heeft over Syrië. Een verdeelde EU is een zwakke EU. Intussen bepalen niet alleen Rusland maar ook Iran, de Verenigde Staten, Saudi-Arabië en Turkije de realiteit op de grond en aan de onderhandelingstafel.
Geloofwaardigheid EU op het spel
Dat Italië de banden met Rusland liever warm houdt is geen geheim. Maar ook de Italiaanse Federica Mogherini, nu Hoge Vertegenwoordiger voor de hele EU, lijkt geneigd zich te laten leiden door politieke en nationale belangen. Als EU buitenland chef moet Mogherini juist leiderschap, ambitie en onafhankelijkheid tonen in de vorming en de uitvoering van gemeenschappelijk EU buitenland beleid. Zo kan zij haar partij en landgenoot Renzi er niet mee laten wegkomen dat het economisch belang van één land sancties tegen een regime dat al duizenden doden op haar naam heeft staan, blokkeert. Van de vele holle woorden waarmee de EU, door middel van verklaringen en soms zelfs alleen tweets, ‘reageert’ op mensenrechtenschendingen, politieke ontwikkelingen en zelfs oorlogsmisdaden, liggen leiders als Poetin, Assad en Erdogan geen seconde wakker. Intussen spelen zij in op de verdeeldheid.
Het incident twee weken geleden, waarbij Spanje van plan was Russische oorlogsschepen op haar grondgebied te laten aanleggen, is een goed voorbeeld van de contradicties die heersen binnen het huidige EU Buitenland beleid. Zonder ingestelde sancties tegen Rusland, besloot Spanje pas na een interventie van de NAVO af te zien van haar eerdere besluit de Russische schepen op weg naar Syrië te laten bijtanken. Zo werd een Europese lidstaat bijna een hulp bij oorlogsmisdaden door Rusland in Syrië.
Principes moeten op eerste plaats komen
Te vaak verkiest een van de EU lidstaten zo (economische) belangen boven de principes waar de EU juist voor staat. Ook de zogenaamde deals die worden gesloten met repressieve regeringen om migratie en terreur tegen te gaan zijn hier goede voorbeelden van. Op de korte termijn lijken zulke afspraken misschien effectief, maar ze ondermijnen echter de geloofwaardigheid en daadkracht van de EU. De belangen van de EU op de lange termijn kunnen alleen gewaarborgd worden als deze samen gaan met de promotie van universele waarden en rechten. Bovendien is dat de juiste koers om te varen.