Forum voor Democratie (FVD)

Forum voor Democratie (FVD) werd op 25 september 2016 een politieke partij, na eerder, in februari 2015, te zijn opgericht als denktank. Kern van het programma is het invoeren van diverse vormen van directe democratie zoals referenda en gekozen bestuurders, en het versterken en/of terugwinnen van de nationale soevereiniteit. De partij keert zich tegen een gesloten bestuurscultuur. Politiek leider is Thierry Baudet¹.

FVD behaalde bij de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023² drie zetels. In de Eerste Kamer heeft de partij momenteel twee zetels. In het Europees Parlement heeft FVD geen vertegenwoordiger.

FVD maakt deel uit van de oppositie.

FVD neemt sinds 2016 deel aan de Tweede Kamerverkiezingen⁷. Hoeveel zetels haalde de partij per verkiezing en welk kabinet werd vervolgens gevormd?

Volgens de statuten van de partij is haar hoofddoel: ‘een democratischer Nederland en doorbreking van het partijkartel, onder andere door de invoering van bindende referenda¹⁶, bindende volksinitiatieven, direct gekozen burgemeesters en e-democracy’. Het bestaande systeem is in feite een 'partijkartel' volgens FVD: circa 10.000 actieve leden van gevestigde partijen die de macht verdelen, niet alleen in regering en parlement maar ook bij de gemeenten, de publieke omroep, de zorg en andere instanties. Om dat kartel te doorbreken wil Forum bindende referenda en directe verkiezing van burgemeesters invoeren, maar ook meer partijloze bestuurders rekruteren. Het lidmaatschap van de Europese Unie, het Schengenverdrag (open grenzen zonder controle van personen) en de voorrang van Europees recht boven nationaal recht zouden in een referendum aan de bevolking voorgelegd moeten worden.

Binnen de partij is de algemene vergadering het hoogste orgaan. Tijdens deze vergaderingen wordt het politieke beleid besproken. Ook kunnen er tijdens de vergadering resoluties worden aangenomen over het politieke beleid en over organisatorische zaken. Daarnaast bevestigen of wijzigen de leden op deze vergadering het verkiezingsprogramma, de lijsttrekker¹⁷ en de kandidatenlijst.

Partijbestuur

Het partijbestuur bestaat uit ten minste drie stemhebbende leden. De leden van het partijbestuur worden benoemd door de algemene vergadering uit een bindende voordracht van één of meer kandidaten, die wordt opgesteld door het partijbestuur. De algemene vergadering kan aan die voordracht het bindend karakter ontnemen door een besluit, genomen met ten minste twee derden van de uitgebrachte stemmen in een vergadering waarin ten minste twee derden van de stemgerechtigde leden van de algemene vergadering aanwezig of vertegenwoordigd zijn.

Oprichting

Forum voor Democratie werd op 25 september 2016 een politieke partij, na eerder, in februari 2015, te zijn opgericht als denktank. De omzetting van de denktank in een politieke partij was een reactie op het vermeende negeren van de uitslag van het referendum over het associatieverdrag van de EU met Oekraïne. Samen met Henk Otten en Rob Rooken richtte Baudet de partij op.

Verkiezingsuitslagen en conflicten in de partij

In februari 2018 liet Baudet critici zoals bestuursadviseur Robert de Haze Winkelman¹⁸ (oud-senator voor de VVD¹⁹) royeren. Dit was een resultaat van een oplopende spanning tussen de twee verschillende vleugels binnen de partij. De ene kant was meer conservatief-liberaal en bestond voor een belangrijk deel uit voormalig VVD'ers. De andere kant was meer radicaal-conservatief en had meer affiniteit met de PVV²⁰ dan met de VVD of het CDA.²¹ Als gevolg zeiden een aantal leden van de partij hun lidmaatschap op.

In maart 2019 werd Forum voor Democratie de grote winnaar van de Provinciale Statenverkiezingen. Daarmee kwam de partij na de Eerste Kamerverkiezingen²² in één keer met twaalf leden in de Eerste Kamer terecht.

In het voorjaar van 2019 brak er een tweede conflict uit binnen de partij. Penningmeester en eerste kandidaat voor de Eerste Kamer, Henk Otten¹⁴, bekritiseerde Baudet's 'rechtse' uitspraken in NRC Handelsblad. Vervolgens beschuldigde Baudet Otten ervan "een greep in de kas" van de partij te hebben gedaan en overheidssubsidie eigengereid besteed te hebben. In juli werd Otten geroyeerd. Twee Eerste Kamerleden sloten zich bij hem aan en vormden samen de fractie-Otten²³.

Eind november 2020 lekten er app-gesprekken van de JFVD³, waarin rechts-extremistische en antisemitische uitspraken waren gedaan. Nadat Baudet had geweigerd op te treden tegen de jongerenorganisatie, deed hij tijdens een diner met de partijtop uitspraken die als antisemitisch opgevat werden. Een groot deel van de partijtop keerde zich vervolgens tegen hem. Baudet kondigde zijn vertrek als leider aan, maar kwam snel op zijn besluit terug. Hij liet een ledenpeiling organiseren, waarin hij ruime steun kreeg. Diverse senatoren, de fractieleden in het EP en Statenleden verlieten daarna de partij. In de Eerste Kamer vormden zeven oud-FVD Kamerleden de nieuwe fractie-Nanninga²⁴.

Bij de Tweede Kamerverkiezingen van maart 2021 behaalde de partij acht zetels. Drie maanden later splitsten drie Kamerleden zich echter af om de nieuwe groep-Van Haga²⁵ te vormen. Het drietal splitste zich af omdat er, naar eigen zeggen, een verschil van inzicht was ontstaan over de manier waarop politiek bedreven wordt. Kort daarvoor had Wybren van Haga²⁶ al publiekelijk afstand genomen van partijleider Baudet vanwege een FVD-poster op Bevrijdingsdag waarop het logo van Stichting 4 en 5 mei gebruikt werd om aan te geven dat vrijheid sinds de coronamaatregelen 'eerder herdacht dan gevierd zou moeten worden'.

In maart 2022 verlieten twee van de drie overgebleven senatoren in de Eerste Kamer, Theo Hiddema²⁷ en Paul Frentrop²⁸, de FVD-fractie om door te gaan als de fractie-Frentrop²⁹. Reden was de keuze van de FVD-fractie om de toespraak van de Oekraïnse president Zelenski in de Tweede Kamer niet bij te wonen. Als gevolg hiervan bleef Johan Dessing⁶ als enig FVD-Eerste Kamerlid over.

Bij de Eerste Kamerverkiezingen van 30 mei 2023 behaalde FVD twee zetels. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023 behaalde FVD drie zetels.

Meer over

Kijk voor meer informatie over FVD op de website van het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen.

• 1. 

  Thierry Baudet (1983) is fractievoorzitter van Forum voor Democratie (FVD) in de Tweede Kamer. Hij is lid van de Tweede Kamer sinds 23 maart 2017, met een onderbreking van drie maanden in 2025. De rechtsfilosoof Baudet is publicist, journalist en opiniemaker. Hij was oprichter-directeur van Popup University en voorzitter van de denktank Forum voor Democratie en daarna partijvoorzitter. Als eurokritische denker was hij betrokken bij Burgerforum EU en bij de campagne voor een raadgevend referendum over het EU-associatieverdrag met Oekraïne. Van 6 februari tot 29 maart 2023 was hij tevens Statenlid in Noord-Holland.
   
• 2. 

  Op 22 november 2023 waren er Tweede Kamerverkiezingen. Het ging om een vervroegde verkiezing na de val het kabinet-Rutte IV op 7 juli 2023. Tevens lag een voorstel voor over opneming van het correctief referendum in de Grondwet. Oorspronkelijk stonden de volgende verkiezingen gepland voor het voorjaar van 2025.
   
• 3. 

  Deze jongerenorganisatie van Forum voor Democratie is opgericht in 2017. De beweging is bedoeld voor jongeren tussen de 14 en 31 jaar.
   
• 4. 

  De fractie van Forum voor Democratie (FVD) heeft sinds 6 december 2023 drie zetels. Na de Tweede Kamerverkiezingen van 17 maart 2021 waren dat er acht leden en een afsplitsing in mei 2021 vijf. FVD maakt deel uit van de oppositie.
   
• 5. 

  Forum voor Democratie is sinds 2019 vertegenwoordigd in de Senaat. Bij de Eerste Kamerverkiezingen van 2023 behaalde de partij twee zetels, nadat het bij de verkiezingen van 2019 nog 12 zetels wist te behalen.
   
• 6. 

  Johan Dessing (1965) is sinds 11 juni 2019 lid van de FVD-Eerste Kamerfractie en tevens fractievoorzitter. Hij is lid van Provinciale Staten van Noord-Holland en was lijsttrekker bij de Statenverkiezingen. De heer Dessing is assistent-luchtverkeersleider op Schiphol en cursusmanager en docent. Tussen 31 maart 2022 en 13 juni 2023 was hij het enig overgebleven lid van de oorspronkelijk twaalf leden tellende FVD-fractie.
   
• 7. 

  De leden van de Tweede Kamer worden in principe eens in de vier jaar gekozen op basis van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging. Ook na de val van een kabinet worden bijna altijd verkiezingen gehouden. Kiesgerechtigd zijn alle Nederlanders die op de dag van de kandidaatstelling 18 jaar of ouder zijn, mits niet het kiesrecht vanwege een veroordeling is ontnomen.
   
• 8. 

  Forum voor Democratie (FVD) nam deel aan de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023 en behaalde 3 zetels. De fractie van FVD heeft momenteel 5 zetels in de Tweede Kamer. Huidig fractievoorzitter Thierry Baudet was de lijsttrekker voor FVD bij de verkiezingen.
   
• 9. 

  Hieronder een overzicht van de kansrijke kandidaten en zittende Kamerleden op de lijst
   
• 10. 

  Forum voor Democratie (FVD) had bij de verkiezingen van 17 maart 2021 Thierry Baudet als lijsttrekker. De titel van het verkiezingsprogramma luidde 'Stem Nederland terug'. De partij behaalde acht zetels, vóór de verkiezingen had ze er twee.
   
• 11. 

  Dit kabinet van VVD, D66, CDA en ChristenUnie kwam na de langste formatie sinds de Tweede Wereldoorlog tot stand. Negen maanden na de verkiezingen van 17 maart 2021 en bijna een jaar na de ontslagneming van het kabinet-Rutte III stond er een nieuw kabinet op het bordes. Premier Mark Rutte leidde voor de vierde keer een kabinet.
   
• 12. 

  Dit kabinet van VVD, D66, CDA en ChristenUnie kwam na de tot dan langste formatie sinds 1945 tot stand. Zeven maanden na de verkiezingen van 15 maart 2017 stond er een opvolger van het kabinet-Rutte II op het bordes. Voor premier Mark Rutte was het de derde keer dat hij een kabinet leidt. Het kabinet bood op 15 januari 2021 ontslag aan, vanwege de harde conclusies van het parlementair onderzoek kinderopvangtoeslag. Hiermee werd het kabinet, en de leden hiervan, demissionair. Deze demissionaire periode zou 360 dagen duren, een record.
   
• 13. 

  Het Forum voor Democratie (FVD) haalde bij de Eerste Kamerverkiezingen van 27 mei 2019 12 zetels in de Eerste Kamer. Lijsttrekker was Henk Otten. Het FVD had voor de verkiezingen nog geen zetels in de Eerste Kamer.
   
• 14. 

  Henk Otten (1967) was van 11 juni 2019 tot 13 juni 2023 lid van de Eerste Kamer. Hij stond bij de Eerste Kamerverkiezingen in 2019 als eerste op de lijst van Forum voor Democratie, maar werd in juli 2019 uit de partij gezet. Met Jeroen de Vries vormde hij de Fractie-Otten. Sinds oktober 2019 was hij voorzitter van de partij Groep Otten, die in 2020 enige tijd opging in de Partij voor de Toekomst. De heer Otten is directeur van m/s2 capital en was lid van het partijbestuur van FVD. De heer Otten heeft een achtergrond in de bedrijfseconomie en het financieel beheer.
   
• 15. 

  Het Forum voor Democratie (FVD) haalde bij de Eerste Kamerverkiezingen van 27 mei 2019 12 zetels in de Eerste Kamer. Lijsttrekker was Henk Otten. Het FVD had voor de verkiezingen nog geen zetels in de Eerste Kamer.
   
• 16. 

  Een referendum is een volksstemming over een bepaalde politieke kwestie. Over referenda wordt in Nederland al decennialang gediscussieerd. Voorstanders vinden deze volksstemmingen een goede manier om burgers meer invloed te geven. Tegenstanders zeggen dat in een representatieve democratie volksvertegenwoordigers zijn gekozen om zorgvuldige belangenafwegingen te maken.
   
• 17. 

  Een lijsttrekker is de nummer één op de kandidatenlijst van een politieke partij voor de verkiezingen. In de aanloop naar Tweede Kamerverkiezingen berust het politiek leiderschap bij de lijsttrekker van een partij.
   
• 18. 

  Strijdlustig Eerste Kamerlid. Was actief in de JOVD en zeven jaar voorzitter van de Kamercentrale Den Haag van de VVD. Na belastinginspecteur te zijn geweest, werd hij directeur van de Vereniging van Effectenbezitters. Tevens Statenlid in Zuid-Holland. Als Kamerlid hield hij zich onder meer met fiscale zaken bezig.
   
• 19. 

  De Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) is een rechtse liberale partij, met op onder meer ethisch gebied progressievere standpunten. Politiek leider is sinds 14 augustus 2023 Dilan Yesilgöz-Zegerius. De partij werd opgericht in 1948 als opvolger van de Partij van de Vrijheid (PvdV), die weer een voortzetting was van de vooroorlogse Liberale Staatspartij (LSP).
   
• 20. 

  De Partij voor de Vrijheid (PVV) is een populistische partij, met zowel conservatieve, 'rechtse' als 'linkse' standpunten. De PVV is op 22 februari 2006 geregistreerd bij de Kiesraad door Geert Wilders, na zijn vertrek bij de VVD. Hij is sindsdien ook de politiek leider.
   
• 21. 

  Het Christen-Democratisch Appèl (CDA) is een christelijk geïnspireerde partij in het centrum van het politieke spectrum. Henri Bontenbal is momenteel politiek leider van het CDA. De partij werd opgericht op 11 oktober 1980 als fusie van Anti-Revolutionaire Partij (ARP), Christelijk-Historische Unie (CHU) en Katholieke Volkspartij (KVP).
   
• 22. 

  -
  -
  -
   
• 23. 

  De Fractie-Otten ontstond in juli 2019 in de Eerste Kamer, nadat Henk Otten zich van de FVD-fractie afsplitste. In augustus 2019 sloten de leden Dorien Rookmaker en Jeroen de Vries zich bij hem aan. Ook zij waren voorheen leden van FVD. Rookmaker werd in februari 2020 lid van het Europees Parlement. De fractie bestond uit Henk Otten en Jeroen de Vries.
   
• 24. 

  De Fractie-Nanninga was vanaf 15 februari 2021 de voortzetting van de fractie-Van Pareren. Ze bestond uit zeven Eerste Kamerleden, die in 2020 uit FVD traden en die zich aansloten bij de partij JA21. Na de Eerste Kamerverkiezingen van 2023 ging de fractie verder als JA21 in de Eerste Kamer.
   
• 25. 

  De Groep-Van Haga ontstond op 13 mei 2021 toen drie leden onder leiding van Wybren van Haga uit de fractie van FVD stapten. Vanaf 5 september 2023 bleven daar nog twee van over toen Olaf Ephraim na een conflict met Van Haga en Smolders zich alleen afsplitste. De groep verdween in december 2023 uit de Tweede Kamer.
   
• 26. 

  Wybren van Haga (1967) was van 31 oktober 2017 tot 6 december 2023 lid van de Tweede Kamer. Tot 13 mei 2021 maakte hij deel uit van de FVD-fractie, daarna vormde hij met twee anderen de Groep-Van Haga. Eerder, op 24 september 2019, werd hij uit de VVD-fractie gezet, na voor een derde keer in opspraak te zijn geraakt. De heer Van Haga vormde daarna een eenmansfractie, maar trad per 1 december 2020 toe tot de fractie van FVD. Hij werkte voor Shell in onder meer Gabon, Schotland en Oman en was bestuurder van diverse ondernemingen. Hij was voorts zeven jaar gemeenteraadslid in Haarlem. In augustus 2021 richtte hij de partij BVNL (Belang van Nederland) op, waarmee hij in 2023 zonder succes deelnam aan de verkiezingen.
   
• 27. 

  Theo Hiddema (1944) was van 13 april 2021 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid. Tot 31 maart 2022 was dit namens de FVD, daarna namens fractie-Frentrop. Eerder was hij van 23 maart 2017 tot 24 november 2020 Tweede Kamerlid voor de FVD. De heer Hiddema heeft sinds 1981 een eigen advocatenkantoor. Strafzaken waardoor hij bekendheid kreeg waren onder meer de zaak over het staatspensioen van de weduwe Rost van Tonningen, het proces tegen de Bende van Venlo en de Lancee-incestaffaire. Verder stond hij de familie Fortuyn bij in het proces tegen Volkert van der G. Als Tweede Kamerlid hield de heer Hiddema zich onder meer bezig met defensie, binnenlandse zaken, justitie, Koninkrijksrelaties, wonen en sociale zaken. In de Eerste Kamer sprak hij vooral over justitie.
   
• 28. 

  Paul Frentrop (1954) was van 11 juni 2019 tot 13 juni 2023 lid van de Eerste Kamer. Hij was van 1 september 2020 tot 31 maart 2022 fractievoorzitter van FVD. Op 30 maart 2022 brak hij met FVD. Sindsdien was hij onderdeel van fractie-Frentrop. De heer Frentrop was journalist en later werkzaam in de financiële sector. In 2011-2014 was de heer Frentrop hoogleraar aan Nyenrode Business Universiteit. Verder was hij enige maanden interim-voorzitter van FVD. Hij was korte tijd voorzitter van de vaste commissie voor Financiën en hield zich behalve met dat onderwerp onder meer bezig met europese zaken, economische zaken en pensioenwetgeving.
   
• 29. 

  De Fractie-Frentrop bestond sinds 31 maart 2022, nadat Paul Frentrop en Theo Hiddema uit de FVD-Eerste Kamerfractie stapten. De fractie verdween na de verkiezingen 2023.