Wetenswaardigheden minister-president - Main contents

De minister-president i, ook wel premier genoemd, is voorzitter van de ministerraad i. In die functie heeft de premier een sturende rol in het regeringsbeleid en wordt hij of zij soms het gezicht van de regering i genoemd.

Tegenwoordig wordt als regel de lijsttrekker i van de grootste partij premier, maar in het verleden was dat soms anders. In Nederland wordt de minister-president niet door het volk gekozen i. Hieronder staan enkele wetenswaardigheden over de minister-president.

Een premier is niet per definitie de lijsttrekker van een politiek partij, maar vaak was dat wel het geval. Lubbers i is een voorbeeld van een premier die geen lijsttrekker was. In 1982 was Van Agt i namelijk lijsttrekker van het CDA. Ook eerder waren lang niet alle premiers van tevoren lijsttrekker. Dat gold bijvoorbeeld voor De Quay i, Marijnen i, Cals i en De Jong i. Marijnen en De Jong waren minister voor zij premier werden; Cals was oud-minister en Tweede Kamerlid en De Quay was Commissaris van de Koningin in Noord-Brabant.

Als regel komt de minister-president i uit de grootste partij, maar er zijn uitzonderingen. Die kwamen vóór 1970 vaker voor dan daarna. Na 1970 kwam de premier alleen in 1971, 1977 en 1982 niet uit de grootste fractie en die partij (PvdA) bleef in al die jaren zelfs buiten de toen gevormde kabinetten.

Het merendeel van de minister-presidenten was eerder Kamerlid of minister geweest. Na 1945 gold dat alleen niet voor Schermerhorn i (1945). Hij was hoogleraar. De Quay i (1959) had slechts geringe ervaring als minister in het oorlogskabinet-Gerbrandy i, dat regeerde in een parlementloos tijdperk. Net als Schoof i (2024) had ook Balkenende i (2002) had geen ministeriële ervaring toen hij premier werd. Hij was wel Tweede Kamerlid.

De oudste (naoorlogse) premier bij zijn aantreden was Willem Drees i, die bij de start van zijn eerste kabinet in 1948 62 jaar was. 'Vadertje Drees' was met 72 jaar ook de oudste premier bij zijn aftreden in 1958. Voor de oorlog was de oudste premier Thorbecke de oudste. Hij overleed in 1872 als premier en was toen 74 jaar.

foto	naam minister-president	leeftijd bij aantreden
	H.W.M. (Dick) Schoof	67 jaar
	P.W.A. Cort van der Linden	67 jaar
	J.R. Thorbecke	64 jaar
	A. (Abraham) Kuyper	64 jaar
	W. (Willem) Drees	62 jaar

De jongste premier ooit was Ruud Lubbers i, die slechts 43 jaar en zes maanden oud was toen hij in 1982 voor het eerst aantrad als minister-president. Mark Rutte i was bij zijn aantreden bijna net zo jong: 43 jaar en acht maanden.

foto	naam minister-president	leeftijd bij aantreden
	R.F.M. (Ruud) Lubbers	43 jaar
	M. (Mark) Rutte	43 jaar
	L.J.M. (Louis) Beel	44 jaar
	Ch.J.M. (Charles) Ruijs de Beerenbrouck	44 jaar

Mark Rutte i was de eerste liberale premier i sinds 1918. Wie waren zijn liberale voorgangers?

Meer over