34724 - Initiatiefvoorstel Verandering in de Grondwet, strekkende tot opneming van bepalingen inzake het correctief referendum

Dit wetsvoorstel werd op 23 mei 2017 aanhangig gemaakt door het Tweede Kamerlid Van Raak (SP)¹.

De eerste lezing van dit voorstel vond plaats door middel van wetsvoorstel Initiatiefvoorstel Duyvendak/Kalma/Van der Ham - Invoering van het correctief referendum (Grondwetswijziging, eerste lezing)².

Voorstel van wet van het lid Van Raak tot verandering in de Grondwet, strekkende tot opneming van bepalingen inzake het correctief referendum

Van deze pagina bestaat een uitgebreide versie met het inleidende gedeelte van de memorie van toelichting, alle documenten in dit dossier, een overzicht van Kamerleden en bewindslieden die bij de behandeling van dit dossier het woord hebben gevoerd en een overzicht van verwante dossiers.

• 1. 

  Energieke, strijdbare en debatvaardige Brabantse SP-politicus; eerst drie jaar in de Eerste Kamer en daarna, vanaf 2006, ruim veertien jaar in de Tweede Kamer. Was als docent geschiedenis verbonden aan de Universiteit van Amsterdam en daarna directeur van het wetenschappelijk bureau van de SP, waarvan hij later voorzitter werd. Als Kamerlid woordvoerder op het gebied van het binnenlands bestuur, constitutionele zaken, koninklijk huis, kiesrecht, beloning ambtsdragers, werkwijze van de Kamer, Koninkrijksaangelegenheden en veiligheid. Was tevens lid van het Presidium. Bracht in 2016 een wet over bescherming van klokkenluiders tot stand en had in 2020 succes met een voorstel in eerste lezing over het correctief referendum. Sinds 1 april 2021 is hij hoogleraar 'Erasmiaanse waarden' aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij promoveerde eerder op een studie over het 19-eeuwse conservatisme.
   
• 2. 

  Dit voorstel is gebaseerd op de overweging, dat er grond bestaat een voorstel in overweging te nemen tot opneming in de Grondwet van bepalingen inzake het correctief referendum.
   
• 3. 

  In de periode 2017-2021 Tweede Kamerlid voor GroenLinks, na eerder in 2006 al acht weken als invalster te zijn opgetreden. Geboren in Turkije en afkomstig uit een groot gezin. Was vicevoorzitter van GroenLinks en bestuurder van FNV Bondgenoten in de luchtvaartsector en zat tevens vijf jaar in de gemeenteraad van Amsterdam. Later wethouder en bestuurder van Stadsdeel Amsterdam-Oost. Hield zich als Kamerlid vooral bezig met binnenlandse zaken (kiesrecht, constitutionele zaken, binnenlands bestuur), emancipatie en Koninkrijksrelaties. Maakte zich sterk voor gelijke beloning van mannen en vrouwen en voor het tegengaan van discriminatie op grond van sekse en herkomst. In 2021-2022 was zij wethouder in Beverwijk.
   
• 4. 

  Renske Leijten (1979) was van 30 november 2006 tot 5 juli 2023 Tweede Kamerlid voor de SP. Mevrouw Leijten was voorzitter van ROOD, de jongerenorganisatie van de SP. Zij was geruime tijd woordvoerder jeugdbeleid, gezondheidszorg, welzijn en sport van de SP-fractie en later woordvoerder Europa/EU, financiën, binnenlandse zaken en de toekomst van de euro. Verdedigde enkele keren initiatiefwetsvoorstellen, onder meer over het invoeren van een correctief referendum.
   
• 5. 

  Martin Bosma (1964) is sinds 14 december 2023 voorzitter van de Tweede Kamer en sinds 30 november 2006 lid van de Tweede Kamerfractie van de PVV. Hij was in de periode 2004-2006 medewerker van de fractie Groep-Wilders en daarvoor werkzaam in de journalistiek en onder meer mededirecteur van een mediabedrijf. De heer Bosma hield zich als Kamerlid vooral bezig met binnenlandse zaken, hoger en wetenschappelijk onderwijs, media en cultuur. Hij was fractiesecretaris en (tweede) ondervoorzitter van de Kamer. Eerder was hij lid van de onderzoekscommissie onderwijsvernieuwingen.
   
• 6. 

  Voorman van 50PLUS, die een niet onopgemerkte loopbaan als Tweede Kamerlid had. Was enige jaren voorlichter van de VVD-Tweede Kamerfractie en later oprichter en hoofdredacteur van 'De Gay Krant' en een bekend voorvechter van homorechten. Zo zette hij zich in voor opstelling van het huwelijk. Vanaf 2011 boegbeeld van 50PLUS en een jaar lid van Provinciale Staten van Noord-Brabant. Werd in september 2012 Tweede Kamerlid en fractievoorzitter van 50PLUS en bleef dat, met een onderbreking in 2013-2014, tot mei 2020. Was in 2014 ook raadslid in Eindhoven. Populair bij zijn eigen achterban, maar ook betrokken bij conflicten in zijn fractie en partij. In mei 2020 kwam het zelfs tot een breuk, waarna hij korte tijd als Kamerlid optrok met Femke Merel van Kooten. Eindigde echter als eenling en behaalde in 2021 met zijn Lijst Henk Krol geen zetel. Was bij de Tweede Kamerverkiezingen 2023 kandidaat voor BVNL (Belang van Nederland).
   
• 7. 

  Rob Jetten (1987) is sinds 23 november 2023 voorzitter van de D66-fractie in de Tweede Kamer. Hij is sinds 6 december 2023 Tweede Kamerlid. Daarvoor was hij dat van 23 maart 2017 tot 10 januari 2022. Van 9 oktober 2018 tot 8 maart 2021 en van 25 mei tot 28 september 2021 was hij eveneens voorzitter van D66 in de Tweede Kamer. Van 10 januari 2022 tot 2 juli 2024 was de heer Jetten minister voor Klimaat en Energie in het kabinet-Rutte IV en van 12 januari tot 2 juli 2024 tevens vicepremier. Eerder was de heer Jetten gemeenteraadslid (fractievoorzitter) in Nijmegen en voorzitter van de Jonge Democraten. Hij werkte bij ProRail als regiomanager bouwmanagement in Noord-Oost Nederland. Bij de verkiezingen van 2017 en 2023 was hij lijsttrekker.
   
• 8. 

  Diplomaat en jurist, die vier jaar Tweede Kamerlid voor de VVD was. Was in de periode 2017-2021 eerst woordvoerder constitutionele zaken en later buitenlands beleid en voorts voorzitter van de commissie voor de verzoekschriften en burgerinitiatieven. Gepromoveerd in internationaal recht aan de Universiteit van Oxford en advocaat bij Clifford Chance in Amsterdam. Was daarna voor de Verenigde Naties en de Europese Unie onder andere betrokken bij vredesonderhandelingen in Darfur, Kosovo, Mali en Syrië. Keerde in 2021 niet terug op de kandidatenlijst. Was na zijn vertrek speciale vertegenwoordiger van de Europese Unie voor het vredesproces in het Midden-Oosten.
   
• 9. 

  Thierry Baudet (1983) is fractievoorzitter van Forum voor Democratie (FVD) in de Tweede Kamer. Hij is lid van de Tweede Kamer sinds 23 maart 2017, met een onderbreking van drie maanden in 2025. De rechtsfilosoof Baudet is publicist, journalist en opiniemaker. Hij was oprichter-directeur van Popup University en voorzitter van de denktank Forum voor Democratie en daarna partijvoorzitter. Als eurokritische denker was hij betrokken bij Burgerforum EU en bij de campagne voor een raadgevend referendum over het EU-associatieverdrag met Oekraïne. Van 6 februari tot 29 maart 2023 was hij tevens Statenlid in Noord-Holland.
   
• 10. 

  Kees van der Staaij (1968) is sinds 1 juni 2024 staatsraad bij de Afdeling advisering van de Raad van State. Hij was van 19 mei 1998 tot 6 december 2023 Tweede Kamerlid voor de SGP. De heer Van der Staaij was in 2010-2023 politiek leider van de SGP. Hij was eerder adjunct-chefjurist bij de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. In de Tweede Kamer hield hij zich onder meer bezig met algemene politiek onderwerpen, veiligheid en justitie, buitenlandse zaken, Koninklijk Huis en volksgezondheid, welzijn en sport. Hij zat verder een werkgroep voor die de herziening van het Reglement van Orde van de Tweede Kamer voorbereidde en in 2021 een werkgroep over versterking van de positie van de Tweede Kamer. Bij zijn vertrek was hij de nestor van de Kamer.
   
• 11. 

  Hanke Bruins Slot (1977) was van 5 september 2023 tot 2 juli 2024 minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet-Rutte IV. Tussen 10 januari 2022 en 5 september 2023 was zij minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in dat kabinet. Daarvoor was zij lid van Gedeputeerde Staten van Utrecht en daarvoor van 17 juni 2010 tot 5 juni 2019 Tweede Kamerlid voor het CDA. Zij was eerder senior beleidsmedewerker op het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en stapte daarna over naar het leger. In 2008 was ze commandant van een panzerhouwitzer­detachement in Uruzgan (Afghanistan). Als Kamerlid was zij woordvoerster defensie, binnenlands bestuur, medisch-ethische thema's en sportbeleid. Sinds 2025 is zij actief bij de Koninklijke Landmacht.
   
• 12. 

  Gijs van Dijk (1980) was van 23 maart 2017 tot 15 februari 2022 Tweede Kamerlid voor de PvdA. Hij was vicevoorzitter van de FNV en eerder bestuurder en afdelingshoofd bij de Algemene Onderwijsbond. Daarvoor werkte hij bij de HBO-raad. De heer Van Dijk woont in Den Burg (Texel). Hij hield zich als Kamerlid bezig met sociale zaken en werkgelegenheid, defensie, financiën, binnenlandse zaken, buitenlandse handel, wonen en rijksdienst en Koninkrijksrelaties.
   
• 13. 

  Gerenommeerd wetenschapper en libertair politiek commentator, die in 2007 als PvdA'er de overstap maakte naar de landspolitiek. Hij werd toen, in het kabinet-Balkenende IV, minister van OCW. Enigszins flamboyante bewindsman, die een koerswijziging in het onderwijs nastreefde, maar die allereerst onvrede onder leerkrachten en afnemend onderwijspeil moest aanpakken. Als Tweede Kamerlid financieel woordvoerder. Dong in 2012 mee naar het partijleiderschap en werd in Rutte II minister van BZK. Kreeg onvoldoende steun voor de vorming van landsdelen, maar bracht wel een nieuwe wet op de inlichtingen- en veiligheidsdienst tot stand. Voor hij minister werd, was hij directeur van de onderzoekschool van het Nederlands Kanker Instituut en hoogleraar ontwikkelingsgenetica. Sinds 2017 is hij actief in de farmacie en in 2018 werd hij hoogleraar Novel Strategies to Access to Therapeutics aan de UvA. Was columnist van de De Telegraaf.