De Nacht van Van Zetten - Haarlem 26 augustus 2014 - Main contents

Het regent nachten in de Nederlandse politiek. We kennen de nacht van Schmelzer (14 oktober 1966) waardoor het kabinet Cals ten val kwam, de nacht van Van Thijn (22 maart 2005) waarin de gekozen burgemeester om zeep werd geholpen en de nacht van Wiegel (19 mei 1999) waarbij door de standvastige senator Hans Wiegel het correctief referendum ten grave gedragen werd. In Haarlem hadden we tot voor kort alleen de nacht van Mooij, een heldere nacht in 1990 waarin de VVD-er Cornelis Mooij samen met D66 een nieuw college smeedde. In al deze nachten bepaalden eenlingen, stoer staand voor hun principes, tegen de druk van de massa in het verloop van de geschiedenis. Geen medaille of een lintje maar wel een nacht die hun naam draagt.

Op 26 augustus 2014 werd in de Haarlemse gemeenteraad het dubieuze verleden besproken van wethouder Ewout Cassee naar aanleiding van een artikel in het NRC van 11 juli 2014 van de hand van journalist Jan Meeus. Wethouder Cassee was al in 2010 aangetreden op de portefeuille vastgoed maar D66 had toen geen reden gezien om hem op basis van zijn verleden de prestigieuze post niet te gunnen. Onduidelijk is of D66 toen op de hoogte was van zijn verleden maar vanuit Den Haag heeft D66 laten weten dat er een onderzoek komt.

Wat waren de nieuwe feiten omtrent het verleden van deze wethouder die in het NRC door Jan Meeus en door oud journalist Ton F. van Dijk in een feitenrelaas werden gepresenteerd? Een kleine opsomming geeft kleur aan het bizarre curriculum vitae van de wethouder:

Ten eerste het wegsluizen van AWBZ geld naar een BV-tje in Frankrijk nadat een onwelwillige medebestuurder op onrechtmatige wijze was ontslagen. De Hoge Raad oordeelde vernietigend over de twee bestuurders. De wethouder was op dat moment zelf geen bestuurder maar controleerde via zijn BV’s wel de benoeming van de bestuurders en het geld werd ook naar één van zijn BV’s overgemaakt.

Ten tweede het sturen van valse facturen voor 900.000 gulden waarbij zakenpartner Jan Eendebak (jazeker, die van de affaire Hooijmaijers) geflest werd. De Ondernemingskamer oordeelde hard dat hier sprake was van wanbeleid.

Ten derde kon deze wethouder zogenaamd zichzelf niet bereiken in de afhandeling van een faillissement. De curator deed verder geen onderzoek en het verhaal ging in de doofpot.

Ten vierde de kartelafspraken in de regio Rotterdam. Van 2003 tot heden was deze wethouder betrokken bij de BIOS groep, een bedrijf dat iets doet met ambulancevervoer. De NMA kreeg lucht van kartelafspraken in de periode 2006 tot 2011 en deed onderzoek. Vastgesteld werd dat van april 2009 tot en met 2011 sprake was van kartelafspraken en de BIOS groep kreeg een boete van ongeveer zes ton.

Ten laatste waren er nog enkele nevenfuncties die in strijd met de gemeentewet niet waren gemeld.

Het werd al snel onrustig in de stad. Was dit het topje van de ijsberg? Immers, als je vijf keer gepakt bent door de politie omdat je dronken achter het stuur zat heb je waarschijnlijk al honderd keer beschonken het automobiel bestegen. Haarlemse muggen fronsten de wenkbrauwen, er werd over geschreven, gepraat, getwitterd en de VVD vroeg samen met de SP een extra raadsdebat aan om over deze kwestie te spreken. Drie vragen stonden hierin centraal:

• 1. 

  Moet er niet een antecedentenonderzoek bij het aanstellen van wethouders?

• 2. 

  Is het wenselijk om de portefeuilles Vastgoed en Financiën bij één wethouder onder te brengen?

• 3. 

  Kan iemand met een dergelijk verleden wethouder zijn?

Het debat had een merkwaardig verloop. De wethouder had van tevoren duidelijk al een meerderheid georganiseerd en kwam met een mondelinge verklaring waarin hij stelde dat het grotendeels onjuist was. Alleen de veroordeling door de ondernemingskamer verdiende niet de schoonheidsprijs maar daar had hij van geleerd en die kwaliteiten kon hij goed gebruiken in zijn functie van wethouder. Haarlem moest zich juist in de handen wrijven dat het zo’n ervaren wethouder had! De opgedane kennis kon hij prima inzetten in alle moeilijke vastgoed dossiers. De coalitie sloot vervolgens de gelederen en blonk uit door een gebrek aan controlerend vermogen. Er werd veel gesproken over de toon van het debat en de omgangsvormen in de gemeenteraad. Frits Garretsen, fractievoorzitter van de SP en Rob de Jong, fractievoorzitter van de VVD deden hun uiterste best om een inhoudelijk en abstract debat te voeren over de drie genoemde vragen maar de teerling was duidelijk al ergens in een achterkamertje van de wethouder geworpen. Nee, er kwam geen antecedentenonderzoek en nee, de portefeuilles vastgoed en financiën konden prima bij één wethouder liggen.

De meest verstrekkende vraag die beantwoord moest worden middels een door de VVD en de SP ingediende motie van wantrouwen was uiteraard of deze wethouder met een verleden waar Heer Olivier een puntje aan zou kunnen zuigen nog wethouder mocht zijn in Haarlem. Door de VVD werd een hoofdelijke stemming aangevraagd over deze motie en op dat moment gebeurde er iets bijzonders. Één van de langstzittende raadsleden en ex-fractie voorzitter van D66, Louise van Zetten, vroeg of zij een stemverklaring mocht afgeven. Haar collega fractieleden hadden zich allang naar de macht geschikt en keerden zich en masse van haar af. De lichaamstaal van haar zogenaamde vrienden sprak boekdelen de fractie spleet zich. Het was duidelijk dat er iets groots stond te gebeuren. Haar stemverklaring sneed vervolgens als een ijspegel door de raadszaal:

Ja voorzitter. De dag die je wist dat zou komen. En dan heb ik het over D66 als verantwoordelijke bestuurspartij. Wij zijn de grootste partij in Haarlem, al twee perioden lang. En dat geeft verplichtingen en dilemma’s. Dan moeten we voor ons handelen ook verantwoording afleggen en staan voor onze idealen. Juist D66. Want waar staan wij voor? Waarvoor zijn wij opgericht? Ons ijkpunt Van Mierlo is niet meer. En dat is jammer want hij kon als geen ander verwoorden waarvoor D66 is opgericht. Namelijk het doorbreken van het partijpolitieke systeem. Niet de partij is het doel en ook niet de coalitie tegen elke prijs. Wij zijn voor transparantie voorzitter en tegen achterkamertjespolitiek. Wat verborgen is in het bestuur moet boven water komen. Simpel gezegd, het bestaansrecht van D66 is altijd geweest de strijd tegen de ouderwetse regentencultuur. Ik moet nu tot mijn grote verdriet vaststellen dat partijpolitieke belangen boven de integriteit en de inhoud worden gesteld. En een beetje integriteit bestaat niet! En dat moet deze wethouder als geen ander weten. Het zou wat mij betreft ook goed zijn als hij de eer aan zichzelf houdt en D66 de ruimte geeft om het vertrouwen terug te vinden in het bestuur van de mooiste stad van Nederland. Dank u wel.

Hier stond een zilvergrijze vrouw voor haar principes. Met een rechte rug en moederziel alleen trotseerde zij de tegenwind, de druk, de chantage en de intimidatie van haar eigen D66. Fier stemde zij als enige raadslid van D66 voor de motie van wantrouwen en met recht werd op dat moment de “Nacht van Van Zetten” geboren. Helaas voor haar kwam het applaus niet van haar partij maar van de inwoners van Haarlem.

Ir W.R. van Haga

Gemeenteraadslid VVD Haarlem

Tags: D66, Haarlem, Van Zetten, VVD, Wybren van Haga