EU bedrijft slechte politiek door pas in actie te komen als het crisis is - Main contents

Malik Azmani is lijsttrekker voor de VVD bij de Europese Verkiezingen in mei volgend jaar. De EU zou wat het Tweede ­Kamerlid betreft meer lef en daadkracht moeten tonen rond grote vraagstukken zoals klimaat en migratie.

Drie keer kort achter elkaar knipt Malik Azmani met zijn vingers. 'Ik voel dat.' Knip. 'Ik zie dat.' Knip. 'En ik snap dat.' Knip. Antwoorden in staccato zinnen, het is een stijl waar Azmani graag gebruik van maakt. Dit keer om duidelijk te maken dat hij de zorgen van Nederlanders over onderwerpen zoals migratie en veiligheid heel goed begrijpt. 'Maar om hun problemen op te lossen, moet ik naar Brussel. In het Nederlandse parlement zijn mijn mogelijkheden begrensd', zegt hij op zijn werkkamer in het Tweede Kamergebouw.

Kamerlid voor de VVD Malik Azmani (42) voert de kandidatenlijst van de liberalen aan bij de Europese Parlementsverkiezingen in mei volgend jaar. Onlangs presenteerde de VVD haar verkiezingsprogramma 'Focus en Lef', een voor VVD-begrippen pro-Europees document met een heel andere toon dan die in het verkiezingsprogramma van vijf jaar geleden.

De VVD trad toen de kiezer tegemoet met de slogan 'Europa waar nodig'. De liberalen pleitten voor een 'soberder Brussel' en de economie was 'topprioriteit'. Nu schrijft de VVD dat de partij wil 'samenwerken met Europese landen om onze veiligheid te vergroten, migratie te beheersen, handel te stimuleren en CO2-uitstoot te verminderen'.

Lijsttrekker Azmani vindt dat het VVD-programma vooral 'veel realistischer' is. Ook nu vinden de liberalen dat de Europese Unie (EU) zich niet moet bemoeien met zaken die de lidstaten prima zelf kunnen regelen, zoals pensioenen. 'Maar we leven nu in een heel andere tijd. Vijf jaar geleden zaten we in een diepe crisis. Het kabinet was druk bezig maatregelen te treffen om ons land er weer bovenop te krijgen. Dan is het logisch dat in Europees verband de focus op de interne markt ligt.'

'Inmiddels hebben we te maken met een Trump die Europa maant zijn eigen broek op te houden, Russische dreigingen en een onvoorspelbare Erdogan in Turkije. Niets is vanzelfsprekend meer. Dit heeft ons ervan doordrongen dat de EU op grote grensoverschrijdende vraagstukken zoals veiligheid, migratie, maar ook klimaat als één blok moet optreden.'

Dan is het wel noodzakelijk, stelt Azmani, dat de EU meer lef toont in het vinden van oplossingen. 'Op bepaalde dossiers wordt niet gehandeld. Kijk naar Italië, dat land mag de begrotingsregels schenden zonder daarvoor gestraft te worden. Of neem het migratiebeleid, dat piept en kraakt nog altijd.'

Dat frustreert Azmani. De EU is volgens hem voor veel mensen een mammoettanker. Daarom zijn er af en toe controversiële voorstellen nodig 'om de boel in beweging te krijgen'. 'Ik kan hier in Den Haag wel iedere keer boos worden op de minister, en dat doe ik ook, maar dan kan ik beter het Europees Parlement in gaan.'

Migrantenzoon Azmani (Marokkaanse vader, Friese moeder) kreeg in 2015 landelijke bekendheid na de lancering van een controversieel plan voor vluchtelingenopvang. Het 'Plan-Azmani' kwam op het volgende neer: vang asielzoekers alleen nog buiten Europa op, in veilige havens in hun eigen regio. De EU moet de landen die deze opvangkampen huisvesten financieel ­ondersteunen en handelsverdragen in het vooruitzicht stellen.

Het plan kwam Azmani op flinke kritiek te staan. Hij werd uitgemaakt voor schlemiel van het Binnenhof, vooral omdat hij de koppeling legde met terrorisme. Maar later dat jaar kwam de vluchtelingenstroom uit Syrië en Irak pas echt op gang. Die zette de solidariteit binnen de EU stevig onder druk. Bovendien bleken onder de migranten ook IS-strijders te zitten. Ineens werd zijn asielplan wel omarmd. Eerst door het kabinet-Rutte II, later lag het mede aan de basis van de omstreden € 6 mrd kostende deal die de EU met ­Turkije sloot.

De stroom vluchtelingen die via Turkije Europa wil bereiken mag dan goeddeels zijn opgedroogd, drie jaar later is migratie nog altijd aanleiding tot grote politieke spanningen tussen lidstaten. Solidariteit met aankomstlanden zoals Griekenland en Italië ontbreekt en op de Middellandse Zee verdrinken nog steeds migranten. Dit bewijst volgens Azmani dat de EU alleen in actie komt in crisissituaties. 'Kennelijk moet de urgentie eerst zo hoog zijn dat de EU gaat handelen. Dat is slechte politiek. Ik kijk liever alvast naar de dag van morgen.'

Net als in 2015 pleit Azmani in zijn verkiezingsprogramma ook voor vluchtelingendeals à la Turkije met Noord-Afrikaanse landen zoals Marokko, Tunesië en Egypte. Alleen door dit soort afspraken kan de EU weer controle krijgen over zijn buitengrenzen, meent het VVD-Kamerlid. 'Zo bepaal je als EU welke vluchtelingen je uitnodigt en hoeveel. Dan zijn ook Oost-Europese landen eerder bereid vluchtelingen op te nemen, omdat ze van tevoren precies weten waar ze aan toe zijn.'

De vraag rijst wel waarom Noord-Afrikaanse landen zouden openstaan voor vluchtelingendeals met de EU. Marokko liet begin deze maand weten niets te zien in Europese opvangcentra op zijn grondgebied.

Azmani is pragmatisch. Hij ziet een belang voor staten zoals Marokko en Tunesië om afspraken te maken. 'Ik snap heus wel dat die landen nu zeggen: ik heb hier geen zin in. Maar een land zoals Tunesië is ook gebaat bij economische groei. Nu verlaten veel jongeren het land omdat ze geen werk kunnen vinden. De EU kan met pecunia helpen het land stabieler te maken.'

En bovendien, vindt Azmani, rust op Noord-Afrika de plicht mee te werken. 'Elk continent is verantwoordelijk voor zijn vluchtelingen. Die heeft recht op opvang dicht bij de brandhaard en moet niet eerst een werelddeel doorkruisen.'

Bas Knoop

Copyright 2018 FD Mediagroep BV All Rights Reserved