Europese Raad 13-14 december 2018

Bron: The Council of the European Union

Op 13 en 14 december 2018 kwam de Europese Raad¹ bijeen. Alle regeringsleiders van de EU-lidstaten, de vaste voorzitter van de Europese Raad², de voorzitter van de Europese Commissie³ en de Hoge Vertegenwoordiger voor het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid⁴ waren aanwezig. Namens Nederland schoof minister-president Rutte⁵ aan.

Op de agenda stonden de volgende punten:

• 1. 

  Het meerjarig financieel kader (MFK) voor 2021-2027
• 2. 

  De Europese aanpak van migratie
• 3. 

  Stappen richting voltooiing van de interne markt
• 3. 

  Het bestrijden van desinformatie
• 4. 

  Externe relaties: voorbereiding op de top met de Arabische Liga in februari 2019

Brexit⁶ is op het laatste moment aan de agenda toegevoegd.

De Europese Raad heeft geen wereldschokkende veranderingen opgeleverd. Het belangrijkste onderwerp van gesprek was de brexit. De Europese Raad wil niet aan de gemaakte deal sleutelen, maar hoopt wel het wantrouwen van het Lagerhuis weg te nemen. Er is een tekst aangenomen, die een handreiking is aan Theresa May om het akkoord door het Lagerhuis te loodsen. Het belangrijkte issue in de verklaring was de backstop van Noord-Ierland: niemand van de EU wil een aparte status voor dat onderdeel van het Verenigd Koninkrijk.

De overige conclusies hadden vooral te maken met het Meerjarig Financieel Kader (MFK), de interne markt en de migratieproblematiek. Hieronder een overzicht.

Meerjarig Financieel Kader

De Europese Raad juicht het voorbereidende werk voor het MFK 2021-2027 toe. Het doel is om een definitief akkoord over het meerjarig kader te bereiken op de Europese Top in de herfst van 2019.

Interne markt

De Europese Raad heeft op dit punt diverse punten aangenomen. De Europese Raad stelt dat er meer werk gemaakt moet worden van de stabiliteit van de interne markt. Dat zou de Europese Unie meer vertrouwen geven in een moeilijke geopolitieke wereldpolitiek. Bovendien moet er meer werk gemaakt worden van digitalisering en moet de nadruk wat de Europese Raad betreft de komende jaren liggen op kunstmatige intelligentie. Tijdens de Europese top in de lente van 2019 zal gesproken worden over de ontwikkeling van de interne markt voor de periode 2021-2027.

Migratie

De Europese Raad wil een steviger beleid op het controleren van de Europese buitengrenzen en wil dan ook dat er de komende periode productieve discussies gevoerd blijven worden over Frontex⁸. Het aantal illegale vluchtelingen dat Europa betreedt is inmiddels teruggebracht tot het niveau van voor de migratiecrisis en de Europese Raad wil het beleid dat daartoe geleid heeft dan ook voortzetten en uitbouwen. Dat houdt concreet in dat er de komende periode beleid gemaakt moet worden op het gebied van de migratieroutes via de Middelandse Zee.

Brexit

Het onderwerp stond in eerste instantie niet op de agenda. Nadat duidelijk werd dat het Britse Lagerhuis de overeenkomst tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie niet zou goedkeuren, is het alsnog op de agenda gezet. Er werd gekeken naar welke toezeggingen gedaan kunnen worden, terwijl heronderhandelingen worden uitgesloten. Dat is vooral op het gebied van Noord-Ierland gebeurd, maar de deal wordt niet heronderhandeld.

Overige bijzonderheden

Naast bovenstaande onderwerpen is onder andere de top met de Arabische Liga van 24 en 25 februari 2019 voorbereid. Daarnaast wil de Europese Raad de samenwerking met de NAVO versterken en heeft de Raad een veroordeling uitgesproken van alle vormen van racisme, antisemitisme en xenofobie.

Alle conclusies van de Europese Raad zijn te lezen via onderstaande link.

• 1. 

  The European Council brings together EU leaders to set the EU's political agenda. It represents the highest level of political cooperation between EU countries.
   
• 2. 

  De vaste voorzitter van de Europese Raad leidt de werkzaamheden van deze Raad, die bestaat uit Europese regeringsleiders of staatshoofden. Ook treedt de vaste voorzitter op als vertegenwoordiger van de Europese Raad in contacten met andere regeringsleiders en staatshoofden. Deze functie, ook wel (ten onrechte) de 'president van de Europese Unie' genoemd, is in 2009 ingevoerd door het Verdrag van Lissabon.
   
• 3. 

  Deze functie wordt sinds 1 december 2019 vervuld door de Duitse Ursula von der Leyen. Zij is de opvolger van de Luxemburger Jean-Claude Juncker.
   
• 4. 

  De Hoge Vertegenwoordiger (HV) geeft de Europese Unie internationaal gezien één gezicht en één stem op het terrein van het buitenlands en veiligheidsbeleid. Zo moet er meer samenhang in het externe optreden en het buitenlandse beleid van de Europese Unie komen. De HV deelt het podium met de Vaste voorzitter van de Europese Raad. Deze onderhoudt namens de EU de contacten op het niveau van staatshoofden en regeringsleiders.
   
• 5. 

  Mark Rutte (1967) is sinds 1 oktober 2024 secretaris-generaal van de NAVO. Hij was van 14 oktober 2010 tot 2 juli 2024 minister-president en minister van Algemene Zaken. Sinds 2006 was hij politiek leider van de VVD. In 2006-2010 was de heer Rutte fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer. Hij was van 17 juni 2004 tot 28 juni 2006 staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap belast met wetenschapsbeleid, beroepsonderwijs en studiefinanciering. Daarvoor was hij bijna twee jaar staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid belast met onder andere volksverzekeringen, bijstand en arbeidsomstandigheden. De heer Rutte was eerder voorzitter van de JOVD en manager bij een werkmaatschappij van Unilever.
   
• 6. 

  Het Verenigd Koninkrijk verliet op 31 januari 2020 de Europese Unie. Het is daarmee het eerste land ooit dat uit de Europese Unie stapte. Het vertrek van de Britten ('brexit') was de uitkomst van een referendum over het lidmaatschap van de EU in het Verenigd Koninkrijk in 2016. Nadien volgden lange onderhandelingen over de scheidingsvoorwaarden en de overgangsperiode na de brexit, die op 31 december 2020 afliep. Eind december 2020 bereikten de onderhandelaars van de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk een handels- en samenwerkingsovereenkomst. Die overeenkomst regelt vanaf 1 januari 2021 de relatie tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk.
   
• 7. 

  Het Meerjarig Financieel Kader 2021-2027 (MFK) is het akkoord waarin de begroting van de Europese Unie voor een periode van zeven jaar op hoofdlijnen wordt vastgesteld. De EU legt in deze meerjarenbegroting vast wat de hoogte van het budget van de EU is, waar het geld aan uitgegeven wordt en hoeveel iedere lidstaat moet bijdragen. Het MFK voor 2021-2027 komt uit op 1.074,3 miljard euro. Om de economische gevolgen van de coronacrisis op te vangen is afgesproken dat er boven op de normale begroting een coronaherstelfonds komt van 750 miljard euro. In juni 2023 heeft de Commissie de lidstaten gevraagd om 66 miljard euro extra aan de meerjarenbegroting bij te dragen. Dit bedrag zou vooral nodig zijn om Oekraïne de komende jaren financieel te blijven steunen. Daarnaast zou het geld gebruikt worden voor het asiel- en migratiebeleid en voor subsidies aan Europese industrieën en technologieën.
   
• 8. 

  The European Agency for the Management of Operational Cooperation at the External Borders of the Member States of the European Union (FRONTEX)
  - coordinates operational cooperation between Member States in the field of management of external borders; assists Member States in the training of national border guards, including the establishment of common training standards;
  - carries out risk analyses; follows up the development of research relevant for the control and surveillance of external borders; assists Member States in circumstances requiring increased technical and operational assistance at external borders;
  - provides Member States with the necessary support in organising joint return operations. FRONTEX was established in 2005.
   
• 9. 

  The European Council on 13-14 December 2018 adopted conclusions on the MFF, the single market, migration and other items, namely external relations, climate change, security and defence, disinformation, the fight against racism and xenophobia and citizens' consultations.