Rapport Staatscommissie: de discussie is in gang gezet

DEN HAAG (PDC) - De partners van het Montesquieu Instituut¹ zijn het er over eens dat de Staatscommissie Parlementair Stelsel goed werk heeft geleverd, maar dat het advies her er der nog wel voor aanvulling vatbaar is. Dat bleek tijdens een klein symposium op 18 december in Nieuwspoort waarbij de partners van het Montesquiue Intsutuur elk op het advies reflecteerde. Moderator Jan Schinkelshoek² opende de middag door de commissie te bedanken voor het werk dat zij de afgelopen twee jaar heeft verricht.

In zijn inleiding gaf oud-commissielid Ruud Koole³ aan dat de commissie met een open en transparante werkwijze heeft willen laten zien welke urgentie kwesties er spelen als het gaat om de toekomstbestendigheid van ons parlementaire stelsel. Hij hoopt dat beide Kamers over hun eigen schaduw heen stappen om ook daadwerkelijk verandering mogelijk te maken. Vervolgens was het woord aan de vijf partners, Aalt Willem Heringa⁴, Gerrit Voerman⁵, Bernard Steunenberg, Bert van den Braak⁶ en Joop van den Berg⁷, die in een korte voordracht⁸ hun mening gaven over het rapport en nieuwe aanbevelingen deden.

Hier werd door Ruud Koole nog kort op gereageerd. Hij benadrukte dat het Constitutioneel Hof en het referendum moet worden gezien als een noodventiel. Ook is de afschaffing van het partijenstelsel en de Eerste Kamer volgens hem ondenkbaar. Daarnaast moet het automatisme van “formateur is premier” eruit. Ten slotte was er nog ruimte voor debat en vragen uit het publiek. Een interessante vraag uit het publiek was of het kiesstelsel aan vernieuwing of verandering toe is. Uit de antwoorden van de sprekers bleek dat er wellicht verbeterpunten zijn in het huidige kiesstelsel, maar dat er geen ander stelsel beter is dan het huidige.

De bijdragen van het symposium

• 1. 

  Het Montesquieu Instituut is het kenniscentrum voor parlementaire democratie en begeeft zich op het snijvlak van democratie, politiek en parlementaire besluitvorming in zowel Nederland als Europa
   
• 2. 

  Jan Schinkelshoek (1953) was van 30 november 2006 tot 17 juni 2010 Tweede Kamerlid van het CDA. Hij was eerder parlementair journalist, voorlichter van het CDA, directeur voorlichting van het ministerie van Justitie, hoofdredacteur van de 'Haagsche Courant' en directeur communicatie van de Rabobank. Sinds 2010 is hij zelfstandig communicatieadviseur. De heer Schinkelshoek was als Kamerlid onder meer woordvoerder binnenlands bestuur en initiatiefnemer voor de 'parlementaire zelfreflectie'. Tevens was hij ondervoorzitter van de parlementaire onderzoekscommissie financieel stelsel.
   
• 3. 

  Ruud Koole (1953) was van 11 juni 2019 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid voor de PvdA. Eerder was hij dat van 7 juni 2011 tot 9 juni 2015. Van maart 2001 tot december 2005 was hij voorzitter van de PvdA en in 2007 een half jaar waarnemend voorzitter. De heer Koole is politicoloog en was directeur van het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen in Groningen. In de periode 2006-2019 was hij hoogleraar politieke wetenschappen in Leiden. De heer Koole was woordvoerder binnenlandse zaken, buitenlandse zaken, defensie en langdurige zorg van de PvdA-Eerste Kamerfractie en tevens fractiesecretaris.
   
• 4. 

  Prof. Aalt Willem Heringa (1955) is voorzitter van het Montesquieu Instituut. Hij is emiritus hoogleraar vergelijkend constitutioneel en administratief recht aan en daarnaast ook plaatsvervangend rechter. Prof. Heringa promoveerde op een proefschrift over sociale grondrechten en heeft een groot aantal publicaties op zijn naam staan over Europese, internationale en nationale constitutionele en staatsrechtelijke onderwerpen.
   
• 5. 

  Was vanaf 1 januari 2011 tot 1 november 2024 hoogleraar ontwikkeling en functioneren van het Nederlands en Europees partijstelsel en sinds 1989 tot 1 december 2024 hoofd van het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen (DNPP) van de Rijksuniversiteit Groningen. Hij studeerde geschiedenis in Groningen en promoveerde in 2001 op een proefschrift over de relaties tussen de CPN en de Communistische Internationale. Kenner van de partijpolitieke geschiedenis van Nederland, in het bijzonder van de partijen ter linkerzijde. Treedt geregeld op als commentator in radio- en tv-programma's.
   
• 6. 

  Kenner van de parlementaire geschiedenis met grote parate feitenkennis. Als medewerker van het PDC nauw betrokken bij websites over parlement en politiek en beheerder van het omvangrijke biografisch archief, het databestand over Nederlandse politici. Promoveerde in 1998 op een lijvig proefschrift over de Eerste Kamer, schreef samen met J.Th.J. van den Berg een boek over de parlementaire geschiedenis 1946-2016 en publiceert regelmatig in tijdschriften en dagbladen. Sinds 1 december 2018 is hij bijzonder hoogleraar parlementaire geschiedenis en parlementair stelsel in Maastricht.
   
• 7. 

  Vooraanstaande PvdA-ideoloog die acht jaar de Wiardi Beckman Stichting, de 'denktank' van zijn partij, leidde, en korte tijd fractievoorzitter in de Eerste Kamer was. Was aanvankelijk journalist en daarna wetenschapper in Leiden. Na zijn periode bij de WBS hoogleraar en hoofddirecteur van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Was hoogleraar in Leiden en Maastricht. Leidde diverse adviescommissies en is publicist en columnist. Auctor intellectualis van begrippen als 'de Haagse kaasstolp' en 'het prefab-Kamerlid'.
   
• 8. 

  Op dinsdag 18 december 2018 reflecteerden partners van het Montesquieu tijdens een klein symposium op het het eindrapport van de Staatscommissie Parlementair Stelsel. Voorzitter Johan Remkes van deze commissie presenteerde op 13 december 2018 het rapport met de aanbevelingen hoe ons parlementair stelsel bij de tijd kan blijven. De sprekers tijdens het symposium zijn het er over eens dat de Staatscommissie Parlementair Stelsel goed werk heeft geleverd, maar dat het advies her er der nog wel voor aanvulling vatbaar is.