Helmplicht Snorfietsen - Main contents

Waarom de algemene helmplicht voor snorfietsen een slecht idee is?

Een aantal argumenten en de herkomst van dit onzalige voorstel op een rij. (waarschuwing=long read)

In de Tweede Kamer komt verkeersveiligheid regelmatig aan de orde. Minstens twee keer per jaar. Ook weten belangengroepen ons goed te vinden. Als je iets wilt, moet je dat slim aanpakken. Dat is hier aan de hand.

Zo kwam er vlak voor het algemeen overleg in december een petitie-aanbieding opgestart door iemand uit Amsterdam die pro-fiets, en gezien zijn twitter flink anti-snorfiets is. Samen met een oproep van een groep artsen uit ziekenhuizen en traumacentra. Deze laatste groep maakt dagelijks de ellende mee van verkeersongevallen en waarbij mensen soms zwaargewond en voor het leven getekend worden of het zelfs niet overleven. Die hebben een goed verhaal, vanuit hun optiek.

Volgens het SWOV (wetenschappelijk instituut) is het lastig in aantallen te definiëren in verband met gebrekkige registratie en vooral de oorzaak te bepalen, maar betreft het zeker 18 personen per jaar die helaas overlijden. Dat is op een aantal van 720.469 (bron: CBS) aanwezige snorfietsen in Nederland. Afgezet tegenover het gebruik en de snellere brommer waarvan er ruim 466.611 (bron: CBS) zijn, daar bedraagt het aantal dodelijk slachtoffers, met de helmplicht 19 personen. Ongeveer gelijk dus, terwijl er minder zijn en op minder kilometers. Tientallen personen raken gewond.

Toch kiest de Nederlandse jeugd kiest massaal voor de snorfiets, maar ook de oudere weggebruiker is er dol op. Er zijn vele varianten, maar allen herkenbaar aan een maximaal toegestane snelheid van 25 km per uur en een blauw kentekenplaatje, waarbij de brommer een gele nummerplaat kent. Volgens de RAI-vereniging gebruikt 1/3e van de mensen zijn vervoersmiddel voor dagelijks werkgerelateerd verkeer.

Vanwege het aantal slachtoffers en de aard daarvan zijn de artsen overtuigd dat een helm helpt. Dat denk ik ook. Zeker als je op je hoofd valt. Echter, de reden om een snorfiets te rijden is meestal juist de vrijheid om af te zien van een helm. Dat, én de lagere snelheid onderscheid juist de snorfiets van de brommer. Zo is de snorfiets uitgegroeid tot een populair vervoermiddel in de stad. Makkelijk van A naar B, even parkeren en weer door, zonder gedoe van een helm. Ideaal toch?

Omdat de snorfiets op het smalle fietspad rijdt en het vooral in de grote stad daar druk kan zijn, wilden sommigen de snorfiets op bepaalde locaties naar de rijbaan. Dat zou ongevallen kunnen schelen en maatwerk is geboden waarbij verkeersveiligheid voorop staat. Amsterdam begint zo, na hopelijk een goede onderbouwing, op 8 april as met dit experiment om de snorfiets op de rijbaan te dwingen en koppelt daar de helmplicht aan vast.

Het Ministerie maakt dit op verzoek mogelijk en zal de uitwerking op een later moment evalueren op verkeersveiligheid. Er is geen andere grond toegestaan om dit te doen, dus luchtkwaliteit of snelheidsverlaging op die manier doorvoeren in de hele stad zijn niet de primaire argumenten om te bepalen of dit succesvol is of niet. Ik snap dat er problemen zijn in steden, maar wat goed is voor de grote stad is niet altijd goed voor heel Nederland!

Nu deze zorgvuldigheid doorkruisen met een algemene helmplicht, is niet verstandig. Een generieke maatregel geeft nadelen die je eerst goed moet overwegen voor je tot een helmplicht komt. Dat is hier achterwege gebleven.

Het CDA slaat hobbelt wat snel achter de begrijpelijke lobby aan (immers een politicus delft in de publieke opinie altijd het onderspit, want artsen hebben ervoor doorgeleerd en politici staan minder goed bekend) en verzoekt nu samen met andere, vooral linkse, partijen de Minister een wet te gaan maken.

De VVD heeft een aantal bezwaren:

• - 

  Een helmplicht ontneemt mensen de vrijheid zich zonder beperking (mobiliteit=vrijheid!) en helm door het verkeer te bewegen. Dat was juist het voornaamste argument voor de snorfiets. Daarmee zet je een hele groep snorfietser weg, ruim 700.000 mensen die hun bezit minder waard zien worden, want wie wil er met een helmplicht nog een snorfiets? Restwaarde nihil. Dan kies je toch een alternatief, een e-bike, een echte brommer, het OV of de auto? Op een drukker OV zitten we ook niet te wachten en de auto als vervanging gebruiken ook niet gezien de drukte.

• - 

  Het is asociaal voor mensen voor wie de snorfiets het enige vervoermiddel is om hun boodschapjes te doen in de regio. Een snorfiets is al tweedehands verkrijgbaar voor een paar honderd euro. Een E-bike kost een stuk meer. Voor mensen met de kleine portemonnee is dit een flinke kostenpost. Juist voor die mensen wil ik ook opkomen. Want mobiliteit is vrijheid, gemak en brengt een sociaal netwerk dichterbij.

• - 

  Het gevolg kan zijn dat snorfietsen opgevoerd gaan worden tot de brommersnelheid en daarmee risico op meer verkeersslachtoffers. Hogere snelheden leiden tot meer impact.

• - 

  Als snorfietsen te hard of asociaal rijden, dan moet je dat probleem aanpakken door te handhaven en deze voertuigen in de beslag te nemen en zelfs te vernietigen bij een 2e keer. Daar heb ik eerder voorstellen voor gedaan aan Justitie en Veiligheid, maar dat vindt het Openbaar Ministerie weer te streng. Daar ligt de oplossing wel voor asociaal gedrag.

• - 

  De snorfiets met helm wordt door links ingestelde gemeentebesturen dan vast massaal verbannen naar de rijbaan waar je met 25 km per uur ineens tussen de auto’s en vrachtverkeer zit. Iedereen die ooit een haastige vrachtwagenchauffeur achter zich heeft gehad, schrikt zich een hoedje en zal de snorfiets gedag zeggen. Sommige politici zijn er van nature vaak dol op om de automobilist te pesten en dat kan door overal de snelheid op de weg eruit te halen. De vraag is hoe de automobilist hierover denkt. Dit verplaatsen naar de weg kan leiden tot meer en nieuwe gevaarlijke situaties en slachtoffers en ineens is de snorfietser dan de zwakkere partij, daar helpt geen helm tegen.

• - 

  Dan zijn er nog de liefhebbers, denk aan de oude Solex die dan ook een helm op moeten? Zijn daar uitzonderingen voor mogelijk? Of gaan we iedereen in een keurslijf persen en waar ligt de grens dan nog?

• - 

  Internationaal onderzoek uit Australië en UK toont aan dat andere weggebruikers (snor-)fietsers met een helm op minder kwetsbaar vinden en razen er met hogere snelheid en op kortere afstand langs. Dat heeft geleid tot meer ongevallen. Het is een onbewust verkeerde gedraging.

• - 

  Het algemene verbod is ook inconsequent ten opzichte van e-bikes die vaak harder kunnen en rijden van de snorfiets. Die hoeven nu nog geen helm, maar wie zegt dat dat zo blijft? Een helm zorgt ervoor dat minder mensen gaan fietsen en een helm is niet verboden. Racefietsers weten waarom, maar een plicht gaat ver. Want waar is de eigen verantwoordelijkheid voor de eigen veiligheid?

• - 

  De problemen spelen in de grotere steden, niet overal in Nederland. Zorg dus ook dat mensen die niets verkeerd doen niet de dupe worden. Op het platteland denken ze er vast echt anders over.

De Minister heeft de motie van links onder aanvoering van CDA (!), ChristenUnie, GroenLinks en opvallenderwijs de SP (weg met de snorfiets?) met steun van D66 die opvallender wijze de motie niet mee tekenen, maar grote tegenstander is van alles dat fossiel gemotoriseerd is, terecht ontraden. De Minister wil voordat ze iets doet, wat daarop lijkt eerst de gevolgen weten. Terecht.

Dinsdag stemmen we.

ps: ik heb zelf geen snorfiets. Wel een Vespa motorscooter, maar begrijp hoe fijn het rijden is en wat voor vrijheid dit mensen biedt. Een goede helm is raadzaam.