Het populistische patriarchaat wil vrouwenrechten terugdringen. Tijd om terug te vechten. - Main contents

Sterke mannen en zwijgzame vrouwen

Het populistische patriarchaat wil vrouwenrechten terugdringen. Tijd om terug te vechten.

Begin dit jaar werd in Pompeï een zeldzaam fresco blootgelegd. Voor het eerst sinds 79 n.Chr. kunnen we een prachtig bewaarde afbeelding van de mythe van Narcissus bewonderen, zoals die ooit het atrium van een rijke Romein sierde. Het tragische lot van de jonge man, die zijn weerspiegeling in het water zo bewonderde dat het echte leven aan hem voorbij ging, is nog altijd een bekend thema. De tegenhanger van Narcissus in de mythe is minder bekend, maar niet minder relevant: de liefdevolle nimf Echo. Zij die zo vervloekt was, dat ze enkel nog de woorden kon herhalen van de laatste persoon die tegen haar had gesproken.

Vanuit het oude Pompeï komt een les over macht opnieuw tot ons: zelfingenomen mannen en stilzwijgende vrouwen maken deel uit van hetzelfde verhaal.

Vrouwen van vandaag zouden deze les ter harte moeten nemen. Het narcisme is immers weer helemaal terug in de politiek. Zogezegde ‘sterke’ mannen kunnen niet genoeg krijgen van hun permanente weerspiegeling in de pers. De echokamers van de sociale media weerkaatsen hun agenda van wit en mannelijk ressentiment, die de rol van vrouwen terugdringt tot – in het beste geval – kritiekloos juichend spreekkoor.

Waar vrouwen hun spreekrecht verliezen, worden vrouwenrechten stilzijgend uitgehold

Op de trappen van het Witte Huis bevestigde de pasverkozen Braziliaanse president Bolsonaro Trumps toxische mannelijkheid met een aanval op ‘genderideologie’, een bedenkelijk en gevaarlijk discours dat gendergelijkheid en vrouwenrechten neerzet als een radicale en immorele aanval op de mannelijke macht. Niet toevallig opende het steeds autoritairder regime in Hongarije haar aanval op de Centraal Europese Universiteit destijds met het bevel om de genderstudies op te doeken. Nederlands nieuwste voorvechter van het populistische patriarchaat verkondigt vrolijk dat vrouwen ‘minder excelleren in een heleboel beroepen en minder ambitie hebben’, net zoals ze hun inherent linksige neigingen intrekken zodra een rechtse man hen uitlegt ‘hoe het echt zit’.

De lijst is eindeloos, de essentie eenvoudig: populisme en seksisme gaan hand in hand, en waar vrijheid en gelijkheid gesloopt worden, zijn vrouwen en kinderen eerst aan de beurt.

We mogen niet toestaan dat onze politieke cultuur gedomineerd wordt door alfamannetjesretoriek. Dit is veel meer dan een woordenstrijd, maar een gevecht om elementaire rechten en vrijheden.

De meest recente voorbeelden van waar al dat politieke machismo toe leidt, vind je in de Verenigde Naties, waar een bont gezelschap van Trump-diplomaten, lobbyisten van het Vaticaan en fundamentalistische moslimlanden elkaar vindt op precies dit punt. Het leidt nu, in 2019, tot een gecoördineerde aanval op de Commissie voor de Status van de Vrouw. Het doel is om elke verwijzing naar abortus, LGBTI-rechten, voorbehoedsmiddelen of voorhuwelijkse seks te schrappen. Vorige maand nog werd een VN-resolutie over verkrachting als oorlogswapen verwaterd omdat de VS met een veto dreigde. Laat dat even bezinken… En vorige week heeft de Amerikaanse staat Alabama het recht op een veilige en legale abortus ongedaan gemaakt.

Met de Europese verkiezingen in aantocht is de uitdaging voor progressieven haarscherp. De essentie van Europa – gelijke rechten en inclusieve democratieën, keuzevrijheid en progressieve politiek – staat lijnrecht tegenover alles waar het populistische patriarchaat voor staat.

Wij, progressieve vrouwen vanuit heel Europa, zullen onverminderd opkomen voor de rechten waar vrouwen decennialang hard voor gestreden hebben. Europa staat voor vrouwenrechten, en wij staan pal achter Europa. We laten ons het zwijgen niet opleggen.

Sophie in ‘t Veld, lijsttrekker D66 Europese verkiezingen, Europarlementariër, Nederland

Catherine Bearder, kandidate Liberal Democrats Europese verkiezingen, Europarlementariër, Verenigd Koninkrijk

Claudia Gamon, lijsttrekker NEOS Europese verkiezingen, Oostenrijk

Angelika Mlinar, lijsttrekker SAB Europese verkiezingen, Slovenië

Hilde Vautmans, kandidate OpenVLD Europese verkiezingen, België

Alicja Gescinska, kandidate OpenVLD Europese verkiezingen, België