Opinie: ‘Boor Europees geld aan voor bevingsregio’ - Main contents
Dit opinie stuk werd op 15 mei gepubliceerd in het Dagblad van het Noorden
Noord-Nederland heeft alles in huis om een succes te maken van de energietransitie. Europese steun kan daarbij helpen, maar dan moet die wel worden gevraagd.
Het kabinet heeft in 2018 besloten om de gaswinning uit het Groninger gasveld versneld te beëindigen. Voor ons een historisch besluit. Tegelijkertijd heeft het beëindigen van de gaswinning ook grote gevolgen voor de economie in Noord-Nederland. Er gaan duizenden banen verloren die gerelateerd zijn aan de gas- en oliewinning in het Noorden. Deze banen kunnen deels worden opgevangen door nieuwe banen in de ontwikkeling en productie van duurzame energie, die vervolgens als duurzame brandstof en grondstof in de industrie wordt gebruikt. Daarvoor is een sturende en faciliterende rol van de overheid nodig; in Den Haag, maar ook in Europa. Aanleiding om te wijzen op het belang van het slim inzetten van Europese steun. De details voor de volgende periode, die in 2021 begint, worden nu uitgewerkt. Maar dan moet Den Haag wel eerst de oogkleppen af doen.
Voorkeur voor Randstad
Veel Europese fondsen worden ingezet via Haagse keuzes en besluiten. In het verleden viel daarbij een sterke voorkeur voor de Randstad op, terwijl de structureel zwakkere regio’s zich niet daar bevinden, maar bijvoorbeeld door vergrijzing en krimp in Zuid-Limburg, Zeeuws-Vlaanderen en Oost-Groningen. Daar komt nu in Groningen de enorme opdracht voor de energietransitie bovenop. Het lijkt ons niet meer dan terecht dat de overheid bij de toekenning van Europese fondsen daar rekening mee houdt en prioriteit aan geeft.
Steun in de rug
Neem het Europees Transitiefonds, een noodfonds dat steun biedt aan mensen die hun baan verliezen door structurele veranderingen als gevolg van globalisering. Het fonds mag werknemers een eenmalige steun geven om hen te helpen terugkeren op de arbeidsmarkt, denk bijvoorbeeld aan herscholing- of verhuistoelagen. Geen bakken met geld maar een welkom eenmalig en tijdelijk steuntje in de rug. Maar Den Haag wil korten. Als het aan het Europees Parlement ligt dan wordt dat fonds breder toegankelijk voor ondersteuning bij de overgang naar een koolstofarme economie. Met Groningen in ons achterhoofd zullen we ons daar hard voor blijven maken bij de aankomende onderhandelingen met de Raad. Maar de lidstaat moet de aanvraag wél zelf indienen. Het fonds is er, laten we er dan ook gebruik van maken. Anders doen andere landen het.
Verplichting
Ook bij de reguliere structuurfondsen, bedoeld voor structuurverbetering in bepaalde regio’s, biedt de nieuwe periode kansen. Dankzij amendementen van het Europees Parlement is nadrukkelijk de mogelijkheid opgenomen om deze middelen in te zetten voor het bevorderen van energie- en hulpmiddelen-efficiëntie of seismische aanpassingen. Wij doen een dringend beroep op de Nederlandse overheid om van deze uitgelezen kans gebruik te maken. Onze collega’s uit Italië, met de aardbevingen van L’Aquila nog vers in het geheugen, zullen dat zeker doen. Wij zijn het de Groningers uit het aardbevingsgebied verplicht om dit ook te doen.
Anticiperen
De schade beperken is goed, maar voorkomen is beter. Efficiënter is om anticiperende maatregelen te nemen door nu al te werken aan aanpassingen op het gebied van werkgelegenheid, die door de energietransitie nodig zullen zijn, zoals training en omscholing. Hier zijn vooral het Sociaal Fonds, onderdeel van de structuurfondsen, en onderzoeks- en innovatiegelden aan zet.
Groene waterstof
Laten we deze middelen gerichter inzetten, passend bij de strategische doelstellingen van de Europese Unie, zoals de productie van duurzame grondstoffen en hernieuwbare energie, betere energieverbindingen tussen lidstaten en onderzoek en innovatie. De weg die Groningen al is ingeslagen met de ontwikkeling van grondstoffen voor bioplastics in Delfzijl en de productie van groene waterstof in de Eemshaven sluit hier naadloos op aan. Onlangs werd er in het Europees Parlement terecht steun bepleit voor de inzending van Noord-Nederland voor Europese financiering uit het onderzoeksfonds op het gebied van groene waterstof.
Succes
Noord-Nederland heeft alles in huis om een succes te maken van de energietransitie: betrokken inwoners, een innovatief bedrijfsleven, diverse kennisinstellingen en de absolute wil om van het gas af te komen. Een faciliterende overheid en de inzet van Europese fondsen kunnen en moeten daarbij een bijdrage leveren aan zowel de energietransitie als het behoud van banen in Noord-Nederland.
Robert de Wit is Statenlid voor het CDA en kandidaat Europarlementariër namens Groningen, Esther de Lange is Europarlementariër voor het CDA en lijsttrekker bij de Europese verkiezingen.