Europese Raad 20-21 juni 2019

Bron: The Council of the European Union

Op 20 en 21 juni 2019 vond een bijeenkomst van de Europese Raad¹ plaats in Brussel. De verdeling van de Europese topfuncties² stond hier hoog op de agenda. De komende maanden komt een aantal belangrijke posten binnen de EU vrij. Tijdens de top hebben de regeringsleiders de verdeling van deze functies besproken. Andere belangrijke onderwerpen waren onder andere de strategische agenda 2019-2024 en het meerjarig financieel kader 2021-2027.

Bij de top waren alle regeringsleiders van de EU-lidstaten, de vaste voorzitter³, de voorzitter van de Europese Commissie⁴ en de Hoge Vertegenwoordiger voor het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid⁵ aanwezig.

Verdeling Europese topfuncties

Belangrijk gespreksonderwerp was de benoeming van nieuwe leiders van Europese instellingen voor de periode 2019-2024. Ter voorbereiding op de verdeling van topfuncties hebben al verschillende informele bijeenkomsten plaatsgevonden. Er was op 28 mei bijvoorbeeld een informele top⁶ om dat onderwerp te bespreken. Bovendien zijn verschillende regeringsleiders, onder wie premier Rutte, tijdens diverse diners bijeengekomen om te onderhandelen⁷.

Het is de regeringsleiders op de top van 20-21 juni niet gelukt om het eens te worden over de invulling van de topfuncties. Zondag 30 juni zullen ze hierover verder vergaderen in Brussel.

De belangrijkste posten waar de regeringsleiders over spraken zijn de volgende:

Strategische agenda 2019-2024

De regeringsleiders hebben de strategische agenda van de EU voor 2019-2024 tijdens deze top goedgekeurd. De agenda heeft vier prioriteiten:

• - 

  het beschermen van burgers en vrijheden
• - 

  het ontwikkelen van een sterke economie
• - 

  het werken aan een klimaatneutrale, groene, eerlijke en sociale toekomst
• - 

  het beschermen van Europese waarden en belangen op het wereldtoneel

Meerjarig financieel kader

De Europese Raad heeft ook gesproken over het meerjarig financieel kader 2021-2027, de langetermijnbegroting van de EU. In de conclusie van de top roept de Europese Raad het Finse voorzitterschap op om het onderhandelingspakket voor het MFK te ontwikkelen. Op basis daarvan zal de Europese Raad een gedachtenuitwisseling in oktober 2019 houden, met als doel om voor het einde van het jaar tot een overeenkomst te komen.

Klimaatverandering

Ter voorbereiding op de klimaattop van Verenigde Naties op 23 september 2019 heeft de Europese Raad gesproken over klimaatverandering. De EU-leiders debatteerden over de doelstelling voor een klimaatneutraal Europa in 2050. 24 lidstaten gingen met deze doelstelling akkoord.

Desinformatie en online veiligheid

In december 2018 publiceerden de gezamenlijke instellingen een 'actieplan tegen desinformatie'. In dat kader kreeg de uitvoerende dienst, de EEAS, in 2019 ook zo'n 50 man nieuw personeel en ruim €3 miljoen meer om zijn taken uit te voeren. De Europese Raad pleitte tijdens de top voor de versterking van de weerbaarheid van de Europese democratieën tegen desinformatie. De Europese Commissie wil gaan evalueren in hoeverre online platforms hun belofte om online desinformatie te bestrijden nakomen. Ook willen lidstaten nog beter samenwerkingen om hybride- en cyberdreigingen te bestrijden.

Vervolging MH17-verdachten

De Europese regeringsleiders zijn het erover eens dat de vier verdachten in de zaak van MH17 moeten worden vervolgd.

Eurotop

Op 21 juni besprak de Europese Raad de euro. De regeringsleiders verwelkomen de voortgang die de Eurogroep heeft gemaakt bij de versterking van de Europese Monetaire Unie, en verwacht dat de Eurogroep¹¹ in december overeenkomst bereikt over de herziening van het verdrag van het Europees Stabiliteitsmechanisme¹² en het begrotingsinstrument voor convergentie en concurrentievermogen (BICC).

Brexit

Daarnaast werd op 21 juni ook de brexit besproken. De Europese Raad gaf aan uit te kijken naar de samenwerking met de volgende premier van het Verenigd Koninkrijk. De regeringsleiders willen een chaotische brexit voorkomen. Over de terugtrekkingsovereenkomst kan volgens de Europese Raad niet opnieuw onderhandeld worden.

• 1. 

  The European Council brings together EU leaders to set the EU's political agenda. It represents the highest level of political cooperation between EU countries.
   
• 2. 

  In 2019 kwamen er veel topfuncties vrij in de Europese Unie. Na de verkiezingen voor het Europees Parlement is er een nieuwe Europese Commissie. Ook zijn nieuwe voorzitters van de Europese Raad, de Europese Centrale Bank en de eurogroep benoemd.
   
• 3. 

  De vaste voorzitter van de Europese Raad leidt de werkzaamheden van deze Raad, die bestaat uit Europese regeringsleiders of staatshoofden. Ook treedt de vaste voorzitter op als vertegenwoordiger van de Europese Raad in contacten met andere regeringsleiders en staatshoofden. Deze functie, ook wel (ten onrechte) de 'president van de Europese Unie' genoemd, is in 2009 ingevoerd door het Verdrag van Lissabon.
   
• 4. 

  Deze functie wordt sinds 1 december 2019 vervuld door de Duitse Ursula von der Leyen. Zij is de opvolger van de Luxemburger Jean-Claude Juncker.
   
• 5. 

  De Hoge Vertegenwoordiger (HV) geeft de Europese Unie internationaal gezien één gezicht en één stem op het terrein van het buitenlands en veiligheidsbeleid. Zo moet er meer samenhang in het externe optreden en het buitenlandse beleid van de Europese Unie komen. De HV deelt het podium met de Vaste voorzitter van de Europese Raad. Deze onderhoudt namens de EU de contacten op het niveau van staatshoofden en regeringsleiders.
   
• 6. 

  Op 28 mei 2019 vond een informele bijeenkomst van de Europese Raad plaats in Brussel. Een belangrijk onderwerp van gesprek was de verdeling van Europese topfuncties. Na de Europese verkiezingen komen er verschillende belangrijke posten vrij in de EU. De regeringsleiders hebben een belangrijke rol in de keuze van de personen die de posten gaan bezetten.
   
• 7. 

  BRUSSEL (ANP i) - Premier Mark Rutte vergadert vrijdag in Brussel tijdens een diner met vijf andere Europese leiders over de EU-topbanen die de komende tijd moeten worden verdeeld. Zo moet de opvolging van de voorzitter van de Europese Commissie per 1 november worden geregeld.
   
• 8. 

  De strategische agenda 2019-2024 is de toekomstvisie op de Europese Unie vastgesteld door de Europese regeringsleiders in 2019. De strategische agenda is heel breed; ze gaat over bouwen aan een sterke maar ook duurzame economie, over het beschermen van de eigen burgers en over het wereldwijd behartigen van Europese belangen.
   
• 9. 

  Het Meerjarig Financieel Kader 2021-2027 (MFK) is het akkoord waarin de begroting van de Europese Unie voor een periode van zeven jaar op hoofdlijnen wordt vastgesteld. De EU legt in deze meerjarenbegroting vast wat de hoogte van het budget van de EU is, waar het geld aan uitgegeven wordt en hoeveel iedere lidstaat moet bijdragen. Het MFK voor 2021-2027 komt uit op 1.074,3 miljard euro. Om de economische gevolgen van de coronacrisis op te vangen is afgesproken dat er boven op de normale begroting een coronaherstelfonds komt van 750 miljard euro. In juni 2023 heeft de Commissie de lidstaten gevraagd om 66 miljard euro extra aan de meerjarenbegroting bij te dragen. Dit bedrag zou vooral nodig zijn om Oekraïne de komende jaren financieel te blijven steunen. Daarnaast zou het geld gebruikt worden voor het asiel- en migratiebeleid en voor subsidies aan Europese industrieën en technologieën.
   
• 10. 

  De meeste wetenschappers zijn het er over eens dat de aarde door de uitstoot van broeikasgassen opwarmt en dat extreme weersomstandigheden vaker voorkomen. Deze klimaatverandering zet de leefbaarheid van veel gebieden op aarde onder druk en heeft grote gevolgen voor onder andere natuur en landbouw. Om de gevolgen te beperken is internationaal afgesproken de wereldwijde temperatuurstijging te beperken tot 2°C ten opzichte van het pre-industriële tijdperk. Ook de Europese Unie spant zich zowel op Europees niveau als op mondiaal niveau in om klimaatverandering tegen te gaan.
   
• 11. 

  The Eurogroup is an informal body where the ministers of the euro area member states discuss matters relating to their shared responsibilities related to the euro.
   
• 12. 

  Het European Stability Mechanism (ESM) is een permanent financieel noodfonds dat leningen verstrekt aan EU-lidstaten die in financiële problemen verkeren. Het fonds bestaat uit een deel direct gestort geld, dat lidstaten zelf hebben ingebracht, en kredietgaranties. Het uiteindelijke doel van deze steun is het bewaken van de economische en financiële stabiliteit van de EU om zo de waarde van de euro te waarborgen.
   
• 13. 

  In de Europese Raad, ook wel de Europese top genoemd, komen de regeringsleiders van alle lidstaten van de Europese Unie bij elkaar. Ook de Hoge Vertegenwoordiger is aanwezig bij deze bijeenkomsten en doorgaans ook de voorzitter van de Europese Commissie. De Europese Raad stelt onder meer de algemene politieke richting van de EU vast.
   
• 14. 

  De Europese Unie kent verschillende organen, die allen een topfunctie met veel macht met zich meebrengen. Deze functies zijn zeer gewild en de benoeming van personen op deze functies is van vele politieke omstandigheden afhankelijk. Hoewel de benoemingen van Europese topfuncties een juridische grondslag hebben in Europese verdragen, is er bij vacatures toch altijd weer sprake van een carrousel waarbij vele belangen een rol spelen.