Contrast - Main contents

Vandaag is het precies 76 jaar geleden dat Auschwitz werd bevrijd en sinds een aantal jaar is dat ook de dag waarop wereldwijd de Holocaust herdacht wordt. In Nederland herdenken we de gitzwarte geschiedenis van de genocide op de Joden vervolgens ook op zondag. Vorig jaar bood Mark Rutte op die herdenkingsdag namens de regering excuses aan voor het handelen van de Nederlandse overheid in de Tweede Wereldoorlog. Een indrukwekkend en ontroerend moment van erkenning en verzoening. Wat een pijnlijk contrast met dit jaar.

Bij demonstraties lopen mensen met gele sterren op hun kleding met daarop ‘Ongevaccineerd’. Volgens voorlieden van Viruswaarheid is de plicht om een mondkapje te dragen goed vergelijkbaar met die Jodenster. “Degene die zich onderwerpt, krijgt meer rechten dan degene die zich niet onderwerpt”, zei een van hen over het huidige Coronabeleid. “We marginaliseren ouderen, we laten ze in eenzaamheid sterven en die vorm van reductie of van beperken van leven, kan ook onder ‘genocide’ worden gevat.”

Minstens zo pijnlijk waren de ontsporingen van de demonstraties tegen Coronamaatregelen zoals de omstreden avondklok. Opnieuw werden misplaatste vergelijkingen getrokken met de Tweede Wereldoorlog. Vanochtend zat ik bij Goedemorgen Nederland met onder andere Afshin Ellian. Hij woonde als jongen in het Iran van de islamitische revolutie en had daar met een avondklok te maken waarbij mensen die zich daar niet aan hielden werden doodgeschoten. Net als hier in de Tweede Wereldoorlog. Ellian was verbijsterd door deze vergelijking en doordat mensen hier in Nederland van een ‘dictatuur’ durven te spreken. Net zoals alle mensen met fatsoen verbijsterd zijn over de ontspoorde demonstraties, rellen en plunderingen. Het ziekenhuis in Enschede werd bekogeld. Op Urk werd een teststraat van de GGD in brand gestoken. Eindhoven werd gesloopt. Den Haag stond in de fik. Vandalisme, crimineel gedrag en agressie beheersten de straten.

Laat ik er een paar dingen over zeggen. Ten eerste dit.

Kritiek mag. We leven in een ongekende tijd, natuurlijk als het gaat om de dreiging van het coronavirus zelf. Maar óók als het gaat om de heftigheid waarmee de overheid ingrijpt in onze vrijheden. Geen school meer. Geen groepen meer. Thuis naar de kerkdienst kijken. Verplicht een mondkapje dragen. En nu ook nog eens een avondklok. Mensen hebben het recht om hier kritisch op te zijn, het recht om te pleiten voor ander beleid én het recht om hiertegen te demonstreren. Maar dat moet altijd fatsoenlijk.

Ook ik ben niet kritiekloos. Bij sommige kabinetsbesluiten, zoals de avondklok, heb ik echt buikpijn. Ik wil niet het risico lopen dat we te weinig doen en dat er mensen onnodig sterven. Maar ik weet ook hoe zwaar de maatregelen veel mensen vallen. De precieze afwegingen die het kabinet maakt, zijn ook niet voor iedereen altijd even makkelijk te volgen. En het Impact Management Team dat er - na een aangenomen motie van de ChristenUnie zou komen - om een bredere afweging te maken dan alleen het gezondheidsaspect is er nooit gekomen.

Bij bijna ieder debat dienen we - vaak met een groot deel van de andere partijen - moties in om het beleid van het kabinet bij te sturen. Vragen we aandacht voor de gevolgen van de maatregelen die we nemen voor bepaalde groepen: gezinnen, ouderen en hun familie, slachtoffers van huiselijk geweld, daklozen, kwetsbare vrouwen in de prostitutie.

En er komt een moment dat we zullen terugblikken op deze bizarre tijd. Dan zullen we in alle rust en de wijsheid van achteraf kunnen constateren waar het is misgegaan en waar het wel goed ging.

Maar op dit moment, met een overbelaste zorgsector en een opkomende Britse mutant, hebben we de luxe niet om de adviezen van experts in de wind te slaan en géén extra maatregelen te nemen. Omdat we dan het risico lopen iets níet te doen waarbij over twee of drie weken zou blijken dat het wel nodig was. En dat daardoor kwetsbare mensen het leven laten.

Ten tweede dit.

Ja, deze tijd is ongekend. En dat we tijdelijk vrijheden inleveren en scholen nog maar beperkt openen, is dat ook. Maar ons land is uiteindelijk een land van vrijheid. Van democratie. Van een rechtsstaat. Van heel veel meningen. En van een overheid die feilbaar is, dat zeker, maar niet een die erop uit is om je kapot te maken. Wie de overheid consequent neerzet als kwade genius die ons wil dwarszitten, overschat niet alleen die overheid (alsof die tot grootse complotten in staat zou zijn…), maar moet ook niet verbaasd zijn dat die houding leidt tot een stroom aan onheilige bedreigingen en intimidaties die voor onze bestuurders inmiddels dagelijkse kost zijn. Je speelt dan met vuur.

En wie vergelijkingen trekt tussen de Tweede Wereldoorlog en de tijd van nu, moet nog eens goed nadenken of de massamoord op Joodse medemensen ook maar iets te doen heeft met de vrijheid die we momenteel tijdelijk inleveren.

Tot slot.

Terwijl raddraaiers met geweld de straat op gaan, zie ik ook de mooiste kanten van Nederland. Eindhovenaren die glasscherven opvegen en puin gaan ruimen. Een inzamelingsactie op Urk om de schade aan het GGD-testcentrum te herstellen. Mensen die geld inzamelen voor gedupeerde winkeldiefstal, solidair zijn met zorgverleners en met de politieagenten die nu de orde moeten handhaven. Hartverwarmend! Dát is Nederland!

Dat zijn onze medeburgers die de handen ineenslaan in deze moeilijke tijd. Dat zijn de families die zich met vallen en opstaan houden aan de maatregelen - niet omdat ze het leuk vinden - maar omdat ze willen helpen in de strijd tegen dat nare virus. Dat zijn de mensen die omzien naar elkaar. Dat is het Nederland dat samenkomt in verbondenheid. En geloof me, al schreeuwen ze niet, dit is het geluid dat uiteindelijk het krachtigst klinkt.

En laten we hopen en bidden dat alle onverlaten weer normaal gaan doen en we een rustige nacht tegemoet gaan.