'State of the Union' 2021 van Commissievoorzitter Von der Leyen

Bron: wikimedia/Mueller/MSC

Commissievoorzitter Ursula von der Leyen¹ heeft op 15 september 2021 de jaarlijkse State of the Union voor het Europees Parlement² uitgesproken. In de State of the Union geeft de Commissievoorzitter³ aan hoe het er voor staat in de Europese Unie en welke beleidsplannen de Commissie wil gaan indienen in het komende jaar.

Vorig jaar benadrukte Von der Leyen een aantal thema's in haar speech die ook dit jaar weer terug zijn gekomen. Allereerst stond het Europese gezondheidsbeleid nog steeds centraal. Ook het klimaat, in de eerste helft van 2021 in het nieuws vanwege het Fit for 55-pakket, en de digitale strategie van de EU kwamen aan bod.

Het Europees Parlement was overwegend kritisch op de speech van Von der Leyen. Volgens de Nederlandse Europarlementariër Bas Eickhout (GroenLinks) is de Commissie te zelfgenoegzaam over haar doelstellingen. Niet alleen COVAX, maar wereldwijde vaccinatie in het algemeen moet volgens hem de doelstelling zijn. Sophie in 't Veld (D66) benadrukte dat de EU haar slagvaardigheid kwijt is doordat beslissingen in de Europese Raad sneuvelen en roept de Commissie op haar doelstellingen ook waar te maken. Ook de andere Nederlandse Europarlementariërs benadrukten de noodzaak om door te pakken met de plannen.

De State of the Union van 2021 was nauw verweven met het werkprogramma⁴ van de Europese Commissie; veel thema's kwamen hier dan ook uit voort.

Europese Gezondheidsunie

In haar toespraak benadrukte Von der Leyen de noodzaak om een sterke Europese gezondheidsunie te ontwikkelen. Daartoe kondigde zij het voornemen van de Commissie aan om een Europees pandemie-agentschap (de European Health Emergency Preparedness and Response Authority) te ondersteunen met 50 miljard euro aan fondsen. Hiermee moet in de toekomst een effectievere Europese reactie op gezondheidsdreigingen garanderen.

Een sterker Europa in het internationale veld

De Commissie-Von der Leyen heeft zich voorgenomen een assertievere rol in de wereldpolitiek⁵ in te nemen, met name wat betreft het promoten van het multilateralisme en het internationaal recht. In haar toespraak kondigde Von der Leyen aan dat de EU zijn eigen programma wil ontwikkelen om investeringen te doen in infrastructuur in onder andere Afrika. Daarmee kan de EU gaan concurreren met het Chinese 'Belt and Road Initiative' en het Amerikaanse 'Build Back Better World', die er allebei op gericht zijn de invloed van de landen in de wereld te vergroten.

Europese Green Deal

In haar State of the Union benadrukte Von der Leyen ook het klimaat. Zo zal de Commissie naast het aangekondigde 'Fit for 55'-pakket nog eens 4 miljard vrijmaken om te investeren in klimaatfinanciering van arme en minder ontwikkelde landen. Ook is een verdubbeling van de uitgaven aan het stimuleren van biodiversiteit aangekondigd.

Een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk

De Commissie Von der Leyen heeft als doelstelling voorop te blijven lopen in de ontwikkeling van digitale technologieën. Daartoe kondigde ze in de State of the Union aan de Europese chipindustrie te stimuleren en beschermen. Dit moet er onder andere voor zorgen dat de afhankelijkheid van Europa op de Aziatische markt verminderd wordt als het gaat om digitale technologie.

Bescherming van de Europese levenswijze

Dit voornemen ging over het behoud van de rechtsstaat⁶ en de kernwaarden van de democratie in de Europese Unie. In de State of the Union is aangekondigd dat de Commissie het voornemen heeft om een 'Media Freedom Act' te ontwikkelen waarmee de vrije pers gewaarborgd blijft. Ook worden de zogenaamde 'Rule of Law' rapportages uitgebreid met concrete aanbevelingen voor de lidstaten. Hiermee neemt de Commissie aanvullende stappen in het beschermen van de rechtsstaat die in sommige lidstaten onder druk staat.

De 'State of the Union' (SOTEU) is de jaarlijkse toespraak van de voorzitter van de Europese Commissie³ waarin de balans wordt opgemaakt over hoe de Europese Unie ervoor staat. Ook worden de belangrijkste plannen van de Commissie⁹ voor het komende jaar uiteen gezet.

• 1. 

  Ursula von der Leyen (1958) is the Commission president on behalf of Germany since December 1st 2019. She was minister for family & youth, later minister for labor & social affairs and finally for defence in Merkel led-governments from 2005 to 2019. Von der Leyen is a member of the German christian democrats (CDU).
   
• 2. 

  The European Parliament is the EU's law-making body. It is directly elected by EU voters every 5 years.
  What does the Parliament do?
  The Parliament has 3 main roles:
  Legislative
   
• 3. 

  Deze functie wordt sinds 1 december 2019 vervuld door de Duitse Ursula von der Leyen. Zij is de opvolger van de Luxemburger Jean-Claude Juncker.
   
• 4. 

  Op 16 juli 2019 presenteerde Ursula von der Leyen haar politieke programma aan het Europees Parlement. Aansluitend stemde het Parlement met een nipte meerderheid van 383 van de 647 stemmen in met haar benoeming tot voorzitter van de Europese Commissie. Het programma dat Von der Leyen in juli 2019 presenteerde geeft een goed beeld van het beleid dat de Commissie-Von der Leyen wil gaan uitvoeren.
   
• 5. 

  Sinds het begin van de Europese samenwerking in 1951 is Europa op steeds meer terreinen actief geworden op het wereldtoneel. Wat ooit begon als een samenwerkingsverband van handel en economie is inmiddels uitgegroeid tot een veel politiekere unie, die internationaal een belangrijke rol speelt op het gebied van humanitaire hulp, armoedebestrijding en diplomatie.
   
• 6. 

  In verschillende Europese landen staan democratie en rechtsstaat momenteel onder druk. Lidstaten van de Europese Unie mogen deze belangrijke pijlers niet in gevaar brengen. De Europese Commissie ziet erop toe dat de lidstaten deze kernwaarden naleven.
   
• 7. 

  De Commissie-Von der Leyen presenteerde op 19 oktober 2020 haar werkprogramma voor het jaar 2021. Met het werkprogramma wilde de Commissie invulling geven aan 'de overgang naar een eerlijk, digitaal en klimaatneutraal Europa'.
   
• 8. 

  Met het Europees Herstelfonds - door de Europese Commissie 'NextGenerationEU' genoemd - wil de Europese Unie de economische klap van de uitbraak van het COVID-19-virus opvangen. Het herstelfonds heeft een omvang van 807 miljard euro (prijspeil 2022, onderhevig aan inflatie), bestaande uit 338 miljard euro aan subsidies, 386 miljard aan leningen en 83 miljard voorzien voor andere Europese steunprogramma's. Italië en Spanje, de zwaarst getroffen lidstaten, ontvangen het meeste geld uit het herstelfonds.
   
• 9. 

  The European Commission is the executive body of the EU and runs its day-to-day business. It is made up of the College of Commissioners, 27 European Commissioners, one for each member state, who are each responsible for one or several policy areas. In addition, the 'Commission' also refers to the entire administrative body that supports the Commissioners, consisting of the Directorates-General and the Services.
   
• 10. 

  The original version of the speech is available here.