Europese Raad 21-22 oktober 2021

Source: Europa Nu.
Europese Top 17-21 juli
Bron: Council of the European Union

Op 21 en 22 oktober 2021 kwamen de 27 Europese regeringsleiders en staatshoofden fysiek bijeen in Brussel voor een bijeenkomst van de Europese Raad1. De voorzitters van de Europese Raad en de Europese Commissie2 en de Hoge Vertegenwoordiger voor buitenlands beleid en veiligheid3 waren hierbij aanwezig.

Op deze EU-Top4 werd gedebatteerd over een aantal urgente kwesties. Op de formele agenda stond het bespreken van de hoge energieprijzen, de stand van zaken in de aanpak van de coronacrisis, migratie, de huidige stand van zaken omtrent de digitale transitie en de buitenlandse betrekkingen. De ontwikkelingen rondom de rechtsstaat zijn later toegevoegd aan de agenda op aandringen van verschillende regeringsleiders, waaronder premier Rutte5.

Contents

  1. Onderwerpen
  2. Meer informatie

1.

Onderwerpen

Covid-19

De regeringsleiders bespraken de huidige situatie betreft de coronapandemie. Zo riepen ze op om desinformatie op sociale media tegen te gaan zodat de vaccinatiegraad verhoogd kan worden. Daarnaast moet de Commissie de werkzaamheden rond wederzijdse erkenning van covid-certificaten met derde landen bespoedigen en barrières voor wereldwijde distributie van coronavaccins bij producenten wegnemen. Bovendien moet het blok zich beter wapenen tegen toekomstige gezondheidscrises. Hierbij zien de regeringsleiders een sterke rol weggelegd voor de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en moet er overeenstemming komen over een internationaal pandemieverdrag.

Digitale transitie

Tijdens de Europese Raad werd ook aandacht geschonken aan de digitale transitie van Europa. Om de economische groei, de werkgelegenheid en het concurrentievermogen te verhogen is een inclusief en duurzaam digitaal beleid nodig. Er moet overeenstemming bereikt worden over de roamingverordening en de wetten digitale diensten en markten die de implementatie van innovaties als kunstmatige intelligentie moeten bevorderen. Verder ziet de Raad uit naar de Europese chipwet die de totstandbrenging van een ecosysteem voor microchips moet bevorderen. Daarnaast constateerde de Raad dat er een toename in kwaadwillige cyberactiviteiten is en daarom moet de cyberveiligheid versterkt worden.

Buitenlands beleid

Verder zijn de laatste ontwikkelingen en de daarbij behorende strategiëen voor het buitenlandse beleid besproken met de Hoge Vertegenwoordiger voor buitenlands beleid en veiligheid. Er is onder meer onderhandeld over de Europese standpunten voor de naderende Klimaatconferenties in Glasgow (COP26) en Kunming (COP15). De Raad deed een oproep aan alle wereldleiders om met een ambitieus antwoord op klimaatverandering en het biodiversiteitsverlies te komen. Bovendien is ook de Europese inzet voor de Aziatisch-Europese Top (ASEM) en de Top van het Oostelijk Partnerschap6 besproken. In dit kader werd samenwerking in de Indo-Pacifische regio gesteund en een herhaalde oproep aan Belarus gedaan om te stoppen met het inzetten van vluchtelingen als politiek drukmiddel.

Energieprijzen

De EU-regeringsleiders bespraken de recente stijging van de energieprijzen en benadrukten de mogelijkheden om de prijzen te verzachten met behulp van de maatregelen uit de 'gereedschapskist' van de Commissie. Verder riepen ze de Commissie en de Europese Autoriteit voor effecten en markten8 (ESMA) op om onderzoek te doen naar de markten van gas, elektriciteit en de emissiehandel. Ook moeten maatregelen onderzocht worden die op middellange termijn de energie-transitie kunnen ondersteunen en versnellen.

Migratie

De regeringsleiders evalueerden de conclusies van de Europese Raad van 24 en 25 juni. Hierbij zijn onder meer de voortzetting van de Turkije-deal en de versterkte partnerschappen met Jordanië en Libanon aan bod gekomen. De Raad riep de Commissie op om de actieplannen voor landen van herkomst en doorreis te implementeren. Ook de situaties met migranten aan de buitengrenzen van de Europese Unie zijn besproken. Er werd opgeroepen om inspanningen te blijven leveren om het evenwicht tussen verantwoordelijkheid en solidariteit onder de lidstaten te waarborgen.

Handel

De strategie van het handelsbeleid van de EU is besproken. Een belangrijk aspect in deze discussie was de vraag hoe de EU handelsovereenkomsten sluit, wat zowel voorwaarden voor handelsverdragen betreft als de interne besluitvorming over dergelijke verdragen.

Polen

Voorzitter Charles Michel9 wilde 'Polen' niet op de agenda zetten, maar premier Rutte en de meeste regeringsleiders wilden de situatie rond de rechtsstaat, en specifiek de uitspraak van het Poolse Hof dat het eigen recht boven EU-recht staat, toch aankaarten op de top. Na menig eerdere botsing tussen Polen en de EU vond een aantal lidstaten dat Polen nu aangepakt moet worden, bijvoorbeeld door de tientallen miljarden aan subsidies niet uit te keren als Polen niet bijdraait. Een officiële conclusie over dit onderwerp is niet opgesteld, maar Commissievoorzitter Ursula von der Leyen benoemde in haar speech dat de Commissie geen actie onderneemt voordat het Europees Hof van Justitie zich uitgesproken heeft in de zaak over de legaliteit van het conditionaliteitsmechanisme.

2.

Meer informatie

  • 1. 
    The European Council brings together EU leaders to set the EU's political agenda. It represents the highest level of political cooperation between EU countries.
     
  • 2. 
    The European Commission is the executive body of the EU and runs its day-to-day business. It is made up of the College of Commissioners, 27 European Commissioners, one for each member state, who are each responsible for one or several policy areas. In addition, the 'Commission' also refers to the entire administrative body that supports the Commissioners, consisting of the Directorates-General and the Services.
     
  • 3. 
    De Hoge Vertegenwoordiger (HV) geeft de Europese Unie internationaal gezien één gezicht en één stem op het terrein van het buitenlands en veiligheidsbeleid. Zo moet er meer samenhang in het externe optreden en het buitenlandse beleid van de Europese Unie komen. De HV deelt het podium met de Vaste voorzitter van de Europese Raad. Deze onderhoudt namens de EU de contacten op het niveau van staatshoofden en regeringsleiders.
     
  • 4. 
    In de Europese Raad, ook wel de Europese top genoemd, komen de regeringsleiders van alle lidstaten van de Europese Unie bij elkaar. Ook de Hoge Vertegenwoordiger is aanwezig bij deze bijeenkomsten en doorgaans ook de voorzitter van de Europese Commissie. De Europese Raad stelt onder meer de algemene politieke richting van de EU vast.
     
  • 5. 
    Mark Rutte (1967) is sinds 1 oktober 2024 secretaris-generaal van de NAVO. Hij was van 14 oktober 2010 tot 2 juli 2024 minister-president en minister van Algemene Zaken. Sinds 2006 was hij politiek leider van de VVD. In 2006-2010 was de heer Rutte fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer. Hij was van 17 juni 2004 tot 28 juni 2006 staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap belast met wetenschapsbeleid, beroepsonderwijs en studiefinanciering. Daarvoor was hij bijna twee jaar staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid belast met onder andere volksverzekeringen, bijstand en arbeidsomstandigheden. De heer Rutte was eerder voorzitter van de JOVD en manager bij een werkmaatschappij van Unilever.
     
  • 6. 
    Het Oostelijk Partnerschap is een samenwerkingsverband van de Europese Unie met Armenië, Azerbeidzjan, Georgië, Moldavië, Oekraïne en Belarus. Onderwerpen die aan de orde komen zijn onder meer vrijhandelsakkoorden, financiële hulp, garanties over de energievoorziening en visumvrij reizen. Het Oostelijk Partnerschap, opgericht in Praag op 7 mei 2009, is ook bedoeld om het controversiële onderwerp van toetreding tot de EU te vermijden. Op 28 juni 2021 heeft president Loekasjenko van Belarus aangekondigd de deelname van Belarus aan het Oostelijk Partnerschap te willen opschorten.
     
  • 7. 
    De meeste wetenschappers zijn het er over eens dat de aarde door de uitstoot van broeikasgassen opwarmt en dat extreme weersomstandigheden vaker voorkomen. Deze klimaatverandering zet de leefbaarheid van veel gebieden op aarde onder druk en heeft grote gevolgen voor onder andere natuur en landbouw. Om de gevolgen te beperken is internationaal afgesproken de wereldwijde temperatuurstijging te beperken tot 2°C ten opzichte van het pre-industriële tijdperk. Ook de Europese Unie spant zich zowel op Europees niveau als op mondiaal niveau in om klimaatverandering tegen te gaan.
     
  • 8. 
    The European Securities and Markets Authority (ESMA) is an independent EU authority whose purpose is to improve investor protection and promote stable, orderly financial markets. ESMA has 3 objectives:
     
  • 9. 
    Charles Michel (1975) is vanaf 1 december 2019 vaste voorzitter van de Europese Raad. Van 11 oktober 2014 tot en met 27 november 2019 was hij minister-president van België. Hij was leider van de Waalse liberalen en was eerder minister van Ontwikkelingssamenwerking (2007-2011). Charles Michel, zoon van oud-minister en oud-eurocommissaris Louis Michel, werd in 1999 op 23-jarige leeftijd Kamerlid. Hij was verder minister in de Waalse regering en burgemeester van Waver.
     
  • 10. 
    De Europese Commissie en het Europees Parlement maken zich zorgen over de rechtsstaat in EU-lidstaat Polen. De Poolse regering heeft een reeks aan hervormingen doorgevoerd die volgens de Commissie de onafhankelijkheid van de media en van de rechterlijke macht aantasten. Dit zou in strijd zijn met de Europese waarden van vrijheid en democratie. De EU wijst Polen daarom op de EU-verdragen, die voorschrijven dat lidstaten een behoorlijke rechtsstaat moeten hebben.