Veel (moties van) wantrouwen tegen kabinetten-Rutte

© PDC, Diederik Engelen

Ingediende moties van wantrouwen en afkeuring sinds 1946

DEN HAAG (PDC) - Demissionair premier Rutte¹ is kampioen moties van wantrouwen ontvangen. Zijn kabinetten, en met name de laatste twee, ontvingen meer moties van wantrouwen dan die van welke naoorlogse premier ook. Dit blijkt uit een vergelijkende analyse van PDC.

Persoonlijk

De moties van wantrouwen zijn tijdens de kabinetten-Rutte ook meer op de persoon gericht. Tijdens de kabinetten-Rutte werden elf moties van wantrouwen ingediend tegen de minister-president. Jan-Peter Balkenende² was de enige andere premier die een tegen hem als minister-president gerichte motie van wantrouwen te verwerken kreeg.

© PDC, Diederik Engelen

Moties van wantrouwen gericht tegen minister-president en gehele kabinet sinds 1946

Gehele kabinet

Meestal zijn moties van wantrouwen gericht tegen een specifiek beleid en dus tegen de minister die voor dit beleid verantwoordelijk is. Het komt ook voor dat moties van wantrouwen gericht zijn tegen het gehele kabinet. Dit kwam tijdens Rutte III vijf keer en tijdens het kabinet-Rutte II maar liefst negen keer voor. Alleen de kabinetten-Balkenende IV³ (vijf stuks) en -Lubbers III⁴ (vier) komen hier bij in de buurt.

Indieners van moties van wantrouwen

De PVV⁵ diende de meeste moties van wantrouwen (mede) in. De partij van Geert Wilders⁶ was als indiener of ondersteuner bij 46 moties van wantrouwen betrokken en bij 49 als de Groep-Wilders⁷ ook wordt meegeteld. Overigens, van de 83 moties van wantrouwen sinds 1946 werd er niet een aangenomen.

zie ook: De Telegraaf, 25 oktober 2021

• 1. 

  Mark Rutte (1967) is sinds 1 oktober 2024 secretaris-generaal van de NAVO. Hij was van 14 oktober 2010 tot 2 juli 2024 minister-president en minister van Algemene Zaken. Sinds 2006 was hij politiek leider van de VVD. In 2006-2010 was de heer Rutte fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer. Hij was van 17 juni 2004 tot 28 juni 2006 staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap belast met wetenschapsbeleid, beroepsonderwijs en studiefinanciering. Daarvoor was hij bijna twee jaar staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid belast met onder andere volksverzekeringen, bijstand en arbeidsomstandigheden. De heer Rutte was eerder voorzitter van de JOVD en manager bij een werkmaatschappij van Unilever.
   
• 2. 

  Former Christian democratic prime-minister of The Netherlands, from 2002 to 2010. Jan Peter Balkenende led four coalition governments, each of different composition. It mirrored the unstable political climate in The Netherlands after the rise and murder of Pim Fortuyn in 2002. Having worked for the Christian democratics' scientific bureau, Jan Peter Balkenende was elected as member of the House of Commons in 1998. He was spokesperson for the party on public finance before becoming party leader in 2001. Jan Peter Balkende left politics after a disastrous election result in 2012. He currently works at university and as consultant.
   
• 3. 

  Dit kabinet werd gevormd na de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2006. Het was tot 23 februari 2010 een coalitie van CDA, PvdA en ChristenUnie en daarna van CDA en CU. Het trad op 22 februari 2007 aan als opvolger van het kabinet-Balkenende III. Motto van het kabinet was 'Samen werken, samen leven'.
   
• 4. 

  In het derde kabinet-Lubbers werkte het CDA samen met de PvdA. De VVD, coalitiepartner van het CDA in het voorgaande kabinet-Lubbers II, belandde na de verkiezingen van 1989 in de oppositie. CDA-leider Ruud Lubbers werd voor de derde keer premier.
   
• 5. 

  De Partij voor de Vrijheid (PVV) is een populistische partij, met zowel conservatieve, 'rechtse' als 'linkse' standpunten. De PVV is op 22 februari 2006 geregistreerd bij de Kiesraad door Geert Wilders, na zijn vertrek bij de VVD. Hij is sindsdien ook de politiek leider.
   
• 6. 

  Geert Wilders (1963) is sinds november 2006 politiek leider van de PVV. Hij is sinds 25 augustus 1998 (met een korte onderbreking in 2002) Tweede Kamerlid. Aanvankelijk was hij dat voor de VVD, maar op 2 september 2004 werd hij een onafhankelijk Kamerlid. In 2023 was hij voor de zesde keer lijsttrekker. De heer Wilders was medewerker van de afdeling Verdragen bij de Ziekenfondsraad, wetstechnisch medewerker van de Sociale Verzekeringsraad en beleidsmedewerker en speechschrijver van de VVD-Tweede Kamerfractie. In 2010 zat hij enige tijd in de gemeenteraad van Den Haag.
   
• 7. 

  De fractie lid-Wilders ontstond op 3 september 2004, nadat Geert Wilders uit de VVD-fractie was gestapt vanwege geschillen over standpunten en zijn vrijheid om die uit te dragen. De fractie was van 2 september 2004 tot 22 november 2006 vertegenwoordigd in de Tweede Kamer.