Kabinet overweegt begrotingsplannen in het voorjaar bekend te maken

DEN HAAG (PDC) - Het kabinet overweegt om de begrotingsplannen voor het volgende jaar voortaan niet meer op Prinsjesdag¹ in september bekend te maken, maar in het voorjaar. Zo schreef minister Sigrid Kaag² van Financiën in een brief aan de Tweede Kamer.

De Rijksbegroting en de Miljoenennota voor het daarop volgende jaar worden met Prinsjesdag, de derde dinsdag in september, aan de Tweede Kamer aangeboden. Dit gebeurt nadat de Koning de Troonrede³ heeft voorgelezen. De Tweede en Eerste Kamer moeten in de begrotingscyclus⁴ de begrotingsvoorstellen, -aanpassingen en -verantwoordingen vervolgens beoordelen. Door de plannen eerder vrij te geven is er meer tijd voor het parlement om zich in de plannen te verdiepen en met aanvullingen en wijzigingen te komen. Zo zou het budgetrecht⁵ van de Kamer versterkt kunnen worden. Partijen in de Kamer hebben al vaker gezegd dat er weinig tijd is voor de behandeling van alle wetswijzigingen en beleidsplannen, na de bekendmaking op Prinsjesdag.

Het kabinet heeft verschillende scenario's voorgesteld, gebaseerd op aanbevelingen van de Raad van State⁶ en de resultaten van een speciale studiegroep. Een scenario betreft de verplaatsing van Prinsjesdag naar het voorjaar, maar het kabinet geeft daar niet de voorkeur aan. Ook het volledig naar voren halen van de miljoenennota en de begroting gaat het kabinet te ver. Maar het publiceren van voorstellen in het voorjaar zou wel een optie zijn. Kaag schrijft dat ze graag met de Kamer in gesprek wil over de mogelijke veranderingen.

Bron: Rijksoverheid

• 1. 

  De derde dinsdag van september is het Prinsjesdag. Normaal gesproken reed de koning op die dag in de Glazen Koets naar het Binnenhof en las in de Ridderzaal de troonrede voor. Zolang de verbouwing van het Binnenhof gaande is, is de Koninklijke Schouwburg in Den Haag tot ten minste eind 2028 de plaats waar de Verenigde Vergadering van Eerste en Tweede Kamer plaatsvindt en de troonrede wordt voorgelezen. In de troonrede staan de plannen van de regering voor het komende jaar.
   
• 2. 

  Sigrid Kaag (1961) was van 10 januari 2022 tot 8 januari 2024 minister van Financiën en viceminister-president in het kabinet-Rutte IV. Zij was eerder tot 29 mei 2021 minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelings­samenwerking en van 25 mei 2021 tot 17 september 2021 minister van Buitenlandse Zaken. Van 31 maart 2021 tot 10 januari 2022 was zij Tweede Kamerlid en in 2020-2023 was zij politiek leider van D66. Mevrouw Kaag was voor haar ministerschap diplomate bij de VN. Sinds januari 2015 was zij VN-coördinator in Libanon en daarvoor onder meer betrokken bij de VN-missie ter vernietiging van chemische wapens in Syrië. Eerder werkte zij onder andere bij de VN-organisatie voor Palestijnse vluchtelingen en bij UNICEF. Mevrouw Kaag begon haar loopbaan bij Shell en het ministerie van Buitenlandse Zaken. Sinds 2024 is zij namens de VN humanitair- en wederopbouwcoördinator voor Gaza.
   
• 3. 

  De troonrede is de rede die de Koning jaarlijks op de derde dinsdag van september (Prinsjesdag) voorleest. Hij geeft in de troonrede een uiteenzetting van het regeringsbeleid voor het komende jaar. De Koning schrijft de tekst van de troonrede niet zelf; dat doen de ministers. Het voorlezen van de troonrede vloeit voort uit artikel 65 van de Grondwet.
   
• 4. 

  In de Rijksbegroting staan de verwachte verplichtingen, uitgaven en ontvangsten van de rijksoverheid voor het komende jaar. De Rijksbegroting bestaat in feite uit een aantal afzonderlijke begrotingen, vooral per ministerie. Al deze begrotingen moeten worden voorbereid, uitgevoerd en afgesloten en tenslotte verantwoord.
   
• 5. 

  Het samenstel van parlementaire rechten op het gebied van de Rijksbegroting wordt budgetrecht of begrotingsrecht genoemd. Zo moeten begrotingswetsvoorstellen (wijzigingsvoorstellen daarvoor) worden goedgekeurd door de Tweede en Eerste Kamer. Het kabinet is het parlement ook achteraf verantwoording schuldig over het gevoerde begrotingsbeleid. In tegenstelling tot de Eerste Kamer kan de Tweede Kamer de begrotingen ook zelf wijzigen (amenderen).
   
• 6. 

  De Raad van State is een van de Hoge Colleges van Staat en heeft als voornaamste taak de regering en het parlement te adviseren over wetgeving en bestuur. Daarnaast is deze instantie de hoogste algemene bestuursrechter.