Europese Raad 23-24 juni 2022

Bron: The Council of the European Union

Op 23 en 24 juni kwamen de 27 regeringsleiders en staatshoofden bijeen in Brussel voor een bijeenkomst van de Europese Raad¹. Ook de voorzitters van de Europese Commissie² en de Hoge Vertegenwoordiger voor buitenlands beleid en veiligheid³ waren bij de bijeenkomst aanwezig. Nederland werd vertegenwoordigd door premier Mark Rutte.

Op deze EU-top werd gedebatteerd over een aantal urgente kwesties. Op de formele agenda stond het bespreken van de situatie in Oekraïne, het verstrekken van kandidaat-lidmaatschap aan Georgië, Moldavië en Oekraïne, economische vraagstukken en het bespreken van de Conferentie over de Toekomst van Europa.

De belangrijkste resultaten van deze Europese Raad waren het verstrekken van kandidaat-lidmaatschappen aan Oekraïne en Moldavië. In het kader van de oorlog in Oekraïne heeft de Europese Raad benadrukt Oekraïne militair, economisch en financieel te blijven steunen. Ook heeft de Europese Raad ingestemd met het toelaten van Kroatië tot de eurozone.

Lidmaatschapsverzoeken Oekraïne, Moldavië en Georgië

De leiders van de EU landen hebben besloten Oekraïne en de Republiek Moldavië de status van kandidaat-lidmaatschap toe te kennen. De Commissie is verzocht de status van de voltooiing van de Kopenhagencriteria⁴ te onderzoeken. Zodra aan deze criteria volledig is voldaan zal de Raad een verder besluit nemen. Voordat Georgië kandidaat-lidstaat mag worden, moeten eerst door de Commissie genoemde veranderingen doorgevoerd worden. Mits deze veranderingen doorgevoerd worden is de Europese Raad bereid om het kandidaat-lidmaatschap toe te kennen.

Oorlog in Oekraïne

De Europese Raad heeft benadrukt volledig achter Oekraïne te staan en is vastbesloten om militaire, economische en humanitaire steun te blijven bieden. De EU-leiders hebben ook te horen gekregen dat de Commissie binnenkort een voorstel voor maximaal 9 miljard aan macrofinanciële bijstand wil indienen. Daarnaast heeft de Europese Raad de aanvallen van Rusland op burgers en civiele infrastructuur veroordeeld en roept hen op om internationaal humanitair recht, waaronder de behandeling van krijgsgevangenen, te eerbiedigen.

De EU-leiders hebben ook de verantwoordelijkheid voor de mondiale voedselzekerheidscrisis toegeschreven aan Rusland. Ze sporen Rusland dan ook aan onmiddellijk te stoppen met het stelen van graan, en het gebruiken van landbouwvoorzieningen als doelwitten. Ze stellen dat de EU-sancties niet het vrije verkeer van landbouwproducten en levensmiddelen of het verstrekken van humanitaire hulp verhinderen. Desalniettemin zal de EU ontwikkelingslanden moeten helpen met het heroriënteren van de toeleveringsketens, het ontwikkelen van de productiecapaciteit en het verstrekken van hulp bij de versterking van de landbouwproductiviteit. De Europese Raad betuigt daarnaast zijn steun voor het faciliteren van solidariteitscorridors, die de uitvoer van levensmiddelen uit Oekraïne over land mogelijk moeten maken.

Europa in ruimere zin

De EU-leiders spraken over het voorstel voor het opzetten van een Europese politieke gemeenschap, waarbij er een platform beschikbaar gesteld wordt voor politieke coördinatie voor alle landen met nauwe betrekkingen tot de EU. Het doel van deze gemeenschap zou zijn om het politieke dialoog en de samenwerking te bevorderen in het kader van veiligheid, stabiliteit en welvaart in Europa. Benadrukt werd dat de gemeenschap geen vervanging van de Europese Unie zou worden, en het huidige beleid rondom uitbreiding en de besluitvorming van de EU zou respecteren.

Westelijke Balkan

De Europese Raad heeft ook steun uitgesproken voor EU-lidmaatschap voor de Westelijke Balkan en een versnelling van het toetredingsproces⁵. Belangrijk hiervoor zijn de onafhankelijkheid, de werking van de rechterlijke macht en de bestrijding van corruptie. Daarnaast moeten de rechten van minderheden gewaarborgd worden. Ook heeft de Europese Raad zich positief uitgelaten over het toekennen van de status van kandidaat-lidstaat aan Bosnië en Herzegovina, zolang de aanbevelingen van de Commissie worden geïmplementeerd.

Economische vraagstukken

De Europese Raad heeft zijn goedkeuring gegeven aan de geïntegreerde landspecifieke aanbevelingen. Hiermee kan het Europees Semester⁶ van 2022 afgerond worden. Ook hebben de regeringsleiders ingestemd met het toelaten van Kroatië tot de Eurozone per 1 januari 2023, aangezien ze aan alle convergentiecriteria van het Verdrag voldoen. Ook de gasmarkt kwam op de EU-top aan bod. Door het gebruik van gas als wapen door Rusland, heeft de Europese Raad de Commissie verzocht om de betaalbaarheid van de brandstof veilig te stellen. Dit zou gedaan moeten worden in samenwerking met internationale partners, maar ook door nauwere coördinatie op energiegebied tussen de lidstaten.

Verdere agendapunten

De Europese Raad heeft verder de EU-instellingen aangespoord om een effectieve follow-up voor het verslag over de Conferentie over de Toekomst van Europa te verzorgen, en burgers verder te informeren over de werkwerking van de gedane suggesties uit het verslag.

Verder heeft de Europese Raad Turkije aangespoord om de soevereiniteit en de territoriale integriteit van alle EU-lidstaten te eerbiedigen. Daarnaast worden de autoriteiten van Belarus aangespoord om nieuwe, vrije en eerlijke verkiezingen uit te schrijven, mensenrechten te respecteren en een einde te maken aan de repressie.

• 1. 

  The European Council brings together EU leaders to set the EU's political agenda. It represents the highest level of political cooperation between EU countries.
   
• 2. 

  The European Commission is the executive body of the EU and runs its day-to-day business. It is made up of the College of Commissioners, 27 European Commissioners, one for each member state, who are each responsible for one or several policy areas. In addition, the 'Commission' also refers to the entire administrative body that supports the Commissioners, consisting of the Directorates-General and the Services.
   
• 3. 

  De Hoge Vertegenwoordiger (HV) geeft de Europese Unie internationaal gezien één gezicht en één stem op het terrein van het buitenlands en veiligheidsbeleid. Zo moet er meer samenhang in het externe optreden en het buitenlandse beleid van de Europese Unie komen. De HV deelt het podium met de Vaste voorzitter van de Europese Raad. Deze onderhoudt namens de EU de contacten op het niveau van staatshoofden en regeringsleiders.
   
• 4. 

  In juni 1993 hebben de Europese regeringsleiders in Kopenhagen drie criteria vastgesteld waaraan een kandidaat-lidstaat moet voldoen voordat het tot de Europese Unie kan toetreden.
   
• 5. 

  Op grond van artikel 49 van het Verdrag betreffende de Europese Unie kan elke Europese staat die de beginselen van artikel 6 lid 1 (over de grondrechten van Europese burgers, eerbiediging van nationale identiteit lidstaten, en de middelen van de EU) in acht neemt, bij de Raad een verzoek doen om tot de unie toe te mogen treden.
   
• 6. 

  Het Europees semester is de jaarlijkse cyclus voor de afstemming van het economisch en begrotingsbeleid van de lidstaten van de Europese Unie. Binnen het kader van het semester analyseert de Europese Commissie de nationale begrotingen van EU-landen en geeft de landen vervolgens aanbevelingen, waarmee de lidstaten rekening moeten houden als zij hun nationale begroting voor het komende jaar opstellen.
   
• 7. 

  De eurozone bestaat uit de 20 EU-lidstaten die de euro hebben ingevoerd als wettig betaalmiddel. Deze lidstaten voeren gezamenlijk het eurobeleid. De landen waar de euro wel als betaalmiddel geaccepteerd wordt maar die geen lid zijn van de EU behoren niet tot de eurozone.
  
   
• 8. 

  Van 9 mei 2021 tot en met 9 mei 2022 vond de Conferentie over de Toekomst van Europa plaats. Deze had als doel het vaststellen van de prioriteiten van de Europese Unie. Hierin stond de burger centraal. Er zijn bijna 50 voorstellen aangenomen, die zijn uitgewerkt in 325 voorgestelde maatregelen. Enkele opvallende daarvan zijn dat er een einde moet komen aan veto's van lidstaten bij stemprocedures bij de Raad van de EU en de Europese Raad. Verder moet het Europees Parlement het recht krijgen om wetsvoorstellen te initiëren, en moeten er transnationale kandidatenlijsten komen bij de verkiezingen voor het Europees Parlement.
   
• 9. 

  Belarus, of Wit-Rusland is een land in het oosten van Europa. Het land grenst aan Rusland, Oekraïne, Polen, Litouwen en Letland. Het land maakt geen deel uit van de Europese Unie. Hoewel er in Belarus formeel een gekozen president en volksvertegenwoordiging is, wordt het land over het algemeen gezien als een autocratie of dictatuur. Aleksandr Loekasjenko is al sinds 1994 president.
   
• 10. 

  In de Europese Raad, ook wel de Europese top genoemd, komen de regeringsleiders van alle lidstaten van de Europese Unie bij elkaar. Ook de Hoge Vertegenwoordiger is aanwezig bij deze bijeenkomsten en doorgaans ook de voorzitter van de Europese Commissie. De Europese Raad stelt onder meer de algemene politieke richting van de EU vast.