Initiatiefvoorstel-Leijten correctief referendum aangenomen in Tweede Kamer

DEN HAAG (PDC) - Vandaag heeft de Tweede Kamer ingestemd met het initiatiefvoorstel voor een bindend correctief referendum. Nu gaat het voorstel voor de eerste lezing naar de Eerste Kamer¹. Opvallend is dat D66² als enige partij van de coalitie het voorstel steunde, terwijl VVD³, CDA⁴ en ChristenUnie⁵ tegen stemden.

Op 6 juli 2022 werd het voorstel ingediend door SP-Kamerlid Renske Leijten⁶, een dag nadat een vergelijkbaar voorstel⁷ tot wijziging van de grondwet werd verworpen. Op de belangrijkste onderdelen komt dit voorstel overeen met de vier eerdere wetsvoorstellen voor een bindend correctief referendum.

Ook werden er vandaag drie amendementen aangenomen die het voorstel aanpassen, zodat het niet mogelijk is om referenda te houden over bepaalde onderwerpen binnen de wetgeving en over internationale verdragen. Decentrale overheden krijgen daarentegen wel de mogelijkheid om zelfstandig te besluiten of ze referenda willen organiseren. Dit was in eerste instantie niet meegenomen in het voorstel.

Een bindend correctief referendum zou burgers meer invloed geven op het wetgevingsproces, doordat zij zich mogen uitspreken nadat een wetsvoorstel door beide Kamers is aangenomen. Als de meerderheid van de kiesgerechtigden die meedoen aan het referendum het voorstel alsnog niet steunen, kan het worden verworpen. Er zijn verschillende voorwaarden geopperd waarbinnen een referendum kan worden ingesteld en bindend zou zijn. Een referendum werd o.a. aanbevolen in het eindrapport van de Staatscommissie parlementair stelsel⁸ 'Lage drempels hoge dijken.'

Bron: Tweede Kamer

• 1. 

  De Eerste Kamer is deel van de volksvertegenwoordiging en heeft met name een rol op wetgevend gebied. Over een wetsvoorstel moet, als de Tweede Kamer het heeft aangenomen, ook door de Eerste Kamer worden gestemd. De Eerste Kamer kan een wetsvoorstel nog tegenhouden.
   
• 2. 

  Democraten 66 (D66) is een hervormingsgezinde sociaal-liberale partij. De huidige politiek leider is Rob Jetten. De partij werd opgericht op 14 oktober 1966 door 44 'homines novi', waarvan er 25 eerder bij andere politieke partijen actief waren geweest. Belangrijkste initiatiefnemer en voorman (tot 1998) was de oud-journalist Hans van Mierlo.
   
• 3. 

  De Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) is een rechtse liberale partij, met op onder meer ethisch gebied progressievere standpunten. Politiek leider is sinds 14 augustus 2023 Dilan Yesilgöz-Zegerius. De partij werd opgericht in 1948 als opvolger van de Partij van de Vrijheid (PvdV), die weer een voortzetting was van de vooroorlogse Liberale Staatspartij (LSP).
   
• 4. 

  Het Christen-Democratisch Appèl (CDA) is een christelijk geïnspireerde partij in het centrum van het politieke spectrum. Henri Bontenbal is momenteel politiek leider van het CDA. De partij werd opgericht op 11 oktober 1980 als fusie van Anti-Revolutionaire Partij (ARP), Christelijk-Historische Unie (CHU) en Katholieke Volkspartij (KVP).
   
• 5. 

  De ChristenUnie is een christelijke partij, met op sociaal en ecologisch gebied progressieve en op ethisch gebied behoudender standpunten. Politiek leider van de ChristenUnie is sinds januari 2023 Mirjam Bikker. De partij ontstond in januari 2000 als samenwerkingsverband tussen het Gereformeerd Politiek Verbond (GPV) en de Reformatorische Politieke Federatie (RPF). Per 22 januari 2000 zijn de partijen gefuseerd.
   
• 6. 

  Renske Leijten (1979) was van 30 november 2006 tot 5 juli 2023 Tweede Kamerlid voor de SP. Mevrouw Leijten was voorzitter van ROOD, de jongerenorganisatie van de SP. Zij was geruime tijd woordvoerder jeugdbeleid, gezondheidszorg, welzijn en sport van de SP-fractie en later woordvoerder Europa/EU, financiën, binnenlandse zaken en de toekomst van de euro. Verdedigde enkele keren initiatiefwetsvoorstellen, onder meer over het invoeren van een correctief referendum.
   
• 7. 

  Van januari 2019 tot en met juli 2022 werd een voorstel tot wijziging van de Grondwet behandeld om een correctief referendum in te stellen. Het initiatiefwetsvoorstel werd ingediend door het SP-Tweede Kamerlid Ronald van Raak. Een correctief referendum is een referendum dat op initiatief van kiesgerechtigden plaatsvindt en oordeelt over wetsvoorstellen die al zijn aangenomen door zowel de Eerste als de Tweede Kamer. De wetgevende macht is verplicht de uitslag van het referendum te honoreren.
   
• 8. 

  De Staatscommissie parlementair stelsel werd op 27 januari 2017 ingesteld door het kabinet-Rutte II om te adviseren over de noodzaak van veranderingen in het parlementaire stelsel en de parlementaire democratie.