Paul Tang: Gutmenschen verenigt u! - Main contents

Of het wel te verantwoorden was dat ik in Japan vakantie vierde. Dat vroeg een oud-klasgenoot nadat ik een paar vrolijke vakantiekiekjes op Instagram en Facebook had geplaatst. Mijn reactie was geprikkeld. Moest ik als individu voor een collectief probleem opdraaien? En ik voegde eraan toe dat dat me een typisch neoliberaal perspectief leek. Want ik was geprikkeld. En bleef dat.

De lijst van dingen waarvoor we ons (moeten) schamen wordt langer en langer: vlees, bloemen, airco, kaas en zelfs meer-dan-twee-kinderen. Dit is nog maar een korte opsomming van zaken die ons gemak of plezier geven, maar die ons tegelijkertijd een onaangenaam gevoel bezorgen: vieren we het leven niet ten koste van moeder aarde?

Sommigen gaan hier in mee. Zij kunnen, en willen een duurzamere, maar duurdere, levensstijl. Anderen proberen de problemen eenvoudig te ontkennen en daarmee het dilemma uit de weg te gaan. Ze ontkennen dat klimaatverandering door menselijk toedoen komt of menen te weten dat de kosten van beleid buitensporig hoog zijn. De reguliere media en partijen nemen deze invalshoek over. De Telegraaf kopt ‘Vlees moet op rantsoen’ en VVD-leider Klaas Dijkhoff spreekt van ‘klimaatdrammers’. Schaamte versus hypocrisie wordt deel van een politieke strijd rond identiteit.

Daarom wil ik dat we gezamenlijke problemen weer gezamenlijk oplossen. Het individu hoeft niet eenzaam en alleen in schaamte achter te blijven; hij of zij kan zelfbewust meedoen aan een collectief handelen. Te vaak wordt nog verwezen naar de abstracte notie ‘iedereen doet het’ om te verbloemen dat collectief specifieke keuzes te maken zijn. Accijns op kerosine voorkomt dat het feest na het eindexamen plaatsvindt in Albufeira in plaats van op Terschelling. Uber-chauffeurs en Deliveroo-bezorgers zijn geen zelfstandigen maar werknemers. En aandeelhouders met een focus op korte-termijn winsten in plaats van onze planeet blijven voorop staan zolang de CEO en andere managers in aandelen worden uitbetaald.

Wat denk jij? Schaam je je voor je gedrag of vind je dat we doordrammen? En hoe komen we gezamenlijk onze schaamte voorbij?

In de Groene schreef ik alvast een eerste aanzet tot denken. Lees hier het artikel: https://www.groene.nl/artikel/gutmenschen-verenigt-u

Beeld: Femke van Heerikhuizen