Voorstel Grondwetswijziging voor terugzendrecht Eerste Kamer ingediend

DEN HAAG (PDC) - Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Hanke Bruins Slot¹ heeft een wetsvoorstel voor een terugzendrecht van de Eerste Kamer ingediend. Hiermee zou de Eerste Kamer de mogelijkheid krijgen aanpassingen voor te stellen in in wetsvoorstellen om deze vervolgens terug te sturen naar de Tweede Kamer. Het voorstel behelst een wijziging van artikel 85², 86³ en 87⁴ Grondwet.

In tegenstelling tot de Tweede Kamer kan de Eerste Kamer wetsvoorstellen momenteel niet wijzigen. Zij kan een wetsvoorstel alleen maar in zijn geheel aannemen of verwerpen. Wel kan de Eerste Kamer om een novelle⁵ vragen, maar dan moet dat wetsvoorstel eerst het hele wetgevingstraject doorlopen.

Het terugzendrecht zou hier verandering in brengen. Nadat de Eerste Kamer een wetsvoorstel heeft gewijzigd, zou dat vervolgens teruggestuurd worden naar de Tweede Kamer. Die moet dan beslissen of zij akkoord gaat met de verandering en stemmen over het wetsvoorstel.

Dit wetsvoorstel is een onderdeel van een drietal grondwetswijzigingen die betrekking hebben op de rol en het functioneren van de Eerste Kamer. Eerder stemde de Tweede Kamer al in met het wetsvoorstel om tweede lezing van grondwetswijzigingen voortaan in een verenigde vergadering⁶ van beide Kamers te behandelen met tweederde meerderheid. Ook ging de Kamer akkoord met het verlengen van de zittingsduur van de senaat⁷ naar zes jaar, waarbij elke drie jaar de helft van de Eerste Kamerleden gekozen worden (nog steeds door de Provinciale Staten).

Het invoeren van het terugzendrecht was een van de aanbevelingen van de staatscommissie parlementair stelsel⁸ onder leiding van Johan Remkes⁹, die geadviseerd heeft over de parlementaire democratie en het parlementaire stelsel.

Bron: Rijksoverheid

• 1. 

  Hanke Bruins Slot (1977) was van 5 september 2023 tot 2 juli 2024 minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet-Rutte IV. Tussen 10 januari 2022 en 5 september 2023 was zij minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in dat kabinet. Daarvoor was zij lid van Gedeputeerde Staten van Utrecht en daarvoor van 17 juni 2010 tot 5 juni 2019 Tweede Kamerlid voor het CDA. Zij was eerder senior beleidsmedewerker op het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en stapte daarna over naar het leger. In 2008 was ze commandant van een panzerhouwitzer­detachement in Uruzgan (Afghanistan). Als Kamerlid was zij woordvoerster defensie, binnenlands bestuur, medisch-ethische thema's en sportbeleid. Sinds 2025 is zij actief bij de Koninklijke Landmacht.
   
• 2. 

  Zodra de Tweede Kamer een voorstel van wet heeft aangenomen of tot indiening van een voorstel heeft besloten, zendt zij het aan de Eerste Kamer, die het voorstel overweegt zoals het door de Tweede Kamer aan haar is gezonden. De Tweede Kamer kan een of meer van haar leden opdragen een door haar ingediend voorstel in de Eerste Kamer te verdedigen.
   
• 3. 

  1. Zolang een voorstel van wet niet door de Staten-Generaal is aangenomen, kan het door of vanwege de indiener worden ingetrokken.
   
• 4. 

  1. Een voorstel wordt wet, zodra het door de Staten-Generaal is aangenomen en door de Koning is bekrachtigd.
   
• 5. 

  Een novelle is een wetsvoorstel tot wijziging van een wetsvoorstel dat nog aanhangig is bij de Eerste Kamer. Een novelle wordt door de regering ingediend als tijdens de behandeling van een wetsvoorstel in de Eerste Kamer blijkt dat er een fout in dat voorstel zit. Daarnaast kan via een novelle tegemoet worden gekomen aan bezwaren van de Eerste Kamer tegen een bepaald onderdeel van het wetsvoorstel. De Eerste Kamer stelt de regering dan voor de keuze: wij verwerpen het wetsvoorstel, tenzij het alsnog wordt gewijzigd.
   
• 6. 

  Bij de Tweede Kamer is een voorstel tot wijziging van de grondwetsherziening zoals vastgelegd in artikel 137 van de Grondwet in eerste lezing in behandeling. Ieder voorstel om de Grondwet te wijzigen moet tweemaal behandeld worden: de zogenaamde eerste en tweede lezing. Momenteel worden beide lezingen door de Tweede en Eerste Kamer afzonderlijk behandeld. Het voorstel van minister Kajsa Ollongren is om de tweede lezing niet in beide kamers afzonderlijk te laten behandelen, maar in een Verenigde Vergadering van de Tweede en Eerste Kamer.
   
• 7. 

  Bij de Eerste Kamer is een wijzigingsvoorstel van de Grondwet in eerste lezing in behandeling om de zittingstermijn van de Eerste Kamer te verlengen van vier naar zes jaar, waarbij om de drie jaar beurtelings 38 en 37 leden worden gekozen. Deze wijze van verkiezen werd ook voor de Grondwetswijziging van 1983 toegepast. Het voorstel is door de regering ingediend.
   
• 8. 

  De Staatscommissie parlementair stelsel werd op 27 januari 2017 ingesteld door het kabinet-Rutte II om te adviseren over de noodzaak van veranderingen in het parlementaire stelsel en de parlementaire democratie.
   
• 9. 

  Johan Remkes (1951) begon zijn politieke loopbaan als voorzitter van de JOVD en werd later lid van Gedeputeerde Staten van Groningen. In de perioden oktober 1993-augustus 1998 en november 2006-juni 2010 was hij Tweede Kamerlid voor de VVD. Hij hield zich als Kamerlid onder meer bezig met economische zaken, binnenlandse zaken, belastingen en mediabeleid. In het tweede kabinet-Kok was hij staatssecretaris van Volkshuisvesting. Van 22 juli 2002 tot 22 februari 2007 was hij minister van Binnenlandse Zaken. In het kabinet-Balkenende I (2002-2003) was hij tevens vicepremier. In de periode 2019-2020 was hij waarnemend burgemeester van 's-Gravenhage en daarvoor van 1 juli 2010 tot 1 januari 2019 Commissaris van de Koning(in) in Noord-Holland. In 2017-2018 was hij voorzitter van de Staatscommissie parlementair stelsel. Van 19 april tot 1 december 2021 was de heer Remkes waarnemend commissaris van de Koning in Limburg.