Partijen en verkiezingsprogramma's Tweede Kamerverkiezingen 2021 - Main contents

Er deden in totaal 37 partijen mee aan de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Dat is het hoogste aantal deelnemende partijen in de naoorlogse geschiedenis. Op deze pagina zijn alle partijen die deelnamen aan de verkiezingen met hun toenmalige verkiezingsprogramma's verzameld.

Partijen stellen kandidatenlijsten op, maar gaan (meestal) ook de verkiezingen in met een bepaald verkiezingsprogramma. Kleinere partijen stellen soms geen verkiezingsprogramma op, maar formuleren slechts enkele hoofdpunten waarmee zij de verkiezingen ingaan. Dat is bijvoorbeeld vaak het geval bij one-issue-partijen.

De standpunten die partijen hadden tijdens de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 over bestuurlijke vernieuwing en de Europese Unie zijn samengevat door de redactie van Parlement.com en zijn te vinden in onderstaande tabellen naast de verkiezingsprogramma's.

De PDC-redactie heeft de standpunten op het gebied waarvan de redactie deskundig is, bestuurlijke vernieuwing en Europa, op een rijtje gezet. De overzichten zijn verdeeld over twee tabellen: in de eerste tabel staat een overzicht met verkiezingsprogramma's van tijdens de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 van de partijen die toen in de Tweede Kamer zetelden. In de tweede tabel staat een overzicht met programma's van partijen die (nog) niet in de Tweede Kamer zaten, of voortkwamen uit afsplitsingen.

• - 

  Verkiezingsprogramma's van partijen in Tweede Kamer

De volgende partijen zetelden al in de Tweede Kamer. Op alfabetische volgorde, waren dit hun verkiezingsprogramma's en hoofdpunten.

• - 

  Verkiezingsprogramma's van partijen die nog niet in de Tweede Kamer zijn gekozen

De volgende partijen zetelden nog niet in de Tweede Kamer. Sommige lijsttrekkers zetelden wel al in de Kamer, maar hadden zich in een eerdere periode afgesplitst. Op alfabetische volgorde, waren dit hun verkiezingsprogramma's en hoofdpunten.

Op onderstaande pagina staat een overzicht van alle partijen die meededen aan de Tweede Kamerverkiezingen van 2021, inclusief hun lijstnummer, de lijsttrekker en kandidaten.

Op basis van de verkiezingsuitslagen heeft PDC een overzicht gemaakt van de toekomstige samenstelling van de Tweede Kamer na de verkiezingen van 17 maart 2021 en analyses gemaakt van onder meer de verhouding man/vrouw, de leeftijdsopbouw, regionale herkomst en maatschappelijke achtergronden.

De biografieën op onderstaande pagina zijn afkomstig uit het biografisch archief van PDC i.

In tegenstelling tot wat bijna iedereen denkt, lijkt het aantal partijen dat deelneemt aan verkiezingen niet toe te nemen. Integendeel: het neemt juist af. Gemeten vanaf 1918 - het jaar waarin voor het eerst in Nederland verkiezingen op basis van algemeen kiesrecht werden gehouden - tot 2017 was de trend over het algemeen dalend. Vooral voor de oorlog deden veel partijen een gooi naar een zetel in de Tweede Kamer. Vanaf de jaren '70 is het iets toegenomen. In 2017 deden er 28 partijen mee. Dat heeft het gemiddelde van rond de 20 partijen weer ietsje naar boven getrokken. In 2021 groeide dit aantal naar 37 partijen deelnemende partijen.

Een politieke partij is een groep van politieke geestverwanten. Politieke partijen streven vaak meer dan één doel na, zoals bevordering van werkgelegenheid, een eerlijke inkomensverdeling, een schoon milieu of het bestrijden van criminaliteit. Omdat niet iedereen deze doelen op dezelfde wijze nastreeft, zijn er meer partijen ontstaan.

Er zijn ook partijen die worden gevormd, omdat ze wel één doel nastreven. Dit worden belangenpartijen of 'one-issue-partijen' genoemd. Een voorbeeld hiervan is de Partij voor de Dieren i, die in haar beginselprogramma uitsluitend dierenwelzijn in relatie tot het algemene milieubeleid als beginsel vermeldt. In de praktijk moeten ook one-issuepartijen zich uiteraard uitspreken over allerlei andere onderwerpen, omdat die nu eenmaal in het parlement aan de orde komen.

Partijen hebben een organisatiestructuur waarin meestal democratische besluitvorming plaatsvindt. Zij stellen een partijprogramma en verkiezingsprogramma op en stellen kandidatenlijsten vast.