Intergouvernementeel

De letterlijke betekenis van intergouvernementeel is tussen ('inter') regeringen ('gouvernementen'). Het gaat om besluiten die uitsluitend door nationale regeringen samen worden genomen en dus niet door een instelling die boven de lidstaten staat, zoals de Europese Unie¹.

Intergouvernementeel duidt ook op besluitvorming op basis van unanimiteit. In internationaal verband betekent dat dat alleen als alle deelnemende landen overeenstemming hebben bereikt een besluit wordt genomen. Omdat ieder land een besluit kan blokkeren kan er geen sprake zijn van overdracht van bevoegdheden middels een verdrag of naar een internationale instelling, tenzij dit expliciet is goedgekeurd. Vooral bij politiek gevoelige beleidsterreinen waar landen wel willen samenwerken maar toch zeggenschap willen behouden, heeft deze methode vaak de voorkeur.

In de context van de Europese Unie verwijst intergouvernementeel naar de methode van besluitvorming. Besluiten over de bevoegdheden van de Europese Unie en hoe er per (deel)terrein besluiten worden genomen in de EU worden altijd intergouvernementeel genomen.

In algemene zin is intergouvernementeel de tegenhanger van supranationaal², wat betekent dat landen bevoegdheden overdragen aan instellingen die boven de landen staan. Toegepast op de Europese Unie is intergouvernementeel ook de tegenhanger van communautair³. Communautair verwijst zowel naar het kader waarin in de EU besluiten genomen worden (de EU-lidstaten die bevoegdheden hebben overgedragen) als naar de methode waarop besluiten worden genomen (besluitvorming op basis van een meerderheid van stemmen).

• 1. 

  De Europese Unie (EU) is het belangrijkste samenwerkingsverband in Europa. De deelnemende landen hebben voor deze Unie een aantal organisaties opgericht waaraan zij een deel van hun eigen bevoegdheden hebben overgedragen. Dit zijn onder meer het Europees Parlement, de Europese Commissie, de Raad en het Europese Hof van Justitie.
   
• 2. 

  De letterlijke betekenis van supranationaal is boven ('supra') de staat ('nationaal'). Het gaat om alle afspraken en regels die internationale organisaties zoals de Verenigde Naties, Wereldhandelsorganisatie of de Europese Unie kunnen maken en waaraan de landen die lid zijn, zich moeten houden.
   
• 3. 

  Communautair omvat alle zaken waarvoor de EU-lidstaten bevoegdheden hebben overgedragen aan de Europese Unie. Als een onderwerp onder het communautair recht valt, heeft de Europese Unie de bevoegdheid hierover te beslissen en kunnen individuele lidstaten de besluiten daarover niet tegenhouden.
   
• 4. 

  De Europese Unie gaat over verschillende onderwerpen. Dat hebben de lidstaten van de Europese Unie vastgelegd in de Europese verdragen. Per beleidsterrein is aangegeven wat de bevoegdheden van de EU en van de lidstaten zijn. Er zijn grote verschillen: soms neemt de EU het voortouw en mogen de lidstaten niet op eigen gelegenheid beleid maken; op sommige terreinen delen de lidstaten en de EU bevoegdheden en soms ondersteunt de EU de lidstaten, maar mag zij zelf geen beleid maken. Er zijn ook een aantal terreinen waar de EU helemaal geen bevoegdheden heeft.