Uitspraak EU Hof over Polen - Main contents

EU Hof over Polen: onafhankelijkheid rechters niet onderhandelbaar in de EU

Vandaag oordeelde het EU Hof van Justitie dat de Poolse regering de rechtsstaat ernstig ondermijnde, door de pensioenleeftijd van de rechters in het grondwettelijk hof te verlagen. Hierdoor zouden kritische rechters de facto kunnen worden ontslagen. Deze verkapte, gedwongen afvloeiregeling van rechters werd door de Europese Commissie gezien als een schending van de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht en leidde tot demonstraties in Polen.

Polen heeft de gewraakte maatregel inmiddels al teruggedraaid na een eerdere interim uitspraak van het Hof. Het Hof is echter niet helemaal tevreden en liet vandaag niet na te onderstrepen dat de onafhankelijkheid van rechters een niet-onderhandelbaar onderdeel is van de Europese rechtsstaat. 

Sophie in ‘t Veld: “De Poolse regering dacht weg te komen met het ondergraven van de rechtsstaat maar heeft haar hand overspeeld. Het feit dat de conservatieve PiS-regering zelf de wet terugtrok, geeft aan dat Europese druk wel degelijk werkt. Ook Polen kan zich niet buiten de Europese rechtsstaat plaatsen."

Deze casus is het topje van de ijsberg: de Poolse regering ondergraaft nog steeds de Europese waarden op vele terreinen.  LHBTI- en vrouwenrechten komen in de gevarenzone, en de onafhankelijkheid van ngo’s en wetenschappers staat onder druk. Ook daartegen moet de Europese Commissie in het geweer komen.

In 't Veld: "Politici kunnen niet doorgaan met het outsourcen van politieke problemen naar Europese rechters. Het wordt tijd dat de Europese regeringsleiders zelf hun verantwoordelijkheid nemen en optreden tegen hun collega's uit Polen en Hongarije.”

De komende dagen komt de Europese Commissie met een nieuwe aanpak om de rechtsstaat te beschermen. Sophie in ‘t Veld heeft eerder, met steun van het Europees Parlement, gepleit voor een preventieve monitoring: een “grondrechten-APK” dat elk EU-land elk jaar langs de meetlat legt van de Europese waarden (link). Tot nu heeft de bevoegde Commissaris Frans Timmermans altijd geweigerd om zo’n mechanisme op te zetten.