Ollongren presenteert voorstellen voor toekomstbestendig parlementair stelsel

DEN HAAG (PDC) - Minister Ollongren¹ komt met maatregelen voor het toekomstbestendig maken van het Nederlandse parlementaire stelsel. Naast het versterken van de parlementaire democratie, wil zij ervoor zorgen dat Nederlanders zich meer gehoord en vertegenwoordigd voelen in de politiek.

Het kabinetsstandpunt is een reactie op het door Staatscommissie-Remkes² gepresenteerde rapport, dat 83 aanbevelingen bevat. Het kabinet neemt een deel van de aanbevelingen over. Over een aantal aanbevelingen volgt later nog een kabinetsstandpunt.

De belangrijkste aanbevelingen die overgenomen zullen worden door het kabinet gaan over de hervorming van het kiesstelsel, de Wet op de Politieke Partijen (WPP), de positie van de Eerste Kamer en de bevordering van burgerparticipatie en burgerschap.

Hervorming Kiesstelsel

De hervorming van het kiesstelsel heeft tot doel het vergroten van de binding tussen de kiezer en de personen die gekozen kunnen worden, met een focus op het vergroten van de regionale binding. Dit zou er tevens voor moeten zorgen dat het parlementaire stelsel een betere afspiegeling is van heel Nederland.

Wet op de Politieke Partijen (WPP)

Bestaande en nieuwe regels over politieke partijen zullen gebundeld worden in één Wet op de Politieke Partijen (WPP). Zo zal de Wet financiering politieke partijen (Wfpp) deel uit gaan maken van de WPP. Bij de voorbereiding van de WPP zal ook aandacht worden besteed aan het opstellen van voorschriften over digitale campagnevoering en microtargeting. Ook vindt het kabinet het wenselijk om nadere eisen te stellen aan de organisatie en inrichting van politieke partijen.

Positie van de Eerste Kamer

Het kabinet doet twee voorstellen over de positie van de Eerste Kamer. De eerste is een aanpassing van de herzieningsprocedure van de Grondwet. Hiermee wil het kabinet de samenhang van werkzaamheden tussen beide Kamers verbeteren. Door de Verenigde Vergadering³ (van de Eerste en Tweede Kamer) wordt de tweede lezing dan in één vergadering afgehandeld.

Het tweede voorstel betreft de wijze van kiezen van de Eerste Kamer. Het kabinet wil dit namelijk doen op de wijze van vóór 1983, wat inhoudt dat de verkiezing van de leden van de Eerste Kamer voor zes jaar is, waarbij om de drie jaar de helft van de leden aftreedt.

Bevordering van Burgerparticipatie en Burgerschap

Het kabinet hecht aan de participatie van burgers en actief burgerschap. Hiertoe doet het kabinet een aantal voorstellen. Zo wil het kabinet meer helderheid bieden over de randvoorwaarden bij participatieprocessen, werken aan de bekendheid met en het bereik van internetconsultaties en de positie van instellingen die werken aan het bevorderen van democratische kennis, versterken. Het instellen van een jongerenparlement is een voorbeeld van het kabinet om democratische kennis, vaardigheden en burgerschap te versterken.

Niet direct overgenomen aanbevelingen

Naast de bovengenoemde voorstellen, zijn er ook aanbevelingen die niet zonder meer door het kabinet overgenomen zullen worden. Dit betreft onder andere de aanbevelingen over:

• - 

  Het correctief bindend referendum;
• - 

  De invoering van het terugzendrecht van de Eerste Kamer;
• - 

  De constitutionele toetsing.

Deze aanbevelingen zal het kabinet later nader verkennen.

Bronnen: website Rijksoverheid, De Volkskrant

• 1. 

  Kajsa Ollongren (1967) was van 10 januari 2022 tot 2 juli 2024 minister van Defensie in het kabinet-Rutte IV. Daarvoor was zij minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in het kabinet-Rutte III. In dat kabinet was zij namens D66 tevens viceminister-president. Mevrouw Ollongren was van 18 juni 2014 tot 26 oktober 2017 wethouder van Amsterdam en in september 2017 werd zij daar waarnemend burgemeester. In 2011-2014 was zij secretaris-generaal van het ministerie van Algemene Zaken. Eerder was zij plaatsvervangend secretaris-generaal op dat ministerie en daarvoor onder meer plaatsvervangend directeur-generaal economische politiek en directeur integratie en strategie op het ministerie van Economische Zaken.
   
• 2. 

  Afgelopen week verscheen een tussenrapport van de staatscommissie Parlementair stelsel, onder leiding van VVD-politicus Johan Remkes. In het licht van de nog in gang zijnde afschaffing van het consultatief referendum baarde in de pers vooral het idee om een bindend correctief referendum in te voeren opzien. Afgezien daarvan leek de ontvangst van het tussenrapport lauw. Hadden we dit allemaal niet al eens eerder gelezen? Invoering van een gekozen formateur, verlaging van de voorkeursdrempel, een terugzendrecht voor de Eerste Kamer, constitutionele toetsing – waarom zouden deze suggesties, al eens gedaan door eerdere (staats)commissies, dit keer niet weer in een la verdwijnen?
   
• 3. 

  De gezamenlijke vergadering van beide Kamers van de Staten-Generaal (de Tweede en Eerste Kamer) heet Verenigde Vergadering. De voorzitter van de Eerste Kamer leidt deze vergadering (artikel 62 Grondwet).